© Getty Images/iStockphoto

Tonderzwammen zijn veilig onderkomen voor 600 soorten piepkleine bosdiertjes

Wetenschappers uit heel Europa hebben in beukenbossen levende organismen verzameld die leven in tonderzwammen, grote schijfvormige zwammen die op afstervende of dode bomen groeien. Ze ontdekten dat de zwammen onderdak bieden aan een enorme rijkdom aan organismen. In België werden de tonderzwammen in het Zoniënwoud bemonsterd.

Tonderzwammen zijn typische harde houtzwammen die je als brede grijze geribbelde schijven aan dode en zieke grote bomen ziet hangen. Vroeger waren ze een zeldzame verschijning in onze bossen. Nu er meer dode bomen in onze bossen blijven staan, zijn er ook meer tonderzwammen.

‘Onderzoekers verzamelden op beuken overal in Europa – van Zweden tot Italië, van Spanje tot Oekraïne – tonderzwammen en onderzochten ze op soortenrijkdom van kevertjes en vliegjes die er in leefden’, zegt Kris Vandekerkhove van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). ‘Wij van INBO zamelden in het Zoniënwoud ook een aantal zwammen in voor het onderzoek.’

Uit de analyse blijkt dat zeer veel soorten de stevige schalen en het vruchtvlees van de tonderzwammen gebruiken als onderkomen. De onderzoekers schatten dat er wel tot 600 verschillende soorten kevertjes en vliegjes in kunnen leven. ‘Eigenaardig genoeg leven in heel Europa, van het hoge noorden van Scandinavië tot in het diepe zuiden van Italië en van Spanje tot Oekraïne ongeveer dezelfde soorten in de zwammen’, zegt Vandekerkhove. ‘De soortenrijkdom per vruchtlichaam wordt vooral bepaald door de grootte van de zwam, en niet door zijn afkomst. De zwammen uit het Zoniënwoud moesten hierbij zeker niet onderdoen voor die uit andere gebieden.’

‘Tonderzwammen zijn een belangrijke schakel in de kringloop van het bos’, benadrukt Vandekerkhove. ‘Ze helpen om dode bomen af te breken en de voedingsstoffen weer vrij te geven voor volgende generaties. Tegelijk leven er in deze zwammen heel veel soorten kleine insecten zoals kevertjes en vliegen, die de levende of dode tonderzwammen opeten, of er in schuilen. Alleen hadden we tot nu toe geen idee hoe soortenrijk deze gemeenschap is.’

Het Europese onderzoek bevestigt ook de uitzonderlijke waarde van dode en kwijnende bomen met houtzwammen. ‘Het illustreert dat biodiversiteit in bossen vaak onzichtbaar is: in één tonderzwam zitten misschien wel meer diersoorten dan je op een gemiddelde wandeling in het bos te zien krijgt.’

Partner Content