Bespaar energie en red de aarde!

De Plusgeneratie heeft niet gewacht op Al Gore om iets te doen tegen de opwarming van de aarde. Negen lezers vertellen heel concreet wat ze in hun leven veranderd hebben en tegen welke prijs. En energieadviseur Wim De Groote voegt eraan toe hoeveel CO2 ze nu minder uitstoten. Indrukwekkende cijfers!

Allemaal harde groene jongens en meisjes, onze lezers? Neen, hoor. Natuurlijk zijn er enkele bij, maar lang niet allemaal. Eén van hen is zelfs een fanaat van snelle wagens. De meesten gebruiken vooral hun gezond verstand en zien in hun ingrepen voor Moeder Aarde ook een manier om geld te besparen. “We verzoenen Kyoto met onze portemonnee!”

Jozef koos voor groene stroom

Als ambtenaar van de groendienst en als natuurgids is Jozef Specht (51) uit Tielrode min of meer verplicht milieuvriendelijk te leven, maar hij doet het zéér bewust. Sinds de vrijmaking van de energiemarkt in Vlaanderen (juli 2004) betrekt hij zijn stroom uitsluitend bij Ecopower. Deze elektriciteitsmaatschappij werkt als een coöperatie van aandeelhouders en levert alleen groene stroom die afkomstig is van windmolens, watermolens en biogas uit België. Om klant van Ecopower te kunnen worden, moet je minimaal één aandeel kopen (euro 250). “Ik heb inmiddels twaalf aandelen gekocht, mijn levenspartner ook twaalf en haar kind acht. De aandelen hebben al elk jaar 6% opgebracht. Door energiezuinig te leven, betalen we nu nog maar euro 119 aan elektriciteitskosten per 3 maanden. Het gas voor onze verwarming komt nog van Electrabel, omdat Ecopower helaas geen gas levert.”

Jozef heeft geen auto en geen rijbewijs en doet al zijn verplaatsingen met de fiets of het openbaar vervoer. “Ik word altijd in het vakje van de jongens met de geitenwollen sokken geplaatst, maar ik ben gewoon een realist. Milieubewust leven is al lang niet wereldvreemd meer, het is juist de oplossing van vele problemen. Ik mag gebruik maken van Moeder Aarde en wil haar niet slechter achterlaten dan ik haar gekregen heb.”

Jaarlijkse CO2-besparing: 6,25 ton!

John ruilde zijn auto voor het openbaar vervoer

Sinds 1 januari heeft John Wald (60) uit Brussel geen auto meer. Hij ruilde zijn Renault Espace diesel uit 1994 voor een gratis abonnement van één jaar van de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB. “Vooral op aandringen van mijn kinderen”, zegt hij. “Ik zie het meer als een weloverwogen besparing met toevallig ook positieve gevolgen voor het milieu. Mijn auto was helemaal versleten en hem vervangen zou me veel geld hebben gekost. Als hij nog in redelijke staat was geweest, was ik er blijven mee rijden. Ik ben een leerkracht met tbs en heb de auto nu ook minder nodig. Mijn vrouw werkt nog en zij heeft haar auto wel gehouden. Die blijven we ook gebruiken voor verplaatsingen buiten de stad en voor de vakantie. Maar voor verplaatsingen in de stad heb ik genoeg aan het openbaar vervoer. Volgend jaar zal ik mijn abonnement zeker vernieuwen, maar dan op eigen kosten. In mijn vriendenkring heeft iedereen me proficiat gewenst, maar er is nog niemand die mijn voorbeeld gevolgd heeft!”

Jaarlijkse CO2-besparing: 2,9 ton!

Viviane en Raymond lieten een energie-audit uitvoeren

Raymond Verdoolaege (65) en Viviane Plets (57) uit Assenede lieten hun villa bouwen in 1973. Maar toen hun twee kinderen het ouderlijke huis verlieten, begonnen de gebreken en vooral de hoge energiefacturen steeds voelbaarder te worden. In het voorjaar van 2005 besloten ze een energie-audit te laten uitvoeren. Tot hun oplichting viel de prijs van zo’n audit mee (zie kaderstuk p. 41: Wat kost een energie-audit), maar ze waren nog meer verbaasd over de conclusies: “Alleen al de besparing die we zouden kunnen doen met spaarlampen was indrukwekkend. Of door het plaatsen van een simpele schakelaar tussen het net en de audio-apparatuur, televisie en computer. Natuurlijk stelde de audit ook ingrijpende maatregelen voor. We zijn in hetzelfde jaar (2005) met een meerjarenplan begonnen. In 2006 was ons elektriciteitsverbruik al gedaald van 5800 kWh naar 2200 kWh en we zijn nog niet aan het einde van ons plan.”

