Waarom verandering van zand niet altijd goed is voor fauna en flora
Onze zandstranden krijgen de komende maanden weer een massa bezoekers ‘over de vloer’. Dat intense contact tussen mens en de natuurlijke strandbewoners heeft vaak negatieve gevolgen voor deze organismen.
Het seizoen van strandplezier staat voor de deur maar denk bij het spreiden van je zandbed misschien toch ook even aan de soms onzichtbare fauna die deel uitmaken van dit bijzondere ecosysteem. De biotopen van zandstranden zijn op heel wat kusten bedreigd als gevolg van menselijke activiteiten zoals de aanvoer van grote hoeveelheden nieuw zand. Dat geldt ook voor de Noordzeestranden, zo stelde de Nederlandse mariene onderzoekster Lies Leewis vast.
Zij ging met name na hoe vier veel voorkomende organismen zoals vlokreeft en de gemshoornworm reageerden op veelvuldige verandering van zand. De stranden van de Noordzeekusten worden immers regelmatig bedolven onder nieuwe lagen aangevoerd zand. Een aanpak die deel uitmaakt van de kustbescherming. Daarnaast vinden op heel wat stranden zeker tijdens het toeristische seizoen ook mechanische reinigingen plaats. Bodemdieren en planten op deze stranden blijken na zo’n ingrepen veel minder voor te komen, als een direct gevolg van de menselijke tussenkomst. Ze raken letterlijk bedolven en overreden door de voertuigen die zand aanbrengen of aan reiniging doen.
Flexibel
De vier meest frequente organismen bleken echter ook erg flexibel en goed aangepast aan het veranderende strandmilieu want ze slaagden erin zich vrij snel te herstellen na zo’n ‘aanslag’. Ook de andere samenstelling van het zand speelde hen relatief weinig parten, zolang die ingrepen tenminste beperkt bleven.
Op stranden die tweemaal per dag mechanisch gereinigd werden liep de populatie aan vlokreeften, een voedselbron voor heel wat vissen, wel sterk terug. De soort bleek zelfs bijna compleet uitgeroeid. Dat effect wordt ook verwacht wanneer andere menselijke activiteiten zoals de aanvoer van nieuwe zandlagen, zich te snel na elkaar herhalen. Om de kleine maar waardevolle stranddiertjes beter te beschermen, zijn de Nederlandse kustbeheerders alvast van plan om het over een andere boeg te gooien. Zo zullen ze in de toekomst de timing aanpassen en zand aanvoeren op een vooroever in zee (het deel van het strand vanaf de laagwaterlijn) in plaats van rechtstreeks op het ‘droge’ strand of de duinen. Het idee daarachter is om kustbeheer zo beter af te stemmen op natuurbeheer.