Boek, tablet of e-reader?

Vandaag kan je boeken, kranten en tijdschriften voor niet te veel geld op een tablet, e-reader en zelfs een smartphone lezen. Heeft het papier afgedaan?

Er was eens... Wie kreeg er door deze woorden – het begin van het sprookje dat onze ouders of grootouders voorlazen – niet de smaak van het lezen te pakken? Een passie die ook volwassenen nog altijd weet te boeien. Volgens de Britse schrijver Neil Gaiman is een boek een droom die je in je hand houdt. Die droom kan vandaag verschillende vormen aannemen: behalve op verduldig papier, kan je romans nu ook op een tablet of een e-reader lezen, waarop je e-books of elektronische boeken downloadt.

Tablets kunnen alles

De tablet is vandaag een van de populairste hulpmiddelen voor cultuurproducten: muziek, foto’s, films en ook boeken. Vooral aan boeken is er keuze in overvloed. Afgezien van de downloadplatforms met illegaal gekopieerde inhoud, volstaat het om op bijvoorbeeld op je iPad de iBooks-app te openen. Je krijgt dan een waslijst van werken die je volstrekt wettelijk kunt downloaden, van bestsellers tot grote klassiekers uit de wereldliteratuur.

Je kunt ook strips kopen – al is dat aanbod beperkter – en zo op het kleurenscherm van je tablet de gekleurde versie van Kuifje in het land van de Sovjets bekijken. Het digitale bestand, dat je in enkele tellen downloadt, kost je ? 7,99. Een heel verschil met de gedrukte uitgave, waarvoor je gemiddeld ? 14,95 betaalt.

Afhankelijk van de omvang van zijn geheugen, kan een tablet tientallen, honderden, zelfs duizenden digitale boeken aan. Daar kan je dan zelfs in het donker van genieten, want het scherm is verlicht. Enig nadeel: dit is vermoeiend voor je ogen en lezen op een tablet net voor het slapengaan is geen goed idee omdat je er minder makkelijk de slaap door kan vatten. Nog een paar nadelen van de tablet: hij kan vrij zwaar zijn, in volle zon is het scherm vrijwel onleesbaar en de batterij gaat niet lang mee zodat je hem vaak moet opladen. Laatste minpunt is zijn prijs: die is soms erg hoog.

E-reader, de meeneembibliotheek

Een e-reader is vaak net zo groot als een tablet, maar weegt veel minder. Logisch, want de schermtechniek is heel anders: het scherm gebruikt bijna altijd e-ink, elektronische inkt. Die technologie levert een minder mooie beeldkwaliteit op, maar is veel vriendelijker voor je ogen en verbruikt erg weinig elektriciteit. Daardoor moeten sommige modellen pas na enkele weken opnieuw worden opgeladen.

Omdat het toestel speciaal werd ontworpen voor het lezen van tekstbestanden – soms met de mogelijkheid om eigen notities toe te voegen – heeft het geen krachtige processor en geen groot geheugen nodig. Ook de connectiviteit is meestal beperkt tot wat strikt noodzakelijk is.

Afhankelijk van het model, bedien je het toestel via een aanraakscherm, fysieke toetsen of een combinatie van beide. Al die factoren maken de e-reader meestal veel goedkoper dan een tablet. Bovendien is het scherm met e-ink zelfs in de zon goed leesbaar en beschikken sommige modellen over schermverlichting, zodat je ook in het donker kunt lezen. Zijn lichte gewicht maakt de e-reader ook handig in het gebruik. Bepaalde toestellen hebben een kleurenscherm, maar die zijn zeldzaam, duur en niet echt fantastisch. Er zou echter een evolutie in de sector op komst zijn.

Nog een belangrijk punt: wanneer je een e-reader koopt, ben je vaak gebonden aan één of meer online bibliotheken. Zo kan je met de Kindle Voyage – een van de beste modellen van het moment – enkel bij Amazon boeken kopen. De Amerikaanse reus heeft een buitengewoon uitgebreide bibliotheek, maar toch vind je er lang niet alles, zeker niet in het Nederlands. Weet ook dat er verschillende bestandsformaten voor e-boeken bestaan: ePub, PDF, TXT, met of zonder digitale beveiliging (DRM). Gevolg: je kan niet alle e-boeken op om het even welke e-reader lezen.

Wat zal het worden?

E-boeken zijn vandaag in België goed voor 5% tot 10% van de markt. Dat is veel minder dan in de Verenigde Staten, waar het marktaandeel 20% tot 25% bedraagt. Dat heeft voor een stuk te maken met de prijs van e-boeken. Uitgeverijen stellen zich erg behoedzaam op tegenover deze evolutie en slagen er niet in om hun digitale boeken beduidend lager te prijzen dan de gedrukte versie. Daarnaast hebben e-boeken twee grote handicaps. Heb je genoten van een boek op papier? Dan kan je het aan een familielid of vriend uitlenen. En vond je het maar niets, dan kan je het altijd nog doorverkopen. Met een digitaal boek kan dat niet.

Bovendien heeft een echt boek een emotioneel, zelfs een sensueel kantje. Je kan het door de auteur laten signeren, je kan het betasten, het heeft een geur... De geur van een e-reader zet maar weinig mensen aan het dromen.

PHILIPPE DESALLE