Wat Raymond en Viviane op twee jaar geïnvesteerd hebben, is niet gering: een hogerendementsgasketel in plaats van de oude stookolieketel, zonnepanelen voor hun elektriciteitsproductie, een droogkast op gas in plaats van de vroegere energieverslinder op elektriciteit, nieuwe ramen met superisolerend glas in de woonkamer. “Tot nu toe hebben al die werken ons euro 22.300 gekost, maar daarvan recupereren we exact de helft via fiscale aftrek en premies. Omdat we met onze zonnepanelen meer energie opwekken dan we zelf verbruiken, hebben we in anderhalf jaar tijd ook voor euro 300 groenestroomcertificaten gekregen. Kijk, de vervanging van de ketel en andere renovaties hadden we hoe dan ook moeten laten doen. De nieuwe ramen hebben onze woonkamer veel comfortabeler gemaakt (vroeger was het aan de ramen altijd koud en vochtig). En het blijft een wonderlijke gedachte dat we nu onze eigen elektriciteit produceren!”

Jaarlijkse CO2-besparing: 10,3 ton!

Françoise liet aan alle ramen blinden plaatsen

“Het kan mijn man en mij echt niet schelen dat we op overjaarse hippies lijken, maar we voelen ons goed zo”, lacht Françoise Berra (60) uit Sint-Lambrechts-Woluwe. De woning en de levenswijze van het echtpaar lijken op een ecologische catalogus: radiatoren met thermostaatkranen, een nieuwe hoogrendementsketel op aardgas, een aparte kleine geiser voor warm water enz. Ze laten geen enkel apparaat in sluipstand staan, ze ruilden hun grote auto voor een kleine, ze kopen alleen Europese producten, ze trekken een trui aan in plaats van de thermostaat te verhogen en hun verplaatsingen doen ze zoveel mogelijk te voet of met de fiets. Hun favoriete tijdverblijf blijft al dertig jaar hetzelfde: zeilen. Op windkracht, dus!

Eén van de meer opvallende investeringen was het plaatsen van blinden. “We hebben de ramen laten voorzien van dubbele beglazing én vouwblinden. Dat lijkt ouderwets maar die blinden vormen een extra hulp om de warmte binnen te houden. Elke avond doe ik mijn ronde om ze te sluiten. En in de zomer zijn ze heel efficiënt om het huis koel te houden.”

Jaarlijkse CO2-besparing: 0,55 ton!

Albert kocht een hybride auto

Wanneer een zakenman als Albert Mahieu (64) een investering doet, mag je zeker zijn dat het financiële plaatje klopt. Toch betaalde deze Schaarbekenaar in september vorig jaar euro 33.000 (incl. btw) voor het nieuwste model van de Toyota Prius. Deze hybride auto combineert een elektrische motor met een benzinemotor. Wegens zijn laag verbruik en zeer lage CO2-uitstoot geeft hij recht op een fiscale aftrek van 15%. Een ecologisch folieke? “Beslist niet”, antwoordt hij. “Ik heb altijd met snelle en grote auto’s gereden: Audi A6, Mercedes, Porsche. Maar toen ik hybride auto’s ging bestuderen, kwam ik tot merkwaardige vaststellingen. De dubbele motor waarmee ik nu rijd, is wellicht de meest geavanceerde ter wereld. De benzinemotor dient alleen als ondersteuning. De elektrische motor wordt automatisch opgeladen tijdens het rijden. Die heeft een vermogen van twee keer niks maar wel een ongelooflijke trekkracht (het zogenaamde maximumkoppel ligt hoog). Door de combinatie van de twee motoren kan ik nu nog sneller optrekken dan met mijn vroegere auto’s maar met een veel lager verbruik.”

Op elektrische motoren worden geen taksen geheven. “Ik krijg euro 4270 terug aan fiscale aftrek, de taks op de ingebruikstelling bedroeg slechts euro 61,50 en de autobelasting euro 191,93. Voor een klassieke auto met eenzelfde maximumkoppel zouden deze taksen respectievelijk euro 867 en euro 490 hebben bedragen. En aan brandstof bespaar ik nu een goede euro 1500 per jaar.”

