© getty images

10x hoe hou je kleinkinderen van het scherm weg

Wanneer mijn vrouw en ik onze kleinkinderen van 8 en 10 jaar na school opvangen, proberen we geregeld een doe-activiteit uit om ze van hun tablet en smartphone weg te lokken. Met wisselend succes.

Als we Pixie (10) en Miel (8) in hun huis opvangen, storten ze zich meteen op hun tablet (Miel) en smartphone (Pixie). Miel speelt vooral spelletjes (veel Fifa). Pixie is dol op videoclips, zingt in onherkenbaar Engels mee met Ariana Grande en lijkt eindeloos te kunnen chatten met haar bff. Beiden zweren ook samen om een serie op Netflix te bekijken. Nemen we hen mee naar ons huis, dan vinden ze in een wip op onze tv de weg naar YouTube en TikTok.

Toegegeven, de meeste deskundigen vinden dat we niet moeten panikeren wanneer kinderen online bezig zijn. Internet kan zelfs, wanneer goed gebruikt, een belangrijke ondersteuning in de opvoeding vormen. Maar drie uur aan een stuk of langer?

Hun ouders zijn er nog niet uit of ze al dan niet een beperking van de schermduur willen invoeren. Gelukkig heeft Miel twee keer per week voetbaltraining. En soms hebben ze zelfs huiswerk, maar dat vraagt zelden langer dan twintig minuten. Dus proberen we bij de meeste opvangbeurten zelf één eenvoudige doe-activiteit voor te stellen om hen van hun beeldscherm weg te lokken, al was het maar voor een half uur.

1. Naar de speeltuin

Ook al zijn ze geen kleuters meer, een mooie speeltuin blijft een lokker. Koude is geen probleem, zolang het maar droog blijft. Eén verreiste: het moet een grote speeltuin met veel afwisseling zijn. Daarom kiezen we geregeld voor een provinciaal domein, omdat daar ook een dierenpark is. We nemen vaak hun rolschaatsen mee, want daar hebben ze ruimte zat om veilig te rijden.

Commentaar van Pixie: “Cool, zeker wanneer we nadien een ijsje krijgen”.

Commentaar van Miel: “Leuk, omdat ik altijd eerst boven ben op het spinnenweb”.

2. Voorlezen of luisteren naar een podcast

Voorlezen kan nog, maar dan moet het echt een spannend verhaal zijn en liefst al donker buiten. Helaas blijft de aandachtsboog maar een goed kwartier gespannen. Het leukst vinden ze podcasts op Spotify omdat er veel geluidsanimatie is toegevoegd. Ideaal zijn afleveringen van 15 tot 20 minuten. Toegegeven, we gebruiken dan wel een scherm, zij het passief.

Commentaar van Pixie: “Ja! Zeker de podcasts van Brugklas”.

Commentaar van Miel: “Soms leuk, soms stom”.

3. Naar de bibliotheek

Onze gemeente beschikt over een mooie bibliotheek met een leeshoek voor kinderen en tig jeugdboeken en strips. Ter plaatse laat ik hen eerst het aanbod zien, waarna ik zelf ga lezen in een volwassenstrip. Voor de schijn kiezen mijn lieverds een boek uit, maar verder blijven ze me alleen maar aankijken met een blik van ‘wanneer zijn we hier eindelijk weg?’.

Commentaar van Miel: “Lezen is saai”.

Commentaar van Pixie: “Kindermishandeling! Ik lees al op school, dat is genoeg”.

4. Iets avontuurlijk doen

Meestal oké. Bij mooi weer zoeken naar kikkers in een beekje. Wandelen in een stuk privébos. Een kijkje nemen in een leeg huis in aanbouw (voorzichtig, uiteraard). Onder een prikkeldraad kruipen op een weide met koeien. Mee opstappen in een klimaatbetoging. Enthousiast zijn ze vooral als ze iets enkel met hun tweetjes mogen doen. Zoals op rolschaatsen naar een vlakbijgelegen speelpleintje rijden. Of boodschappen doen in de lokale supermarkt. Dat laatste mogen ze namelijk thuis niet. Vanzelfsprekend houden we stiekem een oogje in het zeil.

Commentaar van Pixie: “Enge dingen doe ik liever niet”.

Commentaar van Miel: “Het leukste is om in de supermarkt te zoeken naar zaken die we eerst niet vinden”.

5. Gezelschapsspelletjes

Ja, maar zeker niet om het even welk spel. Cluedo, Wat ben ik?, Levensweg, het kaartspel Pesten en soms ook Vier-op-een-rij zijn oké. Rummikub, Kippen en Uno niet. Het voordeel is dat je snel een half uur bezig bent. Monopoly duurt dan weer te lang. En soms loopt een van de twee gewoon weg tijdens het spel.

