Als amateurs de professionele toer op gaan

Als je als amateur regelmatig een betaalde activiteit uitvoert, kan je tegenover de fiscus dan nog doen alsof je neus bloedt? En komt je verzekeraar tussen bij problemen?

Louises cupcakes en brownies hadden zo’n succes bij haar vriendinnen, dat ze ze vandaag aan een ruime kring van vrienden van vrienden verkoopt. Simon is blij dat hij af en toe taxi kan spelen met zijn autootje waarvoor hij financieel diep is moeten gaan. En Jan en Els, beiden met pensioen, ontvangen meer en meer toeristen in hun stilaan te grote huis. Spontaan of via diensten als Airbnb en Uber, waagt een groeiend aantal particulieren zich aan professionele activiteiten. Een Belgisch, maar evenzeer een Europees fenomeen.

Het levert een extraatje op, en daar is niets mis mee, toch? Tot de fiscus de rekening presenteert. En wat als er zich een ongeval voordoet? Op je familiale verzekering moet je niet rekenen: die dekt enkel je buitencontractuele aansprakelijkheid. En hier gaat het wel degelijk om een contract, vermits je je laat betalen. Een betaalde dienst aan derden, buiten de familie- of vriendenkring, wordt als een professionele activiteit beschouwd vanaf het moment dat hij een zekere limiet overschrijdt. Bijgevolg kan je zo’n activiteit ook niet starten zonder voorafgaande toelating of registratie. Ondernemingszin wordt aangemoedigd, maar als particulier mag je niet zomaar de professionele toer op gaan zonder bepaalde stappen te zetten. We overlopen een aantal activiteiten en hun beperkingen.

Welkom, lieve gasten!

Iedereen kent tegenwoordig wel een gepensioneerd koppel dat in Frankrijk een B&B is begonnen. Deze veeleisende, maar haalbare bezigheid heeft succes omdat het de ideale manier is om je terug te trekken onder een stralende zon en er toch een intens sociaal leven op na te houden. Je kan er ook de aankoop en renovatie van het pand van je dromen mee financieren, als dat wat boven je budget ligt. In toeristische regio’s is deze praktijk al langer ingeburgerd, maar nu veroveren de gastenkamers en B&B’s ook de steden. In die mate zelfs dat tal van gespecialiseerde websites hen ondersteunen, zoals bnb-brussels.be en gastenkamersantwerpen.be.

Ook internationaal vind je veel terug op het web. Denk maar aan Airbnb. Het gaat hier niet om huisruil of couchsurfing (iemand gratis op je sofa laten slapen), maar om het verhuren van je kamers, appartement of huis voor één of meerdere dagen. Het inspireert jongeren om wat zakgeld te verdienen door hun eigen kamer of appartement te verhuren, terwijl ze zelf bij vrienden intrekken. Ze vergeten daarbij echter dat ook zij gebonden zijn door de reglementering, zeker in onze hoofdstad. Elk gewest heeft een andere regeling.

Gelieve te registreren

Vlaanderen. Welk medium je ook gebruikt (internet, zoekertjes in een krant,...), zodra je je gastenkamer promoot, moet je dat officieel melden bij de dienst Toeristische Vergunningen van de Vlaamse overheid (https://vlis.vlaanderen.be. Je kan het aanmeldingsformulier ook downloaden op http://www.vlaanderen.be/int/logies en aan de dienst Toeristische Vergunningen bezorgen.)

WEETJE. Verhuur je maximum 2 kamers aan maximum 8 toeristen, dan heb je geen vergunning nodig. Maar wel als je meer kamers of aan meer personen verhuurt.

Brussel. De Brusselse ordonnantie van 8 mei 2014 verplicht mensen die logies aanbieden om een erkenning te vragen bij de Regionale Overheidsdienst Economie. Je moet ook een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid nemen voor de schade die je zou kunnen toebrengen en de specifieke normen inzake brandveiligheid naleven. Is alles in orde, dan krijg je een attest van de Dienst voor Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp.

WEETJE. Deze normen gelden niet als je iemand gratis logies aanbiedt. Ze gelden wel voor kamers die je aanbiedt via websites als Airbnb, bnb-brussels.be, Booking.com enz.

