Behoud uw begeerte

Ik hou van jou, jij houdt van mij, wij houden van elkaar... We vervoegen het werkwoord altijd in de tegenwoordige tijd. Want gelukkige stellen kijken niet terug, zegt men. De Belgisch-Amerikaanse relatie- en gezinstherapeute Esther Perel denkt daar in haar internationale bestseller ‘Erotische intelligentie’ anders over. Liefde en seks zijn belangrijk, maar ze volstaan niet voor een b(l)oeiende relatie. Ook begeerte moet er zijn... en blijven!

De zoektocht naar begeerte vind je in alle landen en in alle culturen,” zegt Esther Perel, een Belgische therapeute die in New York werkt. “Als je lange tijd een stel vormt, ben je daar niet mee bezig. Maar begeerte heeft niets met liefde te maken. Sommige mannen en vrouwen houden zielsveel van elkaar maar toch vervelen ze zich in bed.”

De schuldige? Onze vooroordelen! We zijn immers makkelijk geneigd om liefde en begeerte aan elkaar te koppelen, terwijl ze in werkelijkheid bijna elkaars tegengestelde zijn. Liefde wordt gevoed door wijsheid, door stabiliteit, door het voorspelbare in het leven. Begeerte is onzeker, geheimzinnig en gevaarlijk... “Iedereen zoekt enerzijds naar veiligheid maar anderzijds ook naar de opwinding van het avontuur, de prikkeling van de erotiek.”

Verlangen naar verlangen

Veiligheid en opwinding kunnen het nochtans prima met elkaar vinden, ook al is – afhankelijk van de periode van het leven – een van de twee belangrijker dan de ander. Denken dat vrouwen alleen maar zekerheid willen terwijl mannen uitsluitend het plezier najagen, is een misvatting, zegt de therapeute. “De vrouwelijke seksualiteit is eeuwenlang beperkt gebleven tot de voortplanting en het vervullen van de echtelijke plicht. Het verlangen naar blijvende begeerte is nieuw. Daarom lijkt het zo storend! Om te begeren, mag je niet bang zijn om jezelf bloot te geven, om te tonen wat je echt wilt... Gebrek aan begeerte is eigenlijk gebrek aan fantasie. Je hoeft echt niet in seksspeeltjes te investeren, seksshops te bezoeken of een lade vol spannende lingerie te hebben. Het vol-staat dat je elkaar verrast.”

Erotische berichtjes

Esther Perel suggereert een opwindend spelletje waarvoor je alleen maar een... computer en een internetverbinding nodig hebt. Je kunt er je gewone mailbox voor gebruiken (op voorwaarde dat alleen jij ze kunt lezen) of een aparte mailbox maken. Dan stuur je een e-mail naar je partner. Niet om hem of haar zoals gewoonlijk te vragen om op weg naar huis brood te kopen of eraan te herinneren dat zijn jasje bij de stomerij ligt, maar om hem met wat ondeugende suggesties te plagen, hem te vertellen dat je de jurk draagt die hij zo opwindend vindt, een afspraakje in een leuk restaurant voor te stellen... “Het verhaal hoeft niet in bed te eindigen, maar er kan een vonk ontstaan. Je schept een opwindende ruimte voor je partner en jezelf. En vooral, je neemt een – weliswaar beperkt – risico en dat vleugje gevaar is prikkelend.”

De mooie vreemdeling

Esther Perel spreekt acht talen, zodat ze patiënten uit alle horizonten en culturen over de vloer krijgt... Vroeg of laat tijdens het gesprek vraagt ze haar patiënten altijd op welk ogenblik zij zich het meest aangetrokken voelen tot hun partner. Meestal antwoorden ze iets in de zin van: “Als ik hem/haar in andere omstandigheden zie”, of “Als hij/zij mij verrast”, “Als hij/zij geboeid is door een van zijn/haar favoriete activiteiten”,...

De vrouwen (nooit de mannen) voegen daaraan toe: “Als hij met de kinderen speelt”. Maar voor al deze antwoorden geldt dat je begeert voelt als je de partner als een onbekende ziet, niet als de persoon die er altijd geweest is.

Geen vlam zonder zuurstof

“Ik ken mijn partner als mijn binnenzak”, is een van de uitdrukkingen die de therapeute het vaakst te horen krijgt. Esther Perel is niet te spreken over de neoromantici die onafscheidelijk zijn omdat ze zoveel van elkaar houden. “Veel moderne stellen klitten voortdurend aan elkaar. Ze durven niets op eigen houtje te doen omdat ze bang zijn dat de ander zich dan nutteloos of te kort gedaan zal voelen. Ze leven in een totale transparantie, zonder verrassingen... en dan klagen ze dat ze zich vervelen!” Veel van de voorbeelden in haar boek leren ons nochtans dat een te grote nabijheid het verlangen doodt. “Je beschouwt jezelf als de dubbelganger van je partner en je vertrouwt hem al je geheimen toe. Maar de rol van beste vriend is moeilijk te verzoenen met die van spannende minnaar.”

