Allemaal melkbrigadiers!

Als u vijftig jaar geleden in de lagere school zat, was u zéér waarschijnlijk een toegewijd lid van de Melkbrigade. In een tentoonstelling in Passendale herleeft een amusant en tegelijk bevreemdend stuk jeugdnostalgie.

N a beraadslaging heeft de Nationale Hoge Raad van de M-Brigade eenparig beslist het M-brevet van verdienste te verlenen aan Mejuffer Nancy Hoffmann (getekend: Tony Corsari)”.

Nancy moet indertijd heel trots geweest zijn op haar diploma, want ze heeft het keurig bewaard en het is nu te zien op de tentoonstelling Milleke Melleke Mol, de terugkeer van de Melkbrigade in De Oude Kaasmakerij in Passendale. Ze was één van de honderdduizenden Belgen tussen 8 en 12 jaar die vanaf november 1959 enthousiast deelnam aan de M-Brigade. Wie lid wilde worden, moest gedurende een hele maand een M-daad stellen (een glas melk drinken) en dat noteren in een logboek. Als je dat logboek instuurde, kreeg je een lidkaart, een fietswimpel en een mouwembleem met de letter M en de (toen al) Europese sterren om op je jas te naaien. Na die maand kon je verder groeien in de hiërarchie van de brigade door melk te blijven drinken en tegelijk goede daden te stellen (een ziek broertje of zusje verzorgen, een gewond dier helpen,...). Elke maand kregen vijftig brigadiers, net als Nancy, een brevet van verdienste. Ze konden ook voor die tijd fantastische prijzen winnen: een transistor, een vlucht in een zweefvliegtuig, een reis naar de Olympische Spelen in Tokio.

Van prins Albert tot Nonkel Bob

Toch was de Melkbrigade gewoon een reclame- en marketingcampagne om de groeiende melkplas te verwerken, verpakt in gezondheidsargumenten en sociale inzet. Zelfs met alle massamedia van nu kunnen we ons niet voorstellen dat zoveel kinderen zich vandaag zo toegewijd zouden inzetten voor een reclamecampagne. We wilden er allemaal bij zijn, zelfs al hielden we niet van melk!

“De forse steun van het koningshuis, in casu de toenmalige prins Albert, verklaart zeker voor een deel dat succes”, zegt Michaël Pector, conservator van de Oude Kaasmakerij en coauteur van een boek over de geschiedenis van de Melkbrigade. “Een andere verklaring is de knappe combinatie van traditie en moderniteit. Aan de ene kant was de campagne paternalistisch en belgicistisch. Het logboek moest getekend worden door de ouders. Aan de andere kant werd volop gebruik gemaakt van de televisie en gaven Bekende Belgen het voorbeeld. Vooral de steun van Nonkel Bob had een doorslaggevende impact. Zijn slogan Milleke Melleke Mol, Karwitsel Karditsel Kardol is in ons collectieve geheugen gegrift. Na 1964 ging de interesse snel achteruit. In de tweede helft van de jaren zestig verplaatste de interesse van onze jeugd zich razendsnel naar heel andere dingen dan naar het drinken van melk. In 1970 werd de brigade ontbonden.”

De tentoonstelling in Passendale is niet groot maar zal beslist vele mooie herinneringen bovenhalen. En als u dat wenst, wordt er een foto van u gemaakt tussen authentieke campag-nebeelden van toen. ’s Anderendaags staat u als fiere melkbrigadier op www.deoudekaasmakerij.be.

De tentoonstelling Milleke Melleke Mol, de terugkeer van de Melkbrigade loopt tot 29/11/2009 in De Oude Kaasmakerij, ’s Graventafelstraat 48a, Passendale. Open: dinsdag-zondag 10-17 u. (vrijdag: 13-17 u.), juni-augustus elke dag 10-17.30. Toegang (incl. vaste collectie): euro 4 (60+: euro 3,50). Info: 051 77 70 05 en www.deoudekaasmakerij.be

Ludo Hugaerts