Alle macht aan de fietsers?

Zodra de zon begint te schijnen, krijgen we weer zin om er met de fiets op uit te trekken. Helaas kennen we niet allemaal onze rechten en plichten, wat soms de indruk wekt dat “zwakke weggebruikers denken dat ze zich alles kunnen veroorloven”. Juist of fout? Test uw kennis met deze zeven stellingen.

Als algemeen principe geldt dat fietsers weggebruikers zijn zoals de andere. Zij moeten het verkeersreglement naleven. Bepaalde voorschriften zijn echter extra belangrijk.

Fietsers moeten het fietspad gebruiken Juist. De fietser moet in principe het fietspad rechts van de weg gebruiken. Maar, zo zegt artikel 9 van de wegcode, dat moet alleen als het fietspad berijdbaar is. Als u een fervente fietser bent, zult u ongetwijfeld een heleboel voorbeelden kunnen opsommen die bewijzen dat de beheerders van onze wegen het onderhoud en de veiligheid van de fietsinfrastructuur niet als een topprioriteit beschouwen: kuilen, losse straatstenen, onkruid,...

Als er geen berijdbaar fietspad is, mag u op de weg met uitzondering van autowegen, snelwegen en andere wegen waar een verkeersbord het verbiedt (witte cirkel met rode rand en tekening van een fiets). U mag bovendien op de berm en de parkeerstrook rijden, op voorwaarde dat u rechts houdt en andere gebruikers voorrang geeft. Buiten de agglomeratie of bebouwde kom mag u op het voetpad en voor voetgangers bestemde bermen rijden.

Fietsers mogen op straat altijd naast elkaar rijden Fout. Het naast elkaar rijden is een van de regels waarover de grootste onduidelijkheid bestaat:

op een fietspad mag u naast elkaar rijden voor zover de breedte van het pad dat mogelijk maakt, op voorwaarde dat u de andere gebruikers niet hindert

als u de rijweg moet gebruiken omdat er geen fietspad is, mag u met z’n tweeën naast elkaar rijden (maar nooit met meer) tenzij:

– in agglomeraties, als naast elkaar rijden verhindert dat u een andere weggebruiker kruist

– buiten de agglomeratie, als het verhindert dat u een andere weggebruiker kruist of dat een voertuig u inhaalt.

U mag dus onder de bovenstaande voorwaarden in de agglomeratie met z’n tweeën naast elkaar op de rijweg fietsen, ook als automobilisten u dan niet kunnen inhalen!

Als u met een groep van minstens vijftien mensen fietst:

– bent u niet verplicht het fietspad te gebruiken

– mag u met z’n tweeën naast elkaar rijden, op voorwaarde dat u in groep blijft en niet meer dan de breedte van één rijstrook of de helft van de rijweg gebruikt

– moet u vanaf 50 fietsers begeleid worden door twee wegkapiteins en twee escortevoertuigen met een bord dat uw groep signaleert.

Fietsen is verboden in beveiligde zones Fout. Fietsen in 30 km- en residentiële zones is toegelaten maar u moet de verkeersregels respecteren en extra voorzichtig zijn in de omgeving van zwakkere weggebruikers, meer bepaald bejaarden en kinderen. In autovrije straten mag u niet fietsen, behalve als een verkeersbord aan het begin van de straat het uitdrukkelijk toelaat. Alleen als dat veilig kan, moet ik bij het afslaan mijn arm uitsteken Juist. Voor 1991 moesten fietsers in alle omstandigheden hun arm uitsteken als ze van richting wilden veranderen. Soms veroorzaakte die regel echter levensgevaarlijke situaties. In sommige omstandigheden is het veel veiliger dat u met beide handen uw stuur kunt vasthouden, bijvoorbeeld als het wegdek in slechte staat of het weer slecht is (bij regen, wind, sneeuw), of wanneer u bijvoorbeeld onhandige bagage vervoert. Om al die redenen bent u nu alleen nog verplicht bij het afslaan de arm uit te steken als dat veilig kan.

Tip: een armsignaal als u van richting wilt veranderen is een duidelijke waarschuwing voor de andere weggebruikers. Maar zelfs als dat manoeuvre gevaarlijk voor u kan zijn, is het aangeraden oogcontact te maken met de chauffeur van de auto, zodat u er zeker van bent dat hij gemerkt heeft dat u gaat uitwijken.