Géén ecologische motieven dus? “Toch wel. Ik rijd veel in Brussel rond. Als iedereen hier een elektrische auto zou gebruiken, waren vele milieuproblemen snel van de baan. Ik ben beschaamd dat in Nederland acht keer meer hybride auto’s worden verkocht dan in België.”

Jaarlijkse CO2-besparing: 3,5 ton!

Alex is energiemeester in zijn wijk

Je kunt geen klimaat- en energiebewuste ingreep bedenken of Alex Schuberth (63) uit Werchter past ze toe in zijn huis, zijn tuin en zijn directe omgeving. Een zonneboiler voor de vaatwasmachine, fotovoltaïsche panelen voor de elektriciteit, hoofdverwarming met een tegelkachel, uitsluitend gebruik van regenwater, zuivering van het huishoudelijke afvalwater door een rietveld en waterplanten, dakisolatie van 30 cm rotswol, een tuin met 100 bomen, 220 m hagen, enz.

Twee maatregelen springen echter in het oog. Zodra er een beetje zon is, koken Alex en/of echtgenote Beatrice op hun solar cooker in de tuin. Dit zonnefornuis is een parabool die de zonnestralen op één punt samenbalt en een rooster verwarmt. Je kunt er perfect op koken zonder één grammetje elektriciteit of gas te verbruiken. Alex is ook energiemeester geworden: “Met de gemeente en de Bond Beter Leefmilieu doen we mee aan de actie klimaatwijken. Vorig jaar realiseerden we met alle inwoners van de wijk samen een energiebesparing van 32%. Dit jaar willen we er nog 22% af knijpen. Daarom ga ik langs bij de mensen in de straat en geef ik ze concrete tips om energie en CO2 te besparen. Ik vertel ze vooral onze eigen ervaringen. En ik stel ze gerust door te zeggen dat wij eigenlijk normaal leven. Wij eten vlees en vis en rijden met de auto!”

Jaarlijkse CO2-besparing: 4,6 ton!

Johan en Nadine investeerden in zonnepanelen

“Onze belegging ligt op ons dak”, grapt Johan Bergman (50) uit Sleidinge. Hij verwijst daarmee naar de 24 fotovoltaïsche panelen die nu de schuine daken van hun woning (een halfopen bebouwing uit de jaren 50) bedekken. Johan houdt nauwgezet bij waar, wanneer en waarom elke cent van die belegging uitgegeven werd: “De eerste 12 panelen hebben we laten plaatsen in 2004, de 12 volgende in 2006. Samen hebben ze ons euro 22.940 gekost, inclusief btw en plaatsing. Als ik de fiscale aftrek erbij reken waarop we nog recht hebben maar die we nog niet ontvangen hebben, krijgen we van dit bedrag euro 10.565 terug via het belastingvoordeel en de premies van het gewest en van de gemeente. Onze panelen hebben nog nooit een defect gehad. Ze produceren zo’n 2300 kilowattuur elektriciteit per jaar en dat is meer dan we zelf verbruiken. Wat we meer produceren gaat naar het elektriciteitsnet en daarvoor ontvangen we per jaar een premie van euro 600. Daarvoor moet ik echter wel elke maand de meterstanden mailen aan de VREG (de Vlaamse reguleringsinstantie voor energie). We hebben van de gelegenheid geprofiteerd om ons dak te laten vernieuwen. Voor de lening die we daarvoor moesten aangaan, krijgen we ook nog eens een belastingvoordeel. Alles bij elkaar zal onze investering afgeschreven zijn op 10 jaar. Als je rekening houdt met de voorspelde levensduur van de panelen (30 jaar – als deze voorspelling waar blijkt te zijn), komt ons financiële plaatje neer op een opbrengst van 10% per jaar. Dat is beter dan welk spaarboekje dan ook. En elke stijging van de elektriciteitsprijs betekent nog meer winst voor onze portemonnee.”

Echtgenote Nadine relativeert het optimisme van Johan een beetje: “Het blijft niettemin een zware investering. Twintig jaar geleden zou ze ondenkbaar geweest zijn. Maar nu is onze dochter de deur uit en kunnen we ons financieel iets meer veroorloven. We zijn bovendien redelijk milieubewust en hebben nu een ideale mogelijkheid gevonden om Kyoto te verzoenen met onze portemonnee!”

Jaarlijkse CO2-besparing: 2 ton!

