8 vragen over feesten zonder kater

Een aperitiefje, wat wijn bij het diner en champagne om de overgang van oud naar nieuw te vieren: in december wordt menige fles ontkurkt en daar is niets op tegen... zolang het alcoholgebruik binnen de perken blijft en de volgende ochtend niet elke haarwortel pijn doet.

1Welke hoeveelheid alcohol is aanvaardbaar?

Verantwoord en gezond alcoholgebruik – het aantal glazen dat u zonder gevaar voor uw gezondheid kunt drinken – bedraagt voor een man gemiddeld 2 tot 3 glazen per dag en maximaal 5 glazen bij bijzondere gelegenheden. Op voorwaarde dat er natuurlijk niet... elke dag een speciale gelegenheid is! Na een dag met een extraatje, geeft u uw lichaam het best 2 alcoholvrije dagen om volledig te herstellen. Voor een vrouw betekent gezond alcoholgebruik 1 tot 2 glazen per dag, of 3 bij speciale gelegenheden.

2 Waarom is de ene persoon sneller dronken dan de andere?

Het alcoholgehalte in het bloed is afhankelijk van de hoeveelheid lichaamsvocht, en dus van het lichaamsgewicht en de lichaamssamenstelling. Omdat vrouwen doorgaans lichter zijn dan mannen en een hoger percentage lichaamsvet (en minder lichaamsvocht) hebben, hebben zij na eenzelfde hoeveelheid alcohol een hoger bloedalcoholgehalte dan mannen. Vrouwen zijn dus sneller onder invloed dan mannen. We zouden grofweg kunnen stellen dat een glas alcohol in het bloed van een man ongeveer 0,2 promille oplevert en in het bloed van een vrouw 0,3 promille. Dit kan echter nog sterk verschillen van persoon tot persoon en naargelang de omstandigheden. Naarmate we ouder worden, gaan we ook slechter alcohol verdragen. Dat komt omdat de hoeveelheid lichaamsvocht afneemt en lever en nieren trager gaan werken.

3Hoe komt alcohol in ons lichaam terecht?

Alcohol komt via de mond en de slokdarm in de maag terecht. Een klein deel wordt daar al in het bloed opgenomen. De rest gaat door naar de dunne darm en komt daar in het bloed terecht. Via het bloed verspreidt de alcohol zich over het hele lichaam. Deze opname gaat zeer snel wanneer onze maag leeg is. Wordt alcohol bij het eten gedronken, dan verloopt de opname trager. De hoeveelheid alcohol in het bloed wordt uitgedrukt in promille of gram alcohol per liter bloed. 0,5 promille wil zeggen dat 1 liter bloed 0,5 gram zuivere alcohol bevat.

4Welke invloed heeft alcohol op ons organisme?

Alcohol werkt zeer snel in op de hersenen. Het begint met prettige gevoelens van ontspanning en welbehagen, angst en stress vallen weg. Maar het duurt niet lang voor de ademhaling en het hartritme versnellen, en de bloedvaten in de huid verwijden, waardoor het gezicht rood aanloopt. Wanneer het alcoholgehalte in het bloed toeneemt, treden veranderingen op in stemming en gedrag, raakt de psychomotoriek verstoord, neemt de reactiesnelheid af, gaat men zich emotioneel gedragen (de een vrolijk, de ander droevig of agressief) en verdwijnt tenslotte alle zelfkritiek, waardoor men snel aan zelfoverschatting doet. De dag na een avond flink doorzakken werkt ook het geheugen minder goed dan in normale omstandigheden, ook al is de alcohol intussen volledig uit het bloed verdwenen. Vooral het langetermijngeheugen laat het tijdelijk afweten. Bepaalde geneesmiddelen (vooral slaap- en kalmeermiddelen) versterken de werking van alcohol. Als principe geldt dat alcohol en geneesmiddelen nooit een goede combinatie vormen.

5Hoe en hoe snel verlaat de alcohol ons lichaam?

Ons lichaam breekt de alcohol in het bloed zo snel mogelijk af. Dat gebeurt in de lever. Gemiddeld wordt ongeveer 7,5 gram alcohol per uur afgebroken. Anders gezegd: het duurt anderhalf uur om één glas alcoholhoudende drank (gemiddeld 10 g) af te breken. Maar ook dat kan sterk verschillen van de ene persoon tot de andere. Mensen die vaak alcohol drinken, breken deze sneller af. Het is echter niet mogelijk de afbraak te versnellen, wat er ook wordt beweerd. Koude douches, sloten zwarte koffie,... het haalt allemaal niets uit.

6 Hoe ontstaat een kater?

Of en wanneer iemand een kater krijgt, is zeer individueel. Het belangrijkste element is een tekort aan vocht, vooral in de hersenen. Dat komt omdat alcohol de nieren aanzet om extra veel vocht af te scheiden, wat u merkt aan de toenemende drang om naar het toilet te gaan. Verder kan ook de aanwezigheid van nevenproducten die bij de gisting of distillatie ontstaan zijn of van geur- en smaakstoffen een rol spelen. Bovendien tast alcohol de slijmvliezen van maag en darmen aan, waardoor deze geïrriteerd raken, wat de misselijkheid van the day after verklaart.

7 Kan ik een kater voorkomen?

Ja, in de allereerste plaats door minder te drinken en vooral niet te veel verschillende drankjes te mengen. De enige remedie is veel water drinken: zowel voor, tijdens als na het drinken van alcoholhoudende dranken. Alcoholische dranken drinkt u met kleine slokjes om ervan te genieten. Voor de dorst en op een lege maag drinkt u niet-alcoholische dranken.

Organiseert u een feestje? Laat uw gasten dan steeds de keuze tussen een alcoholhoudende drank en bijvoorbeeld een fruitsapje, en zorg steeds dat er tijdens de maaltijd voldoende water op tafel staat. Drink na een avondje feest nog enkele glazen water vooraleer u gaat slapen.

Een sterke kop koffie wanneer u een glaasje op hebt, is geen aanrader. Het helpt niet om sneller nuchter te worden en evenmin om een kater te voorkomen. Ook koffie werkt vochtafdrijvend, wat de situatie alleen maar erger maakt.

Hebt u de volgende ochtend toch hoofdpijn, blijf dan zo lang mogelijk in bed. Neem een stevig ontbijt, zonder koffie maar met veel vruchtensap. Dat je een kater moet wegdrinken met de drank waarmee je de avond voordien bent geëindigd, is baarlijke nonsens.

8Heeft alcohol nog andere invloeden?

Inderdaad en dat zult u gauw merken aan de weegschaal. Alcohol levert 7 calorieën per gram en daar komen nog de calorieën van de suikers in de drank bij. Bovendien bevordert alcohol de eetlust, waardoor u makkelijker een aanval inzet op de borrelhapjes, die veel vetten bevatten. Omdat ons lichaam zo snel mogelijk van de giftige alcohol afwil, zal het deze eerst verbranden en wordt de verbranding van andere energiebronnen (zoals vet) onderdrukt. Het vet dat overblijft, wordt opgeslagen. Bij mannen gebeurt dit bij voorkeur in de buik, vandaar het bekende bierbuikje.

Voorts is er een verband aangetoond tussen overmatig alcoholgebruik en verschillende ziekten zoals verhoogde bloeddruk, bepaalde kankers, leveraandoeningen, hersenbeschadiging enzovoort. Matig alcoholgebruik kan het risico op hart- en vaatziekten verminderen. n

Leen Baekelandt