Commentaar van Miel: “Toch doe ik spelletjes op mijn tablet liever”.

6. Samen cupcakes en pannenkoeken bakken

Altijd bingo! Zeker als ze zelf het deeg of het beslag mogen maken volgens hun eigen recept (liefst met vanille-sojamelk). En ook nog eerst alleen de nodige boodschappen mogen doen (zie tip 4). Altijd een geslaagde activiteit omdat ze relatief veel tijd én zelfs creativiteit (het versieren van de cupcakes) vraagt.

Commentaar van Pixie: “Het versieren van cupcakes is heel cool”.

Commentaar van Miel: “Vooral leuk omdat we er daarna van kunnen eten”.

7. Een grote puzzel leggen

Plusminus oké. Een groot kwartier kunnen we hun aandacht vasthouden, net zo lang tot we de rand van de puzzel hebben gelegd. Eén voordeel: de puzzel blijft liggen en de volgende dag kunnen we verder zoeken.

Commentaar van Miel: “Leuk als er héél veel stukjes zijn”.

8. Bewegen in huis

Ideaal bij slecht weer. Goed voor onze eigen conditie. En te verzoenen met schermgebruik! Miel en ik kunnen gemakkelijk een groot half uur bezig zijn met darts. Pixie is dan weer gek op solodansen. Voor de muziek kan ze haar smartphone gebruiken en wij spelen dan het enthousiaste publiek. Nog leuker is het om te bowlen op een game van Nintendo Switch. Heel je lichaam beweegt mee en je bent al snel een half uur bezig.

Commentaar van Pixie: “Dansen wel, bowlen niet”.

Commentaar van Miel: “Bowlen en darten zijn nooit saai”.

9. Boys will be boys

Uiteraard moeten we rekening houden met verschillende interesses. Pixie kan intens geconcentreerd aan een tekening of een collage werken (ze gaat dan ook een keer per week naar de tekenacademie). Miel is dan weer voetbalgek. Eén woord volstaat om hem naar buiten te krijgen voor een partijtje. Helaas ben ik na een kwartier al bekaf en moet ik hopen op tip 10...

Commentaar van Pixie: “Je mag niet zeggen wat ik moet tekenen”.

Commentaar van Miel: “Alleen voetballen is niet leuk”.

10. Een vriendje/vriendinnetje bellen

Dé noodoplossing, zeker op woensdagnamiddag. Alleen moeten we erop letten dat ze dan niet samen met hun vriend(innet)je of met de kinderen van de buren aan een scherm gekluisterd blijven. Gelukkig zijn deze vriendjes meestal voor een van de eerder genoemde activiteiten te vinden. En met hen erbij vallen die vaak langer uit.

Commentaar van Pixie: “Spijtig dat jullie zo ver wonen van mijn beste vriendin”.

Commentaar van Miel: “Voetballen!”

Spreek met de ouders een duur af

“Van de Nederlandse mediaspecialiste Justine Pardoen kreeg ik een goed advies over beeldschermtijd voor kinderen”, zegt kinderpsychiater Lieve Swinnen, co-auteur van het boek #Help! Mijn kind leeft online. “Voor kinderen van 8 tot 10 jaar wordt maximum 1 tot 1 oe uur beeldschermtijd per dag aanbevolen, voor de leeftijd 10-12 jaar maximum 2 uur. Het is uiteraard geen ramp als je kleinkinderen eens wat langer op hun tablet of smartphone bezig zijn (of televisie kijken). De belangrijkste vraag is immers: hoe doen de kleinkinderen het offline, in het echte leven? Doen ze het goed op school? Hebben ze vrienden? Een sociaal leven buiten hun beeldscherm (sportclub, jeugdbeweging...)? Langdurig beeldschermgebruik wordt problematisch als het een vlucht uit de realiteit is.”

Toch pleit de kinderpsychiater voor het beperken van de schermtijd: “Het is vooral van belang dat de ouders het zinvol vinden om regels te stellen. Zij zijn immers de opvoeders, niet de grootouders. Spreek dus met de ouders een beeldschermduur af. Probeer je kleinkinderen activiteiten aan te bieden waarin de nadruk ligt op bewegen, creatief bezig zijn én lezen. Zelf vind ik lezen heel belangrijk, omdat woorden en taal essentieel zijn om onszelf te troosten en om te gaan met negatieve gevoelens en emoties. Dat leer je niet van een scherm, wel uit goede lectuur.”

10x hoe hou je kleinkinderen van het scherm weg
© getty images

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content