Tom Lenaerts: ‘Mijn gezin is mijn geluk’

Als hij een programma maakt, kan je er haast gif op nemen dat heel Vlaanderen kijkt. Scenarist, producent en presentator Tom Lenaerts (50) staat al meer dan 20 jaar aan de top in de televisiewereld.

Hij is écht sympathiek en grappig. Niet alleen in primetime op televisie. Ook in een gesprek op een doordeweekse ochtend bij zijn eigen productiehuis Panenka. Over ‘Therapie’, het programma dat je elke woensdag op Canvas laat meekijken bij de psychotherapeut. En over de dingen die belangrijk zijn in het leven.

Waarom wilde je in de therapiekamer filmen?

Ik denk dat het drempelverlagend kan werken voor mensen die twijfelen of ze naar een psychotherapeut moeten stappen. Mensen die in therapie gaan, zijn niet enkel het slachtoffer van een zware problematiek. Vaak zijn het gewoon mensen die worstelen met dagelijkse dingen. Je hoeft dus niet compleet bezwaard door het leven te gaan om hulp te zoeken. Dat vind ik zeer troostend. Je herkent dingen uit je eigen leven en denkt: bij ons valt het nog wel mee, of, ik ben niet alleen met dat probleem. We kunnen uiteraard geen patiënten in beeld brengen. Ik ben er van overtuigd dat dit een ongelooflijk voordeel is, want dat prikkelt net je verbeelding. De rest kan je er als kijker bij verzinnen. Ook de therapeuten stellen zich kwetsbaar op, door te zeggen wat ze denken. Zo krijg je een inkijk in wat psychotherapie is. En dat heeft op zich al een therapeutische waarde. Je kan niet anders dan ook over jezelf nadenken.

Praten over psychische problemen was lang taboe. Nu durven mensen in de media uit te komen voor hun depressie of burn-out. Kan de slinger te ver doorslaan?

Hoe zou dat kunnen? Het is niet verkeerd emoties te tonen. Zolang ze authentiek zijn is er niets mis mee. Integendeel: je kan daar iets van leren. Emotie mag echter niet het doel zijn. Het moet het gevolg zijn van een verhaal.

Zou je zelf openlijk praten over de dingen waar je mee worstelt?

Ik ben nu eenmaal een publiek figuur en als ik daarmee mensen zou kunnen helpen: absoluut. Gelukkig heb ik op dit moment geen problemen. Bij de moeilijkheden waar ik de voorbije 50 jaar mee te maken had, vond ik voldoende troost of hulp in mijn omgeving. Als je geen strijd moet leveren: prijs je gelukkig, maar besef, morgen kan het anders zijn.

Je bent niet bang om je eigen kwetsbaarheid te tonen.

Ik vind het helemaal niet erg om mij kwetsbaar op te stellen. Wat is het interessantste aan mensen? Wanneer beschouw je iemand als een vriend? Als je het gevoel hebt dat iemand zich tegenover jou kwetsbaar durft te tonen. Dat maakt een mens oprecht, levend, interessant. Kwetsbaarheid is helemaal geen vies woord.

Maar over de zaak Bart De Pauw wil je het niet meer hebben.

Die zaak heeft mij heel diep geraakt. Verder wil ik er écht niets meer over zeggen. Om de doodeenvoudige reden dat alles meteen uit zijn context wordt gerukt.

Zijn er dingen die jou verrast hebben bij het observeren van de therapeutische sessies?

Wat ik zag bij de ouderentherapeut. Het viel mij vooral op hoeveel ambras oudere koppels maken die naar die therapie komen. Het was grappig en tragisch tegelijk. Tijdens het kijken, heb ik vaak geroepen: maar ga dan toch uit elkaar! Waarom blijven mensen zolang samen? Je ziet dat ze zich continu doodergeren aan mekaar. Ik begrijp het wel. Twee mensen zijn 30 jaar samen, altijd uit werken gegaan. En na het pensioen moeten ze plots niet 10% maar 100% van hun tijd samen doorbrengen. Dat kan toch wel tegenvallen. Eigenlijk zouden alle koppels tussen 50 en 60 moeten evalueren of ze nog 30 jaar verder willen met mekaar. Want de 30 jaar die dan volgen, zullen veel intenser zijn. Het viel mij ook op dat ze vaak bij mekaar blijven om financiële redenen, omdat ze niet weg kunnen.

Je bent zelf 21 jaar getrouwd. Helpt het feit dat jullie samenwerken?

Tineke ( Van Cauwenberghe) en ik zijn al 26 jaar samen, van in 1993. In 1997 zijn we getrouwd. En het is inderdaad een cadeau dat wij al ons hele leven samenwerken. Ik zou niet willen werken zonder haar. Ze is een superbelangrijke factor voor mij. We hebben drie kinderen en hebben met periodes allebei erg hard gewerkt. Dat heeft altijd veel geregel en liefde tegenover mekaar gevraagd. En vooral: mekaar heel veel gunnen. Het voordeel van samenwerken is dat je beter van mekaar begrijpt waarom je soms gestrest bent. Het gevaar dat je altijd over het werk babbelt. Maar dat is ook weer niet zo erg. Omdat ons werk zo fijn is.

