Cyprus: Half Grieks, half oosters

Cyprus, het meest oostelijke land van de Europese Unie, is een heerlijke mix van geschiedenis, natuur, zee en bergen. Een gastvrij en zonnig eiland, het hele jaar door.

Cyprus, op vier uur vliegen van Brussel, helemaal aan het uiteinde van de Middellandse Zee, is de toegangspoort tot het Nabije Oosten. De naam refereert naar de koperafzettingen (kupros) die het 9.000 km2 grote eiland in de oudheid rijk hebben gemaakt. Het staat bekend als de geboorteplek van Aphrodite, de mythische godin van de liefde geboren uit het schuim van de zee, en als de bakermat van een van de oudste wijnen ter wereld.

Maar het zijn de Britten die er in een meer recent verleden hun sporen hebben achtergelaten en dat is op het eiland nog heel goed merkbaar. Ook na de onafhankelijkheid in augustus 1960 zijn de Cyprioten links blijven rijden. Ze drinken thee, eten Turks fruit en de taal van Shakespeare is er goed ingeburgerd. De twee nog aanwezige Britse militaire basissen wijzen op het strategische belang van het eiland. Sinds 1974 loopt dwars door Cyprus de groene lijn of Attila-lijn, die het zuiden van het eiland letterlijk afsnijdt van het noorden, dat al bijna 50 jaar illegaal door Turkije wordt bezet. Maar dat is een apart verhaal en een beladen onderwerp op het eiland, waar toeristen weinig van merken.

Tastbare geschiedenis

Het eiland pakt uit met bijzondere sites, zoals het Romeinse amfitheater en de prachtige mozaïeken van de huizen van Aion en Dionysus, even buiten de stad Paphos. Die behoren tot de mooiste van de antieke wereld en het Middellandse Zeegebied, en stellen godheden, jachttaferelen en mythen voor. Die ingewikkelde verhaallijnen ontcijfer je best met een gids. Ook de koningsgraven zijn een bezoek waard. In de buurt van Limassol, waar het oude stadsrijk Kourion (Curium) lag, kijk je vanuit het fraaie Grieks-Romeinse theater uit over de azuurblauwe zee. Niet te missen in Larnaca is de kerk van Sint-Lazarus en de Tekke van Sultan Hala, een islamitisch bedevaartsoord aan de rand van een zoutmeer.

Ook de vele witte zandstranden die het eiland rijk is behoren tot de mooiste van Europa. Niet minder dan 74 daarvan mogen de blauwe vlag hijsen, het internationale milieulabel. Dat is bijna 100% van de stranden! Zelfs ’s winters trekken die toeristen aan, vooral in de buurt van Paphos, maar ook bij de baai van Larnaca en Cape Greco, of nabij Ayia Napa met Konnos Bay, de Blue Lagoon en het fascinerende Sea Caves. Dit beeldenpark in Ayia Napa ligt onder de zeespiegel en telt 130 onderwaterbeelden, te ontdekken tijdens een snorkel- of duiksessie. Een andere optie is het zogenaamde Devil’s Head, een duikplek met grillige rotsformaties nabij Paphos waar je schildpadden kan spotten. Vanuit tal van havens kan je op minicruise voor een grotten- en schildpaddenuitstap, om te duiken naar een wrak, te zwemmen met een picknick aan boord (of op het strand) of op muziekcruise met all-in drank en discoavond bij zonsondergang.

Bergkloosters

Het eiland ontdekken met de auto is zeker de moeite waard, maar let op, want je moet links rijden. Via een vijftigtal gemarkeerde wandelpaden kan je eveneens het hele eiland doorkruisen, langs dennenbossen en duizendjarige ceders. Het binnenland is een aaneenschakeling van wijngaarden, bossen, heuvels en kloosters, met authentieke dorpjes waar nog ambachtelijk kantwerk wordt vervaardigd.

Langs de wijnroute, op de zuidelijke hellingen van het Troödosgebergte, liggen de krassochoria, wijndorpen met kelders waar je wijnen van 20 verschillende druivensoorten kan degusteren, waaronder lokale parels. Zoals in de befaamde Commandaria, een naam die verwijst naar de Tempeliers en Hospitaalridders die hier al wijn verbouwden. Daar wordt wijn gemaakt van xynisteri- en mavrodruiven, waarvan de trossen in de zon worden gedroogd. Zelfs tijdens de meest meedogenloze zomers is irrigatie hier verboden. Deze wijn is de eerste appellation d’origine ter wereld en was al beschermd in de middeleeuwen. Een niet te missen degustatiemust!

Even blijven hangen... aan tafel

De berg Olympus (1.952 m) is de hoogste van het Troödosmassief, met een besneeuwde top in de winter, maar lekker koel in de zomer. Op de flanken ligt een dozijn kloosters verscholen tussen de bossen met pijnbomen en enorme duizendjarige (Libanese) ceders. Neem nu Kykkos, gesticht in 1100 en gewijd aan de maagd Maria. Dit klooster pronkt met prachtige muurschilderingen en mozaïeken en bezit ook een icoon dat door de apostel Lucas zou zijn geschilderd en hier op een bizarre manier is terechtgekomen.

Een tiental monumenten op het eiland prijkt op de Unesco Werelderfgoedlijst, van rustieke plattelandskapelletjes tot verfijnde kloosters, rijkelijk versierd met Byzantijnse muurschilderingen. Veel iconen zijn door de monniken zelf geschilderd. En kijk je naar een icoon, dan kijkt die ook naar jou, zo wil de traditie.

Geen beter excuus om even te blijven hangen in een dorpscafé of restaurant, een kelder of een terras aan de waterkant, dan de muziek van bouzouki’s, gitaren en het gezang dat je vaak in de dorpjes hoort. Je kan er genieten van eenvoudige maar lekkere gerechten, een mix van de Griekse, Turkse, oosterse en westerse keuken. Gegrilde halloumi (schapenkaas), moussaka, afélia (in rode wijn gemarineerde varkensragout), macaronia tou foulou (pasta met vlees uit de oven), mezze in alle kleuren... of dagverse vis en zeevruchten. En dan vergeten we de zoetigheden nog: Turks fruit, amandelpasta, sinaasappeltaart, honing... Kortom, al het lekkers dat de zon en het klimaat van het eiland te bieden hebben, geserveerd met een brede Cypriotische lach.