Check-ups die je gezond houden!

De preventieve geneeskunde kan helpen om een aantal ziekten te voorkomen of ze in een vroeg stadium op te sporen. Dit zijn de onderzoeken waarmee je over je gezondheid kan waken.

Voor mannen en vrouwen

Body Mass Index

Waarom?

In België kampt één op de twee met overgewicht en is één op de vijf obees. Nochtans is overgewicht een risicofactor bij tal van ziektes, of het nu gaat om kanker of om hartkwalen. Ook bij abrupt gewichtsverlies zonder aanwijsbare oorzaak ga je beter naar de dokter.

Hoe?

Bereken je BMI: deel je gewicht (in kg) door het kwadraat van je lengte (in m). Weeg je 65 kg en meet je 1,75 m, dan is dit je BMI: 65 : (1,75 x 1,75) = 21,22. Een BMI tussen 18,5 en 25 is volgens de criteria van de Wereldgezondheidsorganisatie normaal. Wie onder 18,5 blijft hangen, is mager. Een BMI van meer dan 25 staat gelijk met overgewicht, een BMI van meer dan 30 met obesitas.

Wanneer?

Weeg je wekelijks of maandelijks (op dezelfde weegschaal) om je optimale gewicht te behouden. Wil dat niet lukken, ga dan te rade bij een diëtist of bij een voedingsdeskundige.

Tailleomtrek

Waarom?

Ook je tailleomtrek kan je heel gemakkelijk zelf meten. En de artsen hechten er almaar meer belang aan. Abdominale obesitas of te veel vetweefsel in de buikstreek is namelijk een doorslaggevende indicator voor het cardiovasculaire risico. Buikvet is bijzonder schadelijk voor het lichaam.

Hoe?

Sta recht en sla 2 cm boven je navel – daar waar je bovenlichaam het smalst is – een lintmeter rond je lichaam. Vrouwen moeten een tailleomtrek hebben van minder dan 88 cm, bij mannen is 102 cm het maximum. Een grotere tailleomtrek? Plan dan een check-up bij je dokter om na te gaan hoe het gesteld is met je overige cardiovasculaire risicofactoren.

Wanneer?

Maandelijks. Buikvet mag dan al erg schadelijk zijn, je raakt het gelukkig ook het makkelijkst weer kwijt. En automatisch daalt dan ook het risico op een hart- en vaatziekte.

Bloeddruk

Waarom?

Hoge bloeddruk wordt vaak een silent killer genoemd. De aandoening veroorzaakt doorgaans geen enkel symptoom, maar beschadigt mettertijd wel de slagaders, waardoor het risico op een beroerte en een hartinfarct toeneemt. Een hoge bloeddruk kan je onder controle krijgen door gezond te leven en als dat niet helpt door geneesmiddelen te nemen.

Hoe?

Laat je huisarts je bloeddruk meten. Je bloeddruk mag niet hoger zijn dan 14/9 mmHg. Er bestaan bloeddrukmeters voor thuis, maar die zijn vaak minder nauwkeurig. Je bloeddruk is trouwens ook erg variabel: te vaak je bloeddruk meten heeft dan ook geen zin.

Wanneer?

Jaarlijks, vanaf je veertigste.

Cholesterolgehalte

Waarom?

Een te hoog cholesterolgehalte veroorzaakt geen specifieke symptomen maar vernauwt wel je bloedvaten. Anders dan vaak gedacht, kunnen trouwens ook slanke mensen te veel cholesterol in het bloed hebben. Bij twee op de drie Belgen ligt het cholesterolgehalte te hoog.

Hoe?

Een bloedafname in nuchtere toestand volstaat om het gehalte aan HDL (goede cholesterol, met een beschermend effect) en het gehalte aan LDL (slechte cholesterol) te kennen. Het gehalte aan LDL-cholesterol blijft het best onder de 115 mg/dl bloed. Bij een verhoogd cardiovasculair risico ligt de grens zelfs op 100 mg/dl bloed.

Wanneer?

Jaarlijks, vanaf je veertigste.

Bloedsuikerspiegel

Waarom?

Diabetes type 2 is een sluipende ziekte. Vaak wordt de diagnose pas vijf tot tien jaar na het begin van de aandoening gesteld.

Hoe?

De bloedsuikerspiegel (het gehalte aan suiker in je bloed) wordt gemeten via een bloedafname. In nuchtere toestand mag je niet meer dan 100 mg glucose per dl bloed hebben.

Wanneer?

Een keer om de vier jaar zodra je de 45 voorbij bent.

Tandvlees

Waarom?

Door aandoeningen van het tandvlees kunnen de tanden los komen te staan. Minder bekend is dat ze ook het risico op hart- en vaatziekten doen toenemen: de bacteriële agentia en de ontstekingsmediatoren in de mond kunnen namelijk in de bloedbaan belanden en op die manier de organen bereiken.

Hoe?

Je DPSI-score (Dutch Periodontal Screening Index) geeft aan hoe gezond je tandvlees en het steunweefsel van je tanden zijn. Je kan voor dit onderzoek terecht bij je tandarts of bij een parodontoloog.

Wanneer?

Ga minstens één keer per jaar naar de tandarts.

Huidkanker

Waarom?

De voorbije vijf jaar is het aantal nieuwe gevallen van huidkanker dat jaarlijks in ons land wordt vastgesteld bijna verdubbeld. Eén op de zes Europeanen zal in de loop van zijn leven te maken krijgen met huidkanker. Vaak is de ziekte te wijten aan een te frequente en/of onbeschermde blootstelling aan de zon. Vooral mensen met een bleke huid zijn vatbaar voor huidkanker.

Hoe?

Elk jaar in mei wordt Euromelanoma georganiseerd: tijdens deze screeningcampagne kan je in tal van ziekenhuizen en bij heel wat dermatologen gratis je huid laten controleren. Hou zelf ook je moedervlekjes in de gaten: onregelmatige contouren, asymmetrie, diverse kleuren en/of een diameter van meer dan 6 mm mag je niet negeren. Ook naar een vlekje op je huid dat verandert van vorm, grootte of kleur moet je een arts laten kijken.

Wanneer?

Eenmaal per jaar bij je huisarts of huidarts.

Dikdarmkanker

Waarom?

Dikdarmkanker is bij vrouwen de op één na meest voorkomende kanker (na borstkanker) en bij mannen de op twee na meest voorkomende (na prostaatkanker en longkanker). De ziekte komt zelden voor bij mensen jonger dan 40, maar eenmaal de 50 voorbij neemt het risico aanzienlijk toe.

Hoe?

Laat je stoelgang controleren op occult bloed (bloed dat niet met het blote oog zichtbaar is). Je huisarts kan je de test – Hemoccult II – voorschrijven en je kan hem gewoon thuis doen. Je neemt drie keer na mekaar twee minieme staaltjes van je stoelgang, brengt die aan op een testkaartje en stopt alle testkaartjes in een bewaaretui. De testkaartjes worden vervolgens naar een lab gestuurd voor analyse.

Wanneer?

Om de twee jaar, van je 50ste tot je 74ste.

Ogen en oren

Laat vanaf de leeftijd van 35 ook jaarlijks je ogen onderzoeken door de oogarts. En eenmaal de 65 voorbij, ga je één keer per jaar naar een kno-arts om je gehoor te laten checken.

JULIE LUONG – FOTO’S ISTOCK