Wallonië. “Wie toeristen wil ontvangen (op een camping, in een hotel, een kamer thuis,...) moet ervoor zorgen dat het gebouw voldoet aan de normen inzake brandveiligheid, die je terugvindt in de Waalse wetgeving (Code wallon du tourisme)”, vertelt Pascal Fontaine, coördinator bij het Commissariat générale au Tourisme (http://cgt.tourisme-wallonie.be). Ook in Wallonië krijg je een attest als je aan de normen voldoet.

WEETJE. Wil je een beschermde benaming gebruiken (gîte rural, chambre d’hôtes,...), dan moet je daarvoor toelating vragen bij de CGT.

Taxi!

Gratis familieleden of vrienden vervoeren is geen probleem. Bij een ongeval vergoedt je verzekeraar de fysieke schade van je passagiers. Carpoolen kan eveneens zonder zorgen. Via carpool.be kan je carpoolen voor regelmatige verplaatsingen van en naar het werk en daar ook een fiscaal voordeel voor ontvangen. Maar wat gebeurt er als je je auto als taxi gebruikt om derden te vervoeren? Dat is precies wat Uber doet, de Amerikaanse taxidienst operationeel in verschillende Europese landen, die voor veel beroering zorgt omwille van de oneerlijke concurrentie en ontduiking van de sociale wetten. Uber zelf eist drie dingen: de chauffeur moet 21 jaar zijn, een rijbewijs B hebben en een blanco strafregister, meer niet. Verder stelt de taxidienst zich louter op als tussenpersoon en wijst hij alle verantwoordelijkheid af door te stellen dat de chauffeur de wetgeving van het land moet naleven. Volgens Uber moet de chauffeur zijn aanvullend inkomen aangeven. Uber werkt in eerste instantie vooral met professionele chauffeurs.

De taarten van Anne-Sofie

Het succes van homemade gebakjes is zo groot dat sommige pioniers, die ooit in hun keuken begonnen zijn, vandaag aan het hoofd van een kmo staan. Het merendeel van de mensen die zich voor hun uit de hand gelopen hobby laten betalen, doet dit echter nog altijd op (heel) kleine schaal. Maar ook zij moeten een aantal formaliteiten vervullen.

“Vooraleer je je eigen producten commercialiseert, moet je je registreren bij het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen“, vertelt woordvoerder Jean-Sébastien Walhin. “Je vult een aanvraagformulier in dat je terugvindt op favv.be en terugstuurt naar het hoofd van de provinciale controle-eenheid van de provincie waar je woont. Je vindt de lijst van deze diensten op dezelfde pagina als het aanvraagformulier. Pas als je een bevestigingsbrief krijgt, kan je je activiteit starten. De codes die je moet invullen, vind je eveneens op de site.

WEETJE. Om dranken en voorverpakte voedingswaren te verkopen die minstens drie maanden op kamertemperatuur kunnen bewaren, moet je je enkel registreren bij de provinciale controle-eenheid.

Moestuintjes en goede doelen

Registreren bij het FAVV is niet nodig voor eenmalige evenementen zoals een spaghettifestijn van de plaatselijke jeugdbeweging. Op voorwaarde evenwel dat het ‘personeel’ dat wordt gemobiliseerd vrijwilligers zijn en de activiteit sporadisch en uitzonderlijk is: maximum 5 keer per jaar en 10 dagen per activiteit.

Deze uitzondering op de regel van de verplichte registratie geldt ook voor particulieren die vruchten van hun boomgaard of groente uit hun moestuin verkopen. Ook hier gaat het immers om activiteiten die slechts op bepaalde momenten worden uitgevoerd. De oppervlakte van de moestuin is eveneens begrensd: minder dan 50 are voor aardappelen en hoogstamvruchten, minder dan 25 are voor laagstamvruchten en minder dan 10 are voor andere groente.

WEETJE. Als je vruchten wil verkopen langs de kant van de weg of op een markt, moet je daarvoor toestemming vragen aan de gemeente, want je begeeft je op publiek terrein. Deze verplichting geldt zowel voor particulieren als professionelen. Je moet ook een kaart voor ambulante handelaars gaan halen bij een ondernemingsloket naar keuze (de lijst van de ondernemingsloketten vind je op http://economie.fgov.be).

