54 jaar: stressvrij!

De vakantie is gedaan. Terug naar het werk dan maar, de files en de stress? Misschien niet: na uw vijftigste kunt u veel doen om negatieve werkstress te vermijden. Vooral als u het kantelmoment van 54 jaar voorbij bent...

U hebt nog maar eens werk erbij gekregen (ze zeggen dat u de meeste ervaring hebt) en u hebt niet neen durven zeggen. U kunt er letterlijk niet van slapen.

Of: de nieuwe baas wil alles veranderen, u windt zich daarover op en u bent thuis niet meer te genieten.

Of nog: u moet nieuwe voorstellen bedenken tegen de volgende vergadering. Bij het vooruitzicht begint u al te transpireren en voelt u hartkloppingen. U bent zo afgepeigerd als u thuis komt dat u zou kunnen huilen. Zelfs de kleinste file is er één te veel. En het duurt nog vijf jaar voor u met brugpensioen kunt...

Geen twijfel mogelijk: als u deze sig-nalen bij uzelf merkt, dan hebt u last van negatieve werkstress. Negatieve, inderdaad , want er bestaat ook positieve werkstress. Deze laatste merkt u vooral als u enthousiast voor een opdracht gaat en de adrenaline voelt stromen.

Allemaal healthy workers?

Werkstress hangt samen met uiteenlopende factoren: van onze eigen persoonlijkheid en de concrete inhoud van onze job tot het team en de organisatie waarin we werken. Ook met onze generatie en onze leeftijd is er een verband. ISW Limits (*) heeft in de jongste jaren 35 000 Belgische werknemers bevraagd en komt tot deze conclusie: ons stressniveau stapelt zich op met de leeftijd, maar na 54 jaar daalt het ineens spectaculair tot onder het gemiddelde.

“Dit is een bekend fenoneem en het wordt doorgaans verklaard als het healthy worker effect (het effect van de gezonde werknemer)”, verklaart Sofie Taeymans, psychologe en onderzoekster bij ISW Limits. “Sommige werknemers voelen zich na jarenlange belasting opgebrand en kiezen ervoor vervroegd te stoppen met werken. Anderen zien het wel nog zitten en blijven doorwerken. Niet altijd om financiële redenen, maar vaak héél bewust en voor de voldoening die ze uit hun job halen. Naast deze vorm van natuurlijke selectie kunnen nog andere oorzaken meespelen in de stressvermindering na 54 jaar. Je brandt niet meer van ambitie om tegen elke prijs directeur-generaal te worden. Thuis heb je minder financiële druk (de kinderen zijn de deur uit, het huis is betaald). Bovendien kan de gedachte dat je in aanmerking komt voor een brugpensioen in geval van problemen met het bedrijf een gerust-stelling zijn. Vaak gaan we vanaf 55 ook meer op onze fitheid en gezondheid letten en hebben we meer tijd voor ontspannende activiteiten. Je voelt je als het ware bevrijd, je wordt creatiever en veel stress glijdt van je af.”

De boeman: schrik voor veranderingen

Uit het onderzoek blijkt ook dat angst tussen 45 en 54 jaar een grote stressver-oorzaker is. Sofie Taeymans: “Angst voor veranderingen in het bedrijf en voor onze eigen toekomst, schrik dat we niet meer meekunnen met nieuwe ontwikkelingen, gebrek aan vertrouwen in onze eigen capaciteiten. Vanaf 45 jaar wordt de kans steeds groter dat onze baas jonger is dan wijzelf en ook daar hebben we het vaak moeilijk mee. We merken dat nieuwe projecten aan jonge collega’s worden toevertrouwd, terwijl wij dat even goed zouden kunnen doen. Ze waarderen mijn prestaties niet meer, ik ben afgeschreven, denken we. Op den duur gaan we zelf geloven in de voor-oordelen tegenover oudere werknemers. Dat alles doet onze frustraties en onze negatieve werkstress pieken.”

Laten we eerlijk blijven: werkstress is nooit helemaal te vermijden. “Omdat het gemiddelde stressniveau stijgt tot 54 jaar, zou je kunnen denken dat onze stressbestendigheid daalt met de leeftijd en dat het proces onomkeerbaar is. Dat is verkeerd, want er is zeker veel dat we zelf kunnen”, zegt onze psychologe (zie het kaderstuk hiernaast). “Daarnaast is het van groot belang in welke mate we gemotiveerd zijn. Jongere werknemers hechten in de eerste plaats belang aan de financiële verloning en de carrièremogelijkheden. Vanaf 45 jaar krijgen we steeds meer behoefte aan waardering. Werken wordt nu méér dan alleen een broodwinning. Hoe meer jobvoldoening, hoe minder stress. En die jobvoldoening heeft vaak te maken met de vraag of we de kans krijgen nieuwe dingen te leren. Alle 50-plussers die we ondervraagd hebben, hadden dezelfde wens: blijven bijleren tot de laatste maand van hun carrière.” n

(*) ISW Limits is een spin-offbedrijf van de KUL dat zich specialiseert in werk en stress. Het instituut geeft advies en begeleiding aan bedrijven en organiseert cursussen om te leren omgaan met stress. Op 7 oktober start een cursus van zes dinsdagnamiddagen rond ‘Mindfullness op de werkvloer’. Contact: Tiensevest 40, 3000 Leuven, tel. 016 20 85 96 en www.iswlimits.be

Ludo Hugaerts