Jacques en Bernadette eten alleen lokale producten

“Ook al is de hype rond Al Gore morgen voorbij, wij zullen doorgaan. We zijn uiteindelijk al 27 jaar bezig met het klimaat”, zeggen Jacques (62) en Bernadette (58) Grévisse uit Dion-Valmont, beiden zeer actief in de Waalse tegenhanger van VELT. De thermostaat staat in hun 30 jaar geleden gebouwde villa nooit hoger dan 17°C. Dankzij grote, bijna muurvullende ramen met dubbele beglazing op het zuiden profiteren ze maximaal van het zonlicht. Hun muren, vloeren en dak zijn goed geïsoleerd en als het moet trekken ze liever een trui aan dan de verwarming wat hoger te draaien. Toch speelt hun besparing van CO2-uitstoot zich vooral af in hun 16,5 are grote tuin. In hun moestuin, in een serre en onder plastic kappen telen ze bijna alles wat ze nodig hebben aan groenten en fruit. “Alleen de bananen en citrusvruchten die we kopen zijn ingevoerd maar zuivel, vlees en andere voeding kopen we bewust bij bioboeren en op biomarkten in de omgeving. Zo vermijden we veel transport én eten we zo gezond mogelijk.”

Jacques en Bernadette hechten veel belang aan hun composthopen. Ze hebben er in twee soorten, klassiek compost van al het plantaardige afval en compost van fijn gehakseld snoeihout. De eerste soort gebruiken ze in een dikke laag als meststof voor hun moestuin (“de dikke laag houdt de grond ook vochtig in droge periodes”). Om water te sparen kozen ze ook voor een droog toilet. De inhoud daarvan wordt gemengd met fijngemalen stro (geen geurhinder!) en om de twee tot drie dagen vermengd met de composthoop. De tweede soort compost komt van snoeihout. “We gaan bij vrienden en kennissen gratis bomen en struiken snoeien. In ruil krijgen wij het snoeihout. De grote stukken gebruiken we voor onze open haard met warmterecuperatie (onze voornaamste warmtebron beneden), de kleinere stukken hakselen we fijn en composteren we als bodembedekking.”

Jaarlijkse CO2-besparing: 3,5 ton!

Margaretha sprak de wereld toe

Een jaar geleden was ze nog onbekend, nu is ze een BV. In november van vorig jaar mocht Margaretha Guidone (50) uit Kapellen in de naam van België de VN-klimaatconferentie van Nairobi toespreken. Eerder was ze erin geslaagd de voornaamste politici van het land samen te brengen op een voorstelling van An Inconvenient Truth. De ‘Belgische Al Gore’ heeft zopas een boek uitgebracht waarin ze haar ervaringen en tips bundelt (zie De sleuteltips van Margaretha).

Concreet heeft Margaretha met haar man en twee kinderen vooral kleine ingrepen gedaan: “We hebben al zeventien jaar spaarlampen. De eerste exemplaren waren reuzegrote lelijkaards maar nu zijn er gelukkig al mooiere versies. We gebruiken ecologische make-up en schoonmaakproducten die niet op basis van petroleum zijn gemaakt. We eten vegetarisch, stoken met biodiesel en kopen verse lokale producten. Mijn man is Italiaan en kwam te weten dat al die Italiaanse tomaten in blik of in pureevorm eerst vers vanuit Italië naar Zuid-Amerika worden gebracht om daar te worden verwerkt. Ingeblikt keren ze daarna terug naar Europa. Dat is toch waanzin?

Verder proberen we onze auto zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Als ik de kinderen naar de sportclub rijd, probeer ik het zo te regelen dat ik vrienden van hen meeneem. En voor onze jaarlijkse vakantiereis naar de Italiaanse schoonfamilie zetten we de auto op de trein.”

De meeste moeite heeft Margaretha gehad met het consequent sorteren van afval. “Mijn kinderen hebben me moeten leren de flessen niet samen met hun metalen doppen of deksels in de glasbak te dumpen!” Verder is ze heel boos op de elektriciteitsmaatschappijen: “Ik wil graag groene stroom maar mijn leverancier kan me dat niet voor 100% garanderen. Nochtans is er echt genoeg groene stroom beschikbaar, maar de netbeheerders investeren te weinig om de hoogspanningskabels aan te passen. Ze maken superwinsten en die zouden ze toch in groene stroom kunnen investeren!”

Jaarlijkse CO2-besparing: 2,95 ton! n

n Meer info: www.e-ster.be (tel. 09 245 25 08).

n Voor meer info over de fiscale aftrek en de premies voor energie- besparende ingrepen in de woning: www.energiesparen.be

Ludo Hugaerts