10 vragen over zona

1. Hoe krijgt u zona?

Prof. Bruno Verhasselt (Moleculaire diagnostiek, UGent): Zona of gordelroos, wordt veroorzaakt door een heropflakkering van het virus dat waterpokken veroorzaakt, namelijk het varicella zoster-virus. U kunt dus enkel gordelroos krijgen als u ooit besmet bent geweest met waterpokken, maar dat is een infectie die zowat iedereen ooit, soms zonder symptomen, opgelopen heeft. Het virus houdt zich schuil in de zenuwknopen van onze zenuwen. Hoe het van sluimerend plots weer actief wordt, is niet helemaal geweten. Wel dat mensen met een door omstandigheden verzwakt immuunsysteem (leeftijd, ziekte, stress,...) een groter risico lopen om getroffen te worden door zona.

2. Hoe herkent een arts zona?

Prof. B. V. : Het virus volgt een zenuw vanuit de wortel in een zenuwknoop tot in de uiteinden en treft daardoor enkel het gebied dat vanuit die zenuwknoop bezenuwd wordt. Doordat er linker- en rechterzenuwknopen zijn en er meestal maar in één zenuwknoop een heropflakkering is, zal meestal een (scherp afgelijnde) huidzone aan de linker- of rechterzijde van het lichaam last ervaren, tot aan de middellijn. Zodoende komt zona aan beide kanten van het lichaam zelden voor. De typische uitslag van zona (rode vlekjes waarop kleine blaasjes komen, die dan uitdrogen in de vorm van korstjes) komt meestal op de borstkas, onderrug, buik en het gelaat voor. Heel vervelend is het als het virus de oogtak aantast. Dan zwelt het ooglid op, maar ook het oog zelf lijdt eronder. Zo kunnen het hoornvlies en de diepere delen van het oog blijvend beschadigd raken.

3. Doet zona pijn?

Prof. B. V. : Soms voelt de patiënt al jeuk of pijn een tiental dagen voor er vlekjes te zien zijn. Ook als de blaasjes er zijn wordt er soms over pijn geklaagd. Maar evengoed over een verminderd gevoel in die zone. Het lastigste is de postherpetische pijn als de blaasjes verdwenen zijn. Die kan niet alleen erg hevig zijn, maar ook erg lang – tot zelfs jaren – aanhouden.

4. Is zona gevaarlijk?

Prof. B. V. : Zona die het oog aantast, kan voor een blijvende beschadiging van het hoorn- en netvlies zorgen. Bij mensen die middelen nemen om hun afweersysteem te onderdrukken (na een transplantatie) of van wie het afweersysteem door ziekte of een behandeling (kanker) erg verzwakt is, kan de zona zich verspreiden over meer dan één huidgebied of intern bijvoorbeeld longen en/of lever aantasten. Dat kan zelfs dodelijk zijn.

5. Hoe lang duurt het voor de zona weer verdwijnt?

Prof. B. V. : De blaasjes komen allemaal tegelijk op en verdwijnen na één tot twee weken. De pijn kan echter tot jaren nadien – soms met tussenpozen – aanhouden. Het virus blijft altijd sluimeren in het lichaam, net zoals andere herpesvirussen die o.a. verantwoordelijk zijn voor koortsblaasjes, genitale herpes en klierkoorts.

6. Hoe kan zona behandeld worden?

Prof. B. V. : Patiënten boven de 60 jaar krijgen antivirale middelen voorgeschreven. Als die kort na het verschijnen van de blaasjes worden toegediend, kunnen ze het risico op postherpetische pijn beperken. Ook als het oog aangetast is, is medicatie aangewezen om verwikkelingen te vermijden. Die antivirale middelen worden oraal toegediend, uitzonderlijk ook intraveneus in het ziekenhuis. Verder kunnen tegen de pijn ook pijnstillers worden genomen.

7. Kunnen zalfjes de pijn verzachten?

Prof. B. V. : De blaasjes kunt u best enkel ontsmetten. Zalfjes, gels en dergelijke worden niet aanbevolen.

8. Is zona erg besmettelijk?

Prof. B. V. : In het geval van waterpokken kan de patiënt, nog voor er huiduitslag te zien is, via de luchtwegen besmettelijk zijn. Bij zona is het vocht uit de blaasjes even besmettelijk als dat van waterpokken. Maar zona is een heropleving van het virus bij mensen die al eerder waterpokken hebben gehad. Bij mensen die nog geen waterpokken hebben gehad, zal het virus geen zona, maar waterpokken veroorzaken.

9. Kan ik nadien opnieuw zona krijgen?

Prof. B. V. : Het is zeldzaam, maar het kan, omdat het virus na het doormaken van een zona sluimerend in het lichaam aanwezig blijft.

10. Kan zona worden voorkomen?

Prof. B. V. : Moeilijk. Bij ons is een vaccin tegen varicella – de oorspronkelijke besmetting dus – voorhanden dat aan kinderen kan worden toegediend. Een specifiek vaccin tegen zona – dus ook werkzaam bij mensen die al waterpokken hebben gehad – bestaat, maar is bij ons niet op de markt.

Ariane De Borger

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content