Verborgen schatten, ook bij jou thuis?

Vanuit hun fluwelen etui weerkaatsen de gouden munten het licht van de lamp. Op de beeldzijde herkennen we het trotse profiel van de Franse keizer Napoleon III. Tot voor kort zaten deze goudfranken samen met andere munten in een oude beurs van verhard leer, veilig verscholen in de muur van een huis, zonder dat iemand dat wist. Een heuse schat, verstopt op een geheime plek, zoals de schatten waar we als kind thuis jacht op maakten. Met dat verschil dat deze schat hier wel degelijk werd gevonden. Het is meteen ook een van de mooiste vondsten van Pierre Carré. Want voor deze man is schatten jagen meer dan een passie: de speurneus helpt iedereen die wat hulp kan gebruiken mee zoeken. Wie denkt: wat een knotsgekke bezigheid, heeft het bij het verkeerde eind. Hier geen eeuwenoude of esoterische schatten - voor tempeliersverhalen of de kroon van Karel de Grote moet je bij hem niet aankloppen. Hij helpt je wel kostbaarheden terugvinden uit de vorige eeuw of de eeuw daarvoor. 'In heel wat families doen verhalen de ronde over verborgen schatten', legt Pierre Carré uit. 'En sommige van die verhalen zijn gegrond, of toch voor een deel.' Tot voor kort was het immers niet zo ongewoon om je bezittingen thuis te bewaren, vooral dan edelmetaal. In de meeste gevallen werd die geheime bergplaats nog tijdens het leven of kort na het overlijden van de eigenaar leeggemaakt. Maar soms blijft een schat onaangeroerd en weet niemand nog waar hij precies verborgen zit.Om wat voor schatten gaat het dan en waar zitten ze verstopt? 'Het is moeilijk om daar een algemene lijn in te trekken, maar meestal gaat het om goud', stelt Pierre Carré vast. 'Voor het overige is elke schat anders, afhankelijk van de maatschappelijke en de historische context. De samenstelling van sommige schatten kan met de tijd evolueren, omdat ze dienst deden als spaarpotje, als appeltje voor de dorst. Andere bleven intact, bijvoorbeeld omdat mensen in oorlogstijd inderhaast hun kostbaarste bezittingen moesten verstoppen en die nadien niet meer konden ophalen. En de ene geheime bergplaats is de andere niet: sommige zitten vernuftig in elkaar, andere zijn rudimentair en snel bedacht. Het kan dus evengoed om een simpel gat in de grond als om een zorgvuldig uitgeholde spijl van een trapleuning gaan.'Het aantal mogelijke bergplaatsen is zo goed als oneindig. Blindelings op schattenjacht gaan is dus geen goed idee. De zoektocht vergt wat speurzin en eventueel ook graaf- en breekwerk. 'Zodra ik de garantie heb dat de aanvrager ook de eigenaar van de te onderzoeken woning is of dat hij er een zakelijk recht op kan laten gelden, begin ik aanwijzingen te verzamelen. De eerste vraag luidt dan: zijn er concrete indicaties dat de schat bestaat? Bevat het familiearchief bijvoorbeeld een aankoopbewijs van goudstaven of goudfranken, dan weten we tenminste zeker dat er op een bepaald moment goud aanwezig was. Ook al is dat geen garantie dat het er vandaag nog altijd is! Informatie inwinnen over de persoonlijkheid van de toenmalige eigenaar kan eveneens nuttig zijn: ging het om een doe-het-zelver, dan zijn we alert voor voorwerpen die een andere bestemming kunnen krijgen. Denk bijvoorbeeld aan een gordijnenstang of de binnenkant van een stopcontact dat niet meer dient. En had die persoon een hond, dan checken we altijd de bodem van het hondenhok!'Maar niet alle schatten zitten verstopt op een slimme plek. 'De ervaring heeft me geleerd dat muren en vloeren de populairste bergplaatsen zijn', verduidelijkt Pierre Carré. 'In veel boerderijen heeft de kelder nog altijd een lemen vloer. Ideaal om een schat te verstoppen: je graaft een put, verstopt je kostbaarheden, je dicht de put en je schuift er een meubelstuk over. Ook oude, ruwe muren zijn efficiënte bergplaatsen: de oneffenheid waarachter de schat verscholen zit, kan lang onopgemerkt blijven als de muur erg ruw is.' Een schat verstoppen in een plafond is zeldzamer: je kan er moeilijker bij en het valt meer op. In rijhuizen in de stad, waar het moeilijker is om iets in het metselwerk te verstoppen, moet je extra alert zijn voor meubels. Die kunnen uitgerust zijn met een geheime lade of een verborgen mechanisme.De te onderzoeken zone moet in twee of drie dagen te scannen vallen. De zone is dus vrij klein: de woning en de onmiddellijke omgeving. 'Niemand begraaft zijn bezittingen drie kilometer verderop in een bos of veld. Wie een schat verbergt, wil een oogje in het zeil kunnen houden. Meestal bevindt de geheime bergplaats zich dus in het huis of er rond. In oorlogstijd zijn mensen wél geneigd om hun bezittingen buitenshuis te verstoppen: ze willen ze kunnen ophalen als hun woning wordt ingepalmd.'En dan is het zaak om mogelijke schuilplaatsen grondig te onderzoeken. 'Ik werk met verschillende metaaldetectoren en volg een strikt protocol', aldus Pierre Carré. 'Ik heb ook een endoscopische camera waarmee ik kan zien wat er achter een muur schuilgaat, zonder hem te beschadigen. Ik heb geen zin om een muur te hermetselen die ik onnodig heb afgebroken.' (lacht)En het resultaat? 'Eerlijk gezegd ligt het aantal vondsten verhoudingsgewijs niet erg hoog', erkent de schattenjager. 'Ik ben al heel blij als we in 20% van de gevallen op iets interessants stuiten. Soms ontdekken we geheel toevallig ook iets anders dan dat waar we naar op zoek waren. En vinden we niets, dan is dat ook geen ramp. Een schattenjacht doet je dromen, spreekt je verbeelding aan: de zoektocht is een avontuur op zich. Als kind zijn we allemaal opgegroeid met sprookjes over koffers vol goudstukken en juwelen, en die zetten ons als we volwassen zijn nog altijd aan het dromen. En krijg ik toch een adrenalinestoot omdat ik iets gevonden heb - of dat nuéén muntstuk is, dan wel een heuse schat -, dan is dat natuurlijk mooi meegenomen!'