10 vragen over seksualiteit na de menopauze

Voor of na de menopauze, genieten van seksualiteit kan op elk moment en zo vaak als beide partners zich daar lekker bij voelen! De gevolgen van typische menopauze- problemen kunt u makkelijk beperken.

1. Welke veranderingen doen zich voor bij de menopauze?

De menopauze is het ogenblik waarop de laatste menstruatie optreedt. Enkele jaren voor en na dit ogenblik zoeken de hormonen een nieuw evenwicht. Die periode, de overgang, is een volkomen natuurlijke fase in het leven van elke vrouw.

Tijdens het vruchtbare leven maken de eierstokken de hormonen oestrogeen en progesteron aan. Deze hormonen hebben, naast hun functie bij de rijping van de eicellen, ook een invloed op de schede (va-gina), de borsten, de botten, de huid, de bloedvaten en de zenuwcellen. Wanneer de voorraad eicellen afneemt, wordt door de eierstokken gaandeweg minder oestrogeen en progesteron aangemaakt. De maandstonden worden onregelmatig en een aantal vrouwen krijgt te maken met typische overgangsklachten: opvliegers, nachtelijk zweten, droge vagina... Deze problemen kunnen verholpen worden door de hormonale substitutietherapie. Meer daar- over leest u op p. 78. Maar de eierstokken maken ook testosteron aan, dat onder meer belangrijk is voor de libido, de zin in vrijen. De productie van testosteron blijft nagenoeg onveranderd.

De menopause is echter ook een tijdstip waarin zich vaak nog andere veranderingen voordoen: de kinderen verlaten het huis, de pensionering nadert, de prestatiedrang neemt af, we hebben meer tijd voor onszelf,... Ook de manier waarop u met deze veranderingen omgaat, heeft een invloed op het seksleven.

2. Welke invloed hebben deze veranderingen?

Nachtelijke transpiratieaanvallen kunnen een vrouw onzeker en prikkelbaar maken. Badend in het zweet voelt ze zich alles behalve aantrekkelijk en vermijdt ze fysiek contact met haar partner. Maar vaak nog hinderlijker is het feit dat door de afname van de oestro- genen de weefsellaag die de schede bekleedt gaandeweg dunner en droger wordt.

De bekkenbodemspieren en de steunweefsels verslappen waardoor de baarmoeder en de blaas kunnen verzakken. Dit kan aanleiding geven tot

incontinentie, wat het zelfbeeld van de vrouw en bijgevolg ook de seksualiteitsbeleving negatief kan beïnvloeden.

De veranderingen in het dagelijkse leven kunnen twee soorten reacties uitlokken. Sommige vrouwen ervaren ze als een bevrijding: de zorg voor de kinderen vermindert, ze hoeven niet meer bang te zijn om zwanger te worden, ze krijgen meer tijd voor zichzelf. Andere vrouwen voelen zich nutteloos. Door de lichamelijke veranderingen zoals de herverdeling van het vetweefsel en het verschijnen van rimpeltjes voelen ze zich bovendien minder aantrekkelijk. U goed voelen in uw vel, beseffen dat een verandering niet noodzakelijk een achteruigang hoeft te zijn, is uiterst belangrijk.

3. Ik heb meer zin in seks, is daar een verklaring voor?

Psychologische elementen – zoals het gevoel van bevrijding – kunnen een rol spelen. Bovendien ontstaat door de afname van de oestrogeen- en progesteronproductie een relatief overwicht van tes- tosteron, dat de libido aanwakkert.

4. Ik geniet de laatste dagen niet meer, betekent dit dat mijn seksleven ten einde is?

Zeker niet. Seks wordt beïnvloed door tal van emoties ook ver buiten onze slaapkamer. Als u ergens mee zit, verdrietig of moe bent of onder stress staat, zult u dat ook voelen in bed. Maar besef dat het seksuele verlangen bij iedereen wisselt van dag tot dag. Seks is niet altijd prettig. Als het één of enkele keren wat minder is, betekent dat zeker niet het einde van uw seksleven. Neem wat extra rust of ontspanning, zet de dingen even op een rijt- je en u zult merken dat u tot het einde van uw dagen van seksualiteit kunt genieten.

