8 vragen over haarverlies

Haarverlies is voor veel mensen zeer moeilijk te aanvaarden. De angst voor kaalheid zit diep geworteld. Toch verliest iedereen haren, elke dag.

1. Hoeveel haren verliest een normaal mens dagelijks?

Elke mens heeft op zijn hoofd zo’n 100 000 haarfollikels of haarzakjes waarin voortdurend haren worden geproduceerd. De haargroei is een cyclisch proces waarin verschillende fasen elkaar afwisselen. De groeifase van het haar duurt gemiddeld enkele jaren. Daarna treedt een korte overgangsfase op, gevolgd door een rustfase van enkele maanden. Tijdens deze periode komt het haar stilaan los uit het haarzakje en valt uiteindelijk uit.

Gemiddeld verliest iedereen ongeveer 100 haren per dag. Maar wanneer het haar uitvalt, is normaal in de diepte alweer een nieuw haartje op komst. Het groeit gemiddeld 1 centimeter per maand. Ongeveer 60 tot 90 % van de haren bevindt zich in de groeifase, 10 tot 20 % in de rustfase. De haarcyclus bij de mens verloopt vrij regelmatig, al groeit het misschien iets sneller in de zomer en vallen er iets meer haren uit in de herfst.

2. Hoe weet ik dat ik te veel haar verlies?

Bij twijfel kunt u slechts één ding doen: tellen! Zo wordt bijvoorbeeld de raad gegeven gedurende 24 uur (de dag voor u uw haar wast) alle uitgevallen haren te verzamelen en ze te tellen. Zijn dat er beduidend meer dan 100, dan is er sprake van toegenomen haarverlies.

3. Bij de één wordt de kruin dunner, de ander krijgt kale plekken... Alle haarverlies is dus niet hetzelfde?

Inderdaad. We spreken van haarverlies wanneer de balans tussen aanmaak en uitval ernstig verstoord raakt, wanneer dus minder haartjes ontstaan dan uitvallen. We onderscheiden vier vormen:

Haaruitval door een verstoorde haar- cyclus geeft diffuus haarverlies .

Erfelijk-hormonale of androgenetische alopecie is het typische haarverlies wanneer we ouder worden. Bij de mannen begint het vooral aan de slapen en de dieper wordende inhammen aan het voorhoofd, bij de vrouwen vindt een algemene uitdunning van de kruin plaats.

Bij alopecia areata ontstaan kale plekken.

En bij een traumatische alopecie ontstaat haarverlies op specifieke plaatsen, bv. ter hoogte van het voorhoofd bij vrouwen die hun haar steeds in een staart dragen.

4. Wat is de meest voorkomende vorm?

Dat is de androgenetische alopecie. Het is in feite niets meer of minder dan het klassieke kalingsproces dat bij mannen duidelijker uitgesproken is dan bij vrouwen. Bij beide geslachten wordt de haaruitval veroorzaakt door de invloed van mannelijke hormonen op de haarwortels van het hoofd. Niet alle follikels zijn even gevoelig hiervoor, zodat soms bepaalde zones gespaard blijven. Opmerkelijk is dat mannelijke hormonen een tegenovergestelde invloed hebben op de follikels op het hoofd (uitval) dan elders op het lichaam (haargroei). Kale mannen hebben bijgevolg meestal meer lichaamsbeharing en dat is niet te wijten aan extra veel mannelijke hormonen, maar aan een grotere hormoongevoeligheid van de haarfollikels.

Ook niet alle mensen zijn even gevoelig voor mannelijke hormonen. Aangezien deze gevoeligheid familiaal bepaald is, spreekt men ook van erfelijk-hormonale haaruitval. Bij vrouwen kan naast deze erfelijke aanleg ook een verhoogde productie van mannelijke hormonen door de eierstokken of door de bijnieren een rol spelen. In die gevallen hebben zij meestal ook last van overbeharing elders op het lichaam, een vette huid en acné. Een bloedonderzoek kan hierover uitsluitsel geven. En tot slot treedt deze vorm van haarverlies ook in zekere mate op na de menopauze, door een relatief overwicht van de mannelijke hormonen.

5. Wat kan eraan gedaan worden?

Androgenetische alopecie kan niet genezen worden, men kan enkel de evolutie trachten te stoppen en nieuwe haargroei proberen te stimuleren.

De meestbekende behandeling is een haarlotion met 2 % minoxidil, een geneesmiddel dat oorspronkelijk gebruikt werd om hoge bloeddruk te behandelen. Het product kan zowel bij mannen als bij vrouwen de haargroei bevorderen. Na ongeveer 6 maanden vertoont zowat een derde van de gebruikers nieuwe haargroei en bij nog een derde blijkt het haarverlies gestabiliseerd. Bij het overige derde geeft minoxidil geen noemenswaardig resultaat. Wanneer de behandeling wordt stopgezet, keert het probleem weer, wat betekent dat ze levenslang moet worden voortgezet.

Een tweede mogelijkheid, bij vrouwen, is een hormonale behandeling. Na de menopauze kan hormonale substitutie het haarverlies beperken. Men kan de mannelijke hormonen ook specifiek blokkeren door toediening van anti-mannelijk hormoon. Gaat het specifiek om een verhoogde aanmaak van mannelijke hormonen door de bijnieren bij de vrouw dan zal dit verholpen worden door een cortisonederivaat dat deze productie afremt.

6. Wat kan men doen in geval van kale plekken?

Van alopecia areata, dat zich uit onder de vorm van ronde of ovale kale plekken, is de oorzaak nog niet opgehelderd. Men vermoedt dat erfelijke factoren, auto-immuunziekten, aanleg tot allergie, schildklierproblemen, sommige infecties van mond, keel en neus en psychologische factoren zoals stress een rol kunnen spelen. Aangezien de oorzaak niet duidelijk is, bestaat er geen specifieke behandeling die de oorzaak aanpakt. Men tracht de immuunreactie te onderdrukken door plaatselijk gebruik van cortisones of PUVA-therapie (gebruik van UVA), ofwel een andere afweerreactie uit te lokken door een allergieverwekkend preparaat aan te brengen waardoor de immuunreactie die aanleiding geeft tot de haaruitval zou geneutraliseerd worden.

7. Wat als ik overal haar verlies?

Bij een verstoorde haarcyclus kan het gebeuren dat overmatig veel haartjes tegelijkertijd in de rustfase terechtkomen. Dit door fysieke of psychische stress, hoge koorts, infecties, bloedarmoede, een heelkundige ingreep met narcose, een streng dieet, een onevenwichtige voeding met een gebrek aan zink en ijzer, alcoholmisbruik, intoxicatie (met lood, kwik, arsenicum,...); bestraling, chemotherapie, bepaalde geneesmiddelen (zoals bloeddrukverlagende of bloedverdunnende producten),...

Meestal treedt dit haarverlies op ongeveer 3 maanden na de uitlokkende factor. Het probleem herstelt zich meestal spontaan binnen de 6 tot 12 maanden nadat deze factor verdwenen is. Eventueel kunnen gedurende de herstelfase supplementen van cysteïne en methionine, zink en ijzer gegeven worden.

8. Kan ik mijn haar te hard aanpakken?

Verkeerde omgang met het haar kan uitval uitlokken. Mensen die voortdurend met plukjes haar zitten te spelen of kringetjes draaien, wanneer constant op het haar getrokken wordt door speldjes of elastiekjes of wanneer u koste wat het kost van uw krullen steil haar wilt maken. Let ook op dat u uw haarwortels niet te hard aanpakt met een te hete haardroger. n

A Leen Baekelandt