Een sterke vlam heeft lucht nodig. Dus afstand. Daarom kun je fantaseren over de knappe fitnesstrainer om daarna met nieuw verlangen naar manlief te gaan.

Vertel eens over vroeger

Wanneer Esther Perel in haar werk mannen of vrouwen met problemen ontvangt, vraagt ze altijd naar het soort van opvoeding dat ze gekregen hebben. Het ligt voor de hand dat een strenge opvoeding waarin seks taboe of vies was, sporen nalaat in het volwassen gedrag. “Kijk naar een kind op de leeftijd van de ontdekkingen. Terwijl het een onbekend hoekje van de tuin verkent, zal het af en toe achterom kijken naar zijn ouders, die een oogje in het zeil houden. Als die rustig afwachten wat er gebeurt, zal het kind het nieuwe plekje onderzoeken en daarna terugkomen. Maar als het merkt dat zijn ouders angstig zijn, of als het meteen teruggeroepen wordt, staakt het zijn verkenning. Met het groter worden leert het kind dus dat het zijn onafhankelijkheid moet opgeven om de mensen die van hem houden geen pijn te doen.”

Dergelijke percepties kunnen er later toe leiden dat hij zich in een relatie moeilijk kan ontplooien. Want in een duurzame verhouding is een beetje egoïsme echt wel nodig, net als een delicaat evenwicht tussen verbondenheid en onafhankelijkheid...

Seks is niet alles...

De therapeute uit New York krijgt veel gelukkige stellen in haar spreekkamer, mensen die van elkaar houden, elkaar respecteren en steunen. Kortom, die de beste vrienden ter wereld zijn. Hun verstandhouding is vaak zo perfect dat hun vrienden er jaloers op zijn. Maar is dit de ideale liefde? Niet altijd...

“Ze bekennen dikwijls dat ze geen seksleven meer hebben,” vertelt Esther Perel. “Als de twee partners daar geen last van hebben, kan die situatie jaren blijven duren. Tot de dag dat een van beiden niet alleen bemind maar ook begeerd wil worden... Vroeg of laat ga je verlangen naar die vlam, die aantrekkingskracht, dat gevoel dat je leeft, de opwinding... De meeste mensen zijn niet op zoek naar méér maar naar betere seks. Het moet weer een spel zijn, iets nieuws, een ontdekking... Die elementen – en niet de daad zelf – scheppen erotische energie, de combinatie van geven en genieten. Ik beschouw die energie als het tegengif voor de dood! Mensen willen enorme inspanningen doen om ze weer te voelen. Ze zijn bereid om alles op te offeren om de passie opnieuw te ervaren. Passie is de energie die je doet leven in plaats van alleen maar te overleven...”

Het laatste maagdelijke continent

Het ontbreken van de begeerte is een van de belangrijkste oorzaken waarom mensen naar de seksuoloog komen. Toch zullen mannen er niet vaak over praten, omdat ze bang zijn dat hun viriliteit in het gedrang zal komen. Vrouwen die geen begeerte meer voelen, dromen ervan dat hun partner het vuur weer doet branden met mysterie, spelletjes, verleiding. Ze willen niet alleen maar overrompeld worden door het verlangen van de man. Wordt de begeerte van de vrouw miskend? “Ja, ook omdat ze niet altijd met het lichaam begint. Een vrouw kan heel goed aan een vrijpartij beginnen voor ze opwinding en dan begeerte voelt. Bij een man zijn begeerte en seksuele opwinding altijd aan elkaar gekoppeld. ”

Een ander vooroordeel waartegen Esther Perel dapper ten strijde trekt: “Onze ervaring van de seksualiteit ver-andert met de jaren. Gelukkig maar! Ik ben 25 jaar getrouwd en heb zeker drie keer een andere relatie gehad, altijd met dezelfde man. Omdat ik mijn 20ste niet dezelfde vrouw was als op mijn 45ste, omdat ik na de geboorte van de kinderen veranderde, of na de dood van mijn ouders... De begeerte is een cyclisch verschijnsel, ze komt en ze gaat. En als ze al eens achterwege blijft, is het de kunst ze terug te vinden...” n

Michèle Rager