Heb je het evenwicht tussen werk en privé altijd goed kunnen bewaren?

Ik moet er mij wel voor hoeden niet te veel te werken. Het laatste jaar probeer ik voorzichtiger te zijn, omdat het nefast is voor mijn gezondheid en mijn omgeving. Maar ik werk gewoon héél graag, zoals een drinker wellicht héél graag drinkt en van die roes houdt. Werken kan je ook een roes bezorgen. Als ik bijvoorbeeld een scenario schrijf, kan mij dat in een andere wereld brengen en daar geniet ik van. Het is belangrijk dat de mensen in mijn omgeving erover waken dat ik niet te veel werk. Want ik ben nog even hard bezig als 20 jaar geleden. Anderzijds heb ik niet het gevoel dat ik een afwezige vader ben geweest. Mijn kinderen zijn nu 21, 19 en 16. Bijna volwassen. Ik denk dat ik een goeie band met hen heb.

Bij Panenka werken 17 mensen. Hoe ben je als baas?

Ik vertrek altijd van vertrouwen. Alle mensen die hier werken zijn supergoed in hun job. En die renderen alleen maar beter wanneer ze vertrouwen krijgen. Dat is echt de sleutel hier bij Panenka. Je kan mekaar even bedriegen, maar toch niet de hele tijd. Dan val je door de mand. Dus je hebt maar één keuze: vertrouwen geven. Onze mensen vormen ons kapitaal. Dat is alles wat wij hebben. Ik vind dat ook geen lastige verantwoordelijkheid. Ze doen hun werk zo goed. Als wij morgen moeten stoppen, dan hebben ze overmorgen allemaal opnieuw werk.

Al meer dan 20 jaar maak je zeer succesvolle programma’s. Twijfel je soms nog?

Dat wordt absoluut niet minder. Het is eigen aan onze job. Ik huldig de slogan: ‘ben je zeker genoeg om er opnieuw aan te durven twijfelen?’ Er bestaat niet zoiets als een gouden recept voor een goed tv-programma. Anders zou het leven gemakkelijk zijn. Je begint altijd opnieuw, elk programma is een examen. Je weet nooit of het publiek enthousiast zal zijn. Soms denk ik dat ik beter gewapend ben tegen kritiek met het ouder worden, maar dat is niet zo. Een slechte recensie komt nog altijd even hard binnen. Maar die onzekerheid maakt dat ik dit werk graag doe. Het houdt mij fris, het maakt het spannend, ook al is het vermoeiend en zenuwslopend. Eigenlijk heb je een goed evenwicht nodig tussen overmoed om iets te doen, en twijfel om het zo goed mogelijk te maken.

Je bent 50 geworden. Is dat een moment waarbij je hebt stil gestaan?

Totaal niet. Ik heb alleen gemerkt dat 99% van de bevolking dat blijkbaar wel speciaal vindt, 50 worden, want iedereen sprak mij erop aan. Maar verjaardagen zijn voor mij niet belangrijk. Ik heb daar geen verdienste aan, het gaat vanzelf. Een huwelijksverjaardag: dat moet je vieren! Ik ben ook niet het soort mens dat zijn leven globaal gaat overschouwen. Zo in de trant van: wat heb ik al gedaan, wat nog niet? Liever maak ik elke avond in mijn bed de balans op van de voorbije dag. Wat moet ik anders doen? Stel je voor dat ik de balans van mijn leven zou opmaken. Dan hangt het er maar vanaf in welke gemoedstoestand ik ben. Want je kan daar zowel heel gelukkig als heel ongelukkig van worden. Weet je, als ik op zaterdagochtend wakker wordt en mijn drie kinderen zitten mee aan het ontbijt, denk ik: dát is de balans van mijn leven. Al de rest is minder belangrijk. Mijn gezin is waar ik het meeste trots op ben. Daar put ik geluk en voldoening uit. Het is de enige balans die telt. Al de rest is multi-interpretabel.

Tijdlijn

25/10/1968

Geboren in Deurne. Studeert Communicatiewetenschappen aan VUB

TV 1994-1995

Debuut bij Onvoorziene Omstandigheden van Mark Uytterhoeven.

1996

Schalkse Ruiters samen met Bart De Pauw.

1999-2014

Maakt en presenteert programma’s bij productiehuis Woestijnvis. O.a De Mol (1998), Mannen op de Rand van een Zenuwinzinking (2001), Pappenheimers (2003-2016), De Kruitfabriek (2012-2013). Schrijft scenario voor De Parelvissers (2006), Met Man en Macht (2011), Over Water (2018)

2014

Verlaat Woestijnvis en richt eigen productiehuis Panenka op. Maakt o.a. Taboe, Winteruur, Kalmte kan u redden, Therapie.

Privé

Getrouwd met Tineke Van Cauwenberghe. Vader van Willem, Maarten en Juliette.