Niets verbiedt mij om op de fiets te telefoneren FOUT. Alle ervaren fietsers kunnen u vertellen dat fietsen in het verkeer al uw aandacht vergt. Om de fietsers tegen zichzelf te beschermen, verbiedt de wet hen om tijdens het fietsen te bellen... behalve als ze over een handsfree kit beschikken, net zoals voor de automobilisten. Er zijn wel degelijk handsfree kits voor fietsers in de handel, maar we raden u aan toch maar even te stoppen als u een telefoontje krijgt. De vaste verlichting op de fiets is niet meer verplicht Juist. Sinds het koninklijk besluit van 18 mei 2006 mogen fietsers knipperlichten in plaats van de traditionele vaste lichten gebruiken om zich op de weg zichtbaar te maken. U mag ook zelf kiezen waar u het lampje vastmaakt – op de fiets zelf, op uw lichaam, uw kleding of rugzak – als de verlichting maar goed zichtbaar is in het verkeer. Het vaste witte voorlicht, het vaste rode achterlicht en de dynamo zijn dus voltooid verleden tijd. Toch even opletten, want andere veiligheidsvoorschriften blijven wél van kracht: uw fiets moet voor- en achteraan reflectoren hebben, net als op de pedalen en de spaken van de wielen of de zijkant van de banden.

Verlichting en reflectoren zijn niet verplicht op kinderfietsen, racefietsen en mountainbikes, behalve als ze in het donker worden gebruikt.

Eenrichtingsverkeer geldt niet voor fietsers Juist maar niet in alle situaties is dit het geval. Sinds meer dan tien jaar mogen fietsers in straten met BEV (beperkt eenrichtingsverkeer) tegen de rijrichting in rijden. Op die manier kunnen ze omwegen vermijden en drukke, gevaarlijke straten omzeilen. Sinds 1 juli 2004 moeten straten met eenrichtingsverkeer verplicht opengesteld worden voor het fietsverkeer in de tegenrichting, op voorwaarde dat:

de toegestane maximumsnelheid niet hoger is dan 50 km/u

de vrije rijbaanbreedte (dus zonder parkeerstrook) minstens 3 meter bedraagt

er geen veiligheidsredenen zijn die het verhinderen, bijvoorbeeld een blinde bocht.

Als aan deze voorwaarden voldaan is, krijgt de eenrichtingsstraat een rechthoekig wit paneel onder het verbodsbord dat de rijrichting aangeeft. Alleen in straten met een dergelijk bord mag u tegen de rijrichting in fietsen! n

Wilt u de wegcode raadplegen: www.wegcode.be. Op de website vindt u ook een afbeelding van en uitleg bij alle bestaande verkeersborden.

Het Belgische Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) publiceert allerlei brochures en folders, soms gratis. Vorig jaar is Fietsers en de wegcode verschenen, een brochure van meer dan 40 bladzijden met de belangrijkste verkeersregels voor fietsers, aangevuld met tips om veilig te rijden. De brochure legt ook uit wat andere weggebruikers moeten doen met fietsers in de buurt. U kunt ze bestellen bij het BIVV, Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel, tel. O2 762 48 93 of downloaden van www.bivv.be. Klik op Publicaties & materiaal en daarna op Informatie.

De Fietsersbond verdedigt de belangen van de fietsers bij de overheid en bij particuliere instanties en ijvert voor een betere verkeersveiligheid en meer fietsenstallingen. De vereniging organiseert ook tochten en evenementen met een vooral educatief karakter, naast opleidingen rond de fiets in het verkeer. Fietsersbond vzw, Boomgaardstraat 22, bus 57, 2600 Berchem, tel. 03 231 92 95, www.fietsersbond.be en www.fietsersbond.be/brussel

Pro Vélo, een vzw van de Gracq, de Franstalige tegenhanger van de Fietsersbond, organiseert fietstochten met gids, opleidingen in de scholen, evenementen, fietsverhuur... De vereniging is actief in Brussel, Henegouwen, Namen, Waals-Brabant en Luik. Pro Vélo, Londenstraat 15, 1050 Brussel, tel. 02 502 73 55, www.provelo.org

Jocelyne Minet