5. Het duurt langer voor we aan seksuele betrekkingen toe zijn. Is dat normaal?

Inderdaad, net zoals alle lichaamsfuncties zal ook de seksuele beleving met de jaren ietsjes trager worden. Daar waar het vochtig worden van de vagina bij jonge meisjes slechts 15 tot 30 seconden vergt, kan dit op latere leeftijd 1, 2 tot zelfs 5 minuten duren.

Zowel bij de vrouw als bij de man kan dit opgevangen worden door extra rechtstreekse prikkeling.

6. Hebben bepaalde voedingsmiddelen een specifieke invloed?

Van bepaalde voedingsmiddelen wordt beweerd dat ze de libido verhogen of de prestaties verbeteren. Harde bewijzen hiervoor zijn er evenwel niet. Wel zouden bepaalde mineralen een invloed uitoefenen. Zo zou het histaminegehalte in het bloed een rol spelen bij het klaarkomen. En een laag zinkgehalte leidt tot een lager histaminegehalte. Een zinktekort kunt u voorkomen door vis en schaaldieren te eten (mosselen, oesters, haring, sardientjes). En ook zaden en noten leveren een behoorlijke hoeveelheid zink.

7. Sedert mijn menopauze doet vrijen pijn.

Vaginale droogheid en het dunner (bijgevolg kwetsbaarder) worden van het genitale weefsel kan inderdaad soms leiden tot ongemakken. In dokterslatijn noemt men deze pijn bij betrekkingen dys- pareunie. Een eenvoudig middeltje om dit te verhelpen is het aanbrengen van een wateroplosbare vaginale gel. Deze is vrij te koop. Crèmes die oestrogenen bevatten kunnen eveneens een oplossing bieden maar hiervoor is een doktersvoorschrift vereist.

Door de daling van de oe- strogenen bij vrouwen die geen hormoonsubstitutie krijgen, stijgt de zuurtegraad in de vagina waardoor de bacteriën die daar normaal aanwezig zijn, sterven. Schadelijke bacteriën krijgen dan de overhand. Vandaar dat vaginale infecties vaker voorkomen, wat pijn kan veroorzaken.

Vergeet overigens niet dat de menopauze geen bescherming biedt tegen seksueel overdraagbare aandoeningen. Bij seks met een nieuwe partner (of met wisselende partners) blijft het gebruik van een condoom noodzakelijk.

8. Beïnvloeden bepaalde ziekten de seksuele opwinding?

Jazeker. Zo zal bij reuma de pijn bij het vrijen soms het plezier verstoren. Een depressie gaat ook steeds gepaard met een verlies van de zin in seks. Indien uw probleem aanhoudt, moet u het zeker eens aankaarten bij uw huisarts.

9. En wat is de invloed van geneesmiddelen?

Ook bepaalde medicijnen hebben een invloed op het seksleven. Kalmeringsmiddelen geven minder zin in seks en beperken de vochtafscheiding ter hoogte van de vagina. Bètablokkers (tegen verhoogde bloeddruk) en maagzuurtabletten kunnen hetzelfde effect hebben. Geneesmiddelen tegen depressie zorgen ervoor dat u minder gemakkelijk een orgasme krijgt. En ook antihistaminica (tegen allergie) kunnen een rol spelen (zie vraag 6).

Drugs, roken en alcohol hebben eveneens een nadelige invloed op de libido.

10. Ik heb zin in seks, maar kom nog zelden klaar.

De hormonale veranderingen na de menopauze kunnen inderdaad ook een invloed hebben op de congestieve orgasmereflex (het zwellen) van de schede en de clitoris. Een lokale androgeenbehandeling op doktersvoorschrift kan nuttig zijn. Ook een bestaande incontinentie, met vrees voor lekkage bij het bereiken van een orgasme, kan dit orgasme blokkeren. Net als pijn, depressie en alcoholmisbruik. Maar misschien is de oorzaak heel eenvoudig en moet u gewoon het voorspel wat verlengen. Neem rustig uw tijd om te genieten van elke fase van de seksuele beleving. n

A