Weer met twee

De gouden jaren, zo wordt de periode nadat alle kinderen het huis uit zijn wel eens genoemd. "Als een koppel het goed heeft met elkaar, zijn het vaak de meest kwalitatieve jaren", weet seksuologe en relatiebemiddelaar Rika Ponnet. "Ben je als vijftiger of zestiger gezond, nemen de zorgtaken niet meer de bovenhand, is er financieel ruimte, dan kan je in die periode veel ondernemen. Je hebt meer tijd voor hobby's, reizen, culturele evenementen, een opleiding,..." En meer tijd voor elkaar. Elk gezin heeft zijn eigen regels en gewoonten. De relaties tussen de gezinsleden onderling zijn op elkaar afgestemd, en als alles goed zit, in evenwicht. Iedereen weet wat er van hem of haar verwacht wordt. Wanneer iemand weg gaat, zorgt dat voor verandering. "Elke verandering leidt tot verstoring", stelt klinisch psycholoog en gezinstherapeut Lieven Migerode. "Maar het is niet zo dat koppels wier kin- deren het huis verlaten massaal bij me aankloppen. Kinderen krijgen is vaak een veel grotere verandering. Kinderen nemen wel veel tijd in beslag. Als de laatste uitvliegt, komt er plots veel tijd vrij. En dat vraagt om een reorganisatie. Je moet als koppel op zoek naar een nieuw evenwicht, naar wat je samen doet en wat je alleen wil doen." Want al is de liefde tussen partners nog groot, het wordt nooit meer zoals voor je kinderen kreeg. Lieven Migerode: "Wie pas een koppel is, wil altijd samen zijn. Maar dan ga je werken, je krijgt kinderen en je moet het stellen met de gestolen momentjes samen. Soms leeft dan de idee: als de kinderen het huis uit zijn, gaan we weer veel samen zijn. Maar zo werkt het niet. Het past niet meer bij je leeftijd om de hele dag als tortelduifjes bij elkaar te zijn. De ene wil graag pottenbakken, de andere fietsen. En dat is goed: je moet nieuwe ideeën binnenbrengen. Het maakt je interessanter voor je partner." Volgens de psycholoog moet je opletten met uitspraken zoals 'later, als de kinderen het huis uit zijn, dan...'. "Het idee van later komt de hemel, klopt niet. Een realiteit is bijvoorbeeld dat je later niet altijd zo gezond meer bent. Partners kunnen ook op een heel verschillend tempo ouder worden. Wat als je de droom had om samen naar Compostela te stappen en de ene is nog fluks en de andere kampt met gezondheidsproblemen? Wat doe je dan nog samen? Ik gebruik graag de metafoor van het fietsen - de elektrische fiets even buiten beschouwing gelaten. Ik fietste vroeger harder dan mijn vrouw. Als wij samen fietsten, moest ik trager gaan. De snelste moet altijd trager gaan. En partners moeten elkaar ook gunnen dat de snelste al eens sneller gaat rijden met vrienden. Als je in het verleden oplossingen voor zulke problemen hebt gevonden in je relatie, dan vind je die ook in de belangrijke overgangsfasen." Toch gaan koppels steeds vaker op latere leeftijd uit elkaar. In 2020 waren in bijna 20% van de gescheiden koppels beide partners tussen 50 en 65 jaar. Dat zegt uiteraard niets over het feit of zij nog thuiswonende kinderen hadden of niet, en of ze wel kinderen hadden. Maar het is wel de leeftijd waarop de meeste mensen in de legenestfase zitten. "Zeker bij koppels waar het ouderschap centraal heeft gestaan en niet zozeer hun relatie, kan het feit dat de kinderen het huis uit zijn voor spanningen of problemen zorgen", ervaart Rika Ponnet. "Zij hebben het gevoel dat er niet veel meer overschiet van de relatie. Belangrijke transities, zoals deze fase, tonen vaak waar de kracht en de kwetsbaarheid van een koppel zit." In haar praktijk merkt de seksuoloog dat het voor koppels die jarenlang enkel ouders waren, een moeilijke opdracht is om opnieuw een gezamenlijk leven uit te bouwen, om gezamenlijke activiteiten te vinden. "Wie graag samen is, gaat geregeld wandelen, uit eten, naar een concert,... zonder de kinderen. Het is zoals met een pensio-nering: voorzie dat. Weet dat die tijd er komt. Er komt ook vroeger al ruimte vrij om samen dingen te doen. Een kind van tien is niet hetzelfde als een kind van 18 jaar." Ook Lieven Migerode vindt dat koppels er goed aan doen deze fase voor te bereiden door zich ook voordien niet enkel op de kinderen te richten. Maar er zijn verzachtende omstandigheden waarom mensen die voorbereidingsfase gemist kunnen hebben. "Veel hangt ook van de kinderen af. Als je pubers en adolescenten moeilijk hun weg vinden in het leven, dan ben je als ouder uiteraard heel veel met je kinderen bezig en heb je niet veel tijd om je voor te bereiden op de periode die na hun vertrek volgt. Vinden ze dan toch plots hun weg, dan slaak je als ouder een zucht van opluchting. Maar tegelijk besef je ook dat je drie jaar over niets anders dan de kinderen hebt gepraat en pas dan bedenkt: waar gaan we het nu over hebben?" Een andere factor die de legenest-fase meer of minder makkelijk maakt, zijn vrienden en familie. Zitten zij in dezelfde levensfase, dan zal je als koppel ook makkelijker een evenwicht vinden. Storten alleenstaande ouders die net hun laatste telg zagen vertrekken zich massaal op de datingmarkt? Niet echt, zo ervaart relatiebemiddelaar Rika Ponnet. "Er wordt in die leeftijdsgroep wel behoorlijk gedatet. Maar de tijd dat mensen hun zoektocht naar een partner on hold zetten tot de kinderen het huis uit zijn, ligt achter ons. Het merendeel van de alleenstaanden gaat op zoek naar een partner wanneer de nood aan een relatie de kop op steekt, los van het feit of de kinderen nog thuis wonen. Vroeger namen gescheiden vrouwen grotendeels de zorg voor de kinderen op en hadden ze amper tijd om te daten. Nu die zorg meer verdeeld is, staan zowel pa als ma sneller open voor een nieuwe relatie." Wat je wel geregeld ziet is dat nieuwe partners met kinderen uit een vorige relatie pas gaan samenleven als de kinderen het huis uit zijn. "Omdat een nieuw samengesteld gezin vaak ingewikkeld is en loyaliteitsconflicten met zich meebrengt. Als je dan na een latrelatie van vijf jaar gaat samenleven met je partner, is dat ook een nieuw verhaal, met bijhorende uitdagingen. Maar voor veel mensen brengt het rust om niet meer uit reistassen te moeten leven en de hele tijd te moeten verhuizen. Ze zijn blij dat er een keuze wordt gemaakt om ergens samen te gaan leven."