Cannabis toelaten als geneesmiddel

VOOR

Dr. Patrik Vankrunkelsven, docent huisartsgeneeskunde VUB

1. Voor welke klachten of aandoeningen kan cannabis nuttig zijn?

Voor een beperkt aantal indicaties lijkt cannabis zinvol als pijnstillende medicatie. Vandaag is dat wettelijk onmogelijk omdat het bezit van cannabis in ons land strafbaar is. In verschillende Amerikaanse staten wordt cannabis wel als geneesmiddel ingezet. Dichter bij huis, in Nederland, wordt cannabis – de zogenaamde mediwiet – voor bepaalde indicaties via de apotheek verspreid.

Onder wetenschappers zorgt de vraag of cannabis een echte plaats verdient als geneesmiddel nog steeds voor controverse. Onderzoek leverde tot nu toe weinig harde bewijzen op. Voor een aantal chronische problemen kan medicinale cannabis wel nuttig zijn als pijnstiller. Belangrijke voorwaarden zijn evenwel dat er geen medicatie voorhanden is die hetzelfde effect bereikt en dat cannabis enkel op doktersvoorschrift wordt verkocht. Daarom moet altijd eerst met klassieke pijnmedicatie worden gestart. Pas wanneer alle mogelijkheden uitgeput zijn, kan cannabis een optie zijn.

Wie komt hiervoor in aanmerking? Mensen met multiple sclerose (MS) die brandende pijn en spierspasmen hebben. Dat soort pijn is vandaag met bestaande geneesmiddelen moeilijk in te tomen. Cannabis lijkt dit type pijn wel te temperen, al zijn de resultaten wisselend. Een tweede groep moeilijk te behandelen pijn is die van neurogene oorsprong, veroorzaakt door het zenuwstelsel, door ruggenmergletsels enz. Een derde indicatie zijn kankerpatiënten die door de chemotherapie veel last hebben van misselijkheid of een gebrek aan eetlust. Cannabis kan de eetlust aanwakkeren. Voor migraine, glaucoom of artrosepijn zijn er geen aanwijzingen dat cannabis een meerwaarde biedt.

Medicinale cannabis staat zeker niet gelijk met het roken van een joint. Dat is schadelijk voor de longen. De cannabis moet worden toegediend via een vaporisator of verdampingsapparaat, wat een betere controle geeft over de vrijgegeven dosis.

2. Is er gevaar voor verslaving of andere schadelijke neveneffecten?

Verslaving behoort bij chronisch gebruik tot de mogelijkheden. Dat is ook het geval met bepaalde andere pijnmedicatie. Dat aspect moet sowieso goed worden opgevolgd. Dat doen artsen vandaag ook al bij mensen die langdurig morfine gebruiken. Ook van medicinale cannabis kan iemand high worden. Toch werkt het verslavingsmechanisme van medicinaal gebruikte cannabis niet op dezelfde manier als bij mensen die puur recreatief gebruiken.

Een ander aandachtspunt is het risico op psychose, vooral bij jonge gebruikers die gevoelig zijn voor cannabis. Mediwiet kan zeker niet worden gebruikt onder de 18 jaar.

3. Geef je met het legaliseren van een drug niet het signaal dat hij onschadelijk is?

Door cannabis toegankelijk te maken voor een beperkte groep mensen, kan de perceptie ervan inderdaad veranderen. Daarom mag het zeker niet voor banale hoofdpijn worden voorgeschreven. Dat moet ook duidelijk worden gecommuniceerd. Vergelijk het met morfine. Die is voor bepaalde patiënten onmisbaar maar dat heeft de deur naar recreatief gebruik niet opengezet.

TEGEN

Dr. Mireille Vergucht, Vlaams platform tegen drugs

1. Voor welke klachten of aandoeningen kan cannabis nuttig zijn?

Voor geen enkele. Er is tot nu toe geen greintje wetenschappelijk bewijs dat cannabis als geneesmiddel zinvol is om medische pijnklachten te behandelen. Als cannabis als medicijn wordt ingezet, moet het ook behandeld worden zoals andere geneesmiddelen. Dat wil zeggen dat het uitgebreid moet worden onderzocht op werkzaamheid en veiligheid, en moet beantwoorden aan dezelfde regelgeving.

Niet de plant maar wel de actieve component die erin zit moet worden geïsoleerd. Daarvan moet het potentiële effect wetenschappelijk worden nagegaan. Dat is bijvoorbeeld ook gebeurd met andere actieve componenten van planten die het wel tot geneesmiddel hebben geschopt zoals vingerhoedskruid waar hartmedicatie (digitaline) van gemaakt wordt of papaver waaruit morfine wordt geisoleerd. Niemand denkt er toch aan om mensen papaver te laten roken.

Cannabis zorgt voor een roes en een high gevoel, wat het pijngevoel kan onderdrukken. Net zoals het gebruik van alcohol of een sterk slaapmiddel dat zouden doen. Geen arts die eraan denkt om een pijnpatiënt met deze nepmiddelen van zijn leed af te helpen. Ook de MS liga Vlaanderen is niet overtuigd van de effectiviteit van cannabis voor geen enkel aspect van multiple sclerose. De organisatie staat zeker niet achter het gebruik ervan. Voor de bestrijding van neurogene pijn is nooit aangetoond dat cannabis werkzaam is. Het is wel bewezen dat cannabis niet helpt bij de bestrijding van gewone pijn zoals hoofdpijn. En voor de bestrijding van misselijkheid zijn er voldoende alternatieven voorhanden.

2. Is er gevaar voor verslaving of andere schadelijke neveneffecten?

Natuurlijk. Cannabis is een bijzonder schadelijke drug. Steeds meer wetenschappelijke gegevens wijzen in die richting. Zo verhoogt het gebruik ervan de kans op psychische aandoeningen zoals schizofrenie, psychose, depressie, zelfmoord. Cannabis zorgt ook voor verandering van de persoonlijkheid en een gevoel van demotivatie. Andere mogelijke bijwerkingen zijn een daling van het IQ, verlies van het kortetermijngeheugen en allergie met een kruisreactie bij bepaalde fruit- en groentesoorten. Er zijn ook heel wat aanwijzingen die cannabisgebruik linken aan agressie en de toename van zinloos geweld. En dan zijn er nog de schadelijke gevolgen voor de longen. Het roken van één joint heeft hetzelfde effect als de combinatie van een slaapmiddel, drie pintjes en zeven tot 20 sigaretten.

3. Geef je met het legaliseren van een drug niet het signaal dat hij onschadelijk is?

Legalisering verlaagt de drempel om eraan te beginnen. In de 21 Amerikaanse staten waar cannabis wettelijk erkend werd als medicijn, is de consumptie ervan heel sterk toegenomen. Hoe meer het gebruikt wordt, hoe meer de perceptie groeit dat het geen kwaad kan. De echte reden achter de Amerikaanse legalisering is de hoge taks, die een pak opbrengt.

Kari Van Hoorick