Commerciële activiteit

Een woning verhuren die anders zou leegstaan, een voertuig gebruiken dat toch maar zou stilstaan en zo een centje bijverdienen, is sympathiek. Deze activiteiten vallen onder de charmante noemer deeleconomie. Je kan bijvoorbeeld ook je parkeerplaats verhuren via bepark.eu. Maar het meest uitgebreide platform is ongetwijfeld listminut.com, dat mensen die een dienst of klusje vragen in contact brengt met mensen die ze aanbieden.

De grens tussen occasioneel en regelmatig is echter flinterdun. Bovendien is producten verkopen in principe een commerciële activiteit. De verkoper moet zich inschrijven bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen en een statuut kiezen: zelfstandige in hoofd- of in bijberoep (als je loontrekkende bent met minstens een halftijdse job). Dergelijke betaalde activiteit is onderworpen aan belastingen en sociale zekerheidsbijdragen als je er meer dan € 1.423,90 bruto per jaar mee verdient.

Verzekering vereist

We wezen er al op dat je familiale verzekering niet tussenkomt omdat het om de uitvoering van een overeenkomst gaat. Dat bevestigt ook Peter Wiels van Assuralia, de beroepsfederatie van verzekeringsondernemingen. “Als je quiches of taartjes verkoopt, sluit je een overeenkomst: een product tegen de betaling van een prijs. Je zou een uitbreiding van je familiale verzekering kunnen nemen, maar dan nog blijft de dekking beperkt. Ook mogelijk is een BA Uitbating die de buitencontractuele burgerlijke aansprakelijkheid dekt voor schade aan derden, die het gevolg is van gebeurtenissen die zich hebben voorgedaan tijdens de uitoefening van de bedrijvigheid van de onderneming, ongeacht of dit binnen de onderneming dan wel erbuiten gebeurt. Hoe dan ook breng je best je makelaar of verzekeraar op de hoogte van je voornemen om dit soort activiteiten uit te oefenen en vraag je hem om een oplossing.”

Alles aangeven!

Vergeet ook de fiscale kant niet. Toen eind jaren ’80 de vastgoedkoorts in Brussel uitbrak, hebben sommigen gigantische winsten opgestreken door huizen heel snel na aankoop terug door te verkopen. Zij werden vriendelijk verzocht een deel van de koek door te storten aan Vadertje Staat. Want, zo oordeelde de fiscus, dit is geen normaal vastgoedbeheer, maar een professionele activiteit. Zo’n vastgoedtransactie laat nu eenmaal sporen na.

Een taxirit, een nachtje in een appartement, de verkoop van taartjes, zijn van een heel andere orde. Logisch dus dat wie hiermee een extraatje verdient, dit wel eens vergeet te melden aan de fiscus. Toch kan je dit maar beter doen wanneer je betaald wordt door een bedrijf, die dit als kost opneemt in zijn boekhouding, waardoor de fiscus automatisch op de hoogte wordt gebracht.

De belastingadministratie laat in elk geval geen ruimte voor interpretatie: alle inkomsten moeten worden aangegeven, ook uit occasionele of bescheiden activiteiten. In een interview in Trends maakt Gaël Chuffart, advocaat gespecialiseerd in deze materie, evenwel een onderscheid tussen diensten tegen verloning en het ter beschikking stellen van materiaal of een onroerend goed, zoals via Airbnb. “Als een fysiek persoon een gemeubelde kamer verhuurt, buiten zijn professionele activiteit, dan zijn dit onroerende inkomsten voor de kamer en roerende inkomsten voor de meubels”, legt hij uit. “Onroerende inkomsten (60% van de huurprijs) worden belast op basis van het kadastraal inkomen, verhoogd met 40% en roerende inkomsten (40% van de huur) worden belast tegen 15%.”

Je kan natuurlijk vragen stellen bij deze relatief lage belasting als de verhuur bepaalde proporties begint aan te nemen. Dan zouden de huurinkomsten in hun geheel moeten worden belast als professioneel inkomen, aan het progressieve tarief, dat heel wat hoger ligt. De grens tussen amateurisme en professionele activiteit is verre van duidelijk.

GUY LEGRAND EN JOCELYNE MINET — FOTO’S: ISTOCK