50 jaar na de moord

Plus Magazine bezocht de plekken in Dallas die herinneren aan de Amerikaanse president John F. Kennedy, een icoon van het positivisme van de sixties.

Waar was u op 22 november 1963? Weinig gebeurtenissen staan zo in het collectieve geheugen gegrift als de moord op JFK, precies 50 jaar geleden. In Dallas wordt de herinnering levendig gehouden.

Het Sixth Floor Museum, arendsnest van de sluipschutter

De zesde verdieping van de bibliotheek waar de dader – volgens de officiële versie Lee Harvey Oswald – de dodelijke schoten afvuurde, geldt als dé must see voor elke bezoeker aan Dallas. Vroeg in de ochtend is het al druk met toeristen en schoolkinderen die zich in het voormalige Texas School Book Depository – sereen – verdiepen in de moord. Het museum roept de sfeer van de sixtiesop met filmfragmenten, geluidsopnames en veel foto’s van de charismatische president en zijn elegante echtgenote.

Voor het eerst in de Amerikaanse geschiedenis leefde een jong koppel met kinderen in het Witte Huis. Gelijke rechten voor zwarten en een verbod op discriminatie stonden hoog op JFK’s agenda. De komst van de progressieve president naar het conservatieve zuiden veroorzaakte in bepaalde kringen onrust.

In het museum volg je het traject dat de president van Dallas Lovefield Airport naar Dealey Plaza downtown aflegde, in een open limousine. Achter een glazen wand liggen de kartonnen dozen vanwaar de moordenaar schoot er nog precies bij zoals een halve eeuw geleden, het wapen achteloos achtergelaten.

Ik volg de blik van de dader door het raam. Beneden, in een trage bocht in Elm Street, markeren witte kruisen op het wegdek de drie fatale kogelinslagen. Op deze historische plek loopt een koude rilling over mijn rug. Net als de meeste toeristen waag ook ik mijn kans om in Elm Street de kruisjes op het wegdek te benaderen. Opgelet, dit is een drukke weg met aanstormend verkeer.

JFK Assassination Tour, de laatste rit

Het Sixth Floor Museum in het West End Historic District is ook het vertrekpunt van een busrit langs de route die JFK volgde en langs alle belangrijke plekken die verband houden met de moord. Tijdens de tour rijden we traag als een slak, op het ritme van de presidentiële limousine, langs de dodelijke route. Voor een schutter in een dakraam was de president in een cabriolet een echte sitting duck.

In een buitenwijk houden we kort halt aan het huis waar Lee Harvey Oswald een kamer huurde, op de straathoek waar politieagent J.D. Tippit die hem arresteerde, werd neergeschoten. We stoppen ook bij het Texas Theatre, de bioscoop waar Oswald uiteindelijk ingerekend werd. De filmzaal heropende recentelijk, na jarenlange verwaarlozing.

De legendarische Carousel Club van Jack Ruby, de nachtraaf die Oswald in het politiekantoor neerschoot, werd opgeslokt door een kantoortoren. Onze tourgids is een onuitputtelijke bron van levendige anekdotes.

Samenzweerders aller landen, gedenk JFK

Handelde de gedoodverfde moordenaar alleen? Wie alle samenzweringstheorieën wil uitvlooien, heeft in het Sixth Floor Museum enkele uren nodig. Mogelijke antwoorden vind je op Grassy Knoll, een heuvel waar getuigen een tweede schutter zouden hebben gezien. Het kleine parkje groeide uit tot hét centrum van de samenzweringstheoretici. Zelfverklaarde onderzoekers brengen hier in eigen beheer uitgebrachte pamfletten aan de man, waarbij telkens weer nieuwe ‘onthullingen’ worden gedaan. Intrigerend.

Om de hoek van het museum ligt het JFK Memorial, een zwevende constructie uit maagdelijk wit beton. Twee smalle doorgangen bieden toegang tot een witte ruimte, open naar de hemel, als ode aan de dromen en aspiraties van een veel te vroeg gestorven president. “Een eerbetoon aan de vreugde en opwinding van een man, gefinancierd door talloze burgers van Dallas”, staat gebeiteld in natuursteen.

Tekst en foto’s: Jo Fransen – Gettyimages en Imageglobe