Beeldschermen Erger dan cafeïne!

Almaar meer studies wijzen in dezelfde richting: het massale gebruik van beeldschermen is nefast voor de kwaliteit van onze slaap. Schermen die blauw licht afgeven, zijn de grote boosdoeners.

Een leven zonder beeldschermen? We kunnen het ons niet meer voorstellen. Om te begrijpen waarom ze een probleem zijn voor de kwaliteit van onze slaap, moeten we terug naar de 19de eeuw. Met de komst van de elektrische verlichting konden we plots ook ’s nachts echt actief blijven.

Het natuurlijke licht van de zon speelt een fundamentele rol bij de regeling van ons circadiaanse ritme, d.w.z. ons slaap-waakritme over een periode van 24 uur. Het daglicht valt op ons netvlies en vertelt ons hoe laat het is. Op die manier kan ons lichaam zijn eigen ritme afstemmen op dat van het leven rondom ons. Maar dat slaap-waakritme, voordien geregeld door de natuurlijke afwisseling van dag en nacht, werd compleet overhoop gehaald door de ontdekking van de elektriciteit en het kunstlicht.

Artsen trekken aan de alarmbel

Het probleem is nog toegenomen door de komst van de elektronische toestellen en bijbehorende beeldschermen, vooral dan die van computers, smartphones, tablets, spelconsoles en bepaalde televisietoestel- len (met led- en lcd-schermen). E-readers zorgen voor minder problemen omdat ze zijn uitgerust met de zogenoemde eInk-technologie en geen licht afgeven.

Men heeft vastgesteld dat bij mensen die ’s avonds te veel tijd voor de hierboven opgesomde beeldschermen doorbrengen, het slaap-waakschema verstoord raakt. Ze gaan almaar later slapen en staan almaar later op. In die mate zelfs dat meer en meer wetenschappers vandaag aan de alarmbel trekken.

“Het nachtelijke blauwe licht van beeldschermen haalt ons 24-uursritme overhoop en is veel krachtiger dan om het even welke drug”, bevestigt Dr. Charles Czeisler. Hij verricht vooral onderzoek naar het psychologische effect van het kunstlicht dat tussen de avondschemering en het ochtendgloren op ons netvlies valt. Volgens deze Amerikaanse slaapdeskundige speelt deze nieuwe lichtfactor een nóg grotere rol bij slaapstoornissen dan cafeïne, werkgerelateerde stress of onevenwichtige voeding.

Melatonine

Vanuit biologisch en fysiologisch oogpunt ligt blootstelling aan licht aan de basis van een hele reeks ingewikkelde processen, waar de diverse weefsels en cellen van het oog en van het lichtgevoelige netvlies voortdurend bij betrokken zijn. En net die regelen ons 24-uursritme.

Kunstlicht tijdens de nacht heeft een dubbel effect: het remt de neuronen die een kwaliteitsvolle slaap activeren en het stimuleert andere neuronen die een belangrijke rol spelen bij het ontwaken. Bovendien blijkt blauw licht de nachtelijke vrijgave van melatonine af te remmen of zelfs te blokkeren. En laat net dat hormoon rechtstreeks betrokken zijn bij het slaapproces en het inslapen vergemakkelijken.

Volgens een Amerikaanse studie volstaat twee uur blootstelling aan het blauwe licht van een tablet-, lcd of led-scherm om het gehalte aan melatonine met 22% te doen dalen en de slaapfase uit te stellen. Bovendien is net het blauwe licht dat deze beeldschermen uitstralen het schadelijkst voor onze slaapkwaliteit.

Zijn er oplossingen?

Om aan dit fenomeen te verhelpen, komt men vroeg of laat wellicht met technische oplossingen aanzetten. Bijvoorbeeld door de kleuren en de intensiteit van leds te wijzigen. Dr. Czeisler adviseert om verrijkt blauw licht na zonsondergang te vervangen door wit-rood of oranje licht.

Slaaptips

– Dim ’s avonds de intensiteit van het licht in uw woning en schep zo een meer gedempte sfeer.

– Stop minstens een uur voor het slapengaan met beeldschermgebruik: gedaan met werken, internetten, gamen of sms’jes versturen.

– Schakel uw mobiele telefoon en uw tablet uit.

– Installeer geen televisie (of ander toestellen die u uit uw slaap houden) in uw slaapkamer.

Luc Ruidant