Ouderen verblijven steeds langer in rusthuis

Het aantal ouderen dat langer dan vijf jaar in een rusthuis verblijft, verdubbelde bijna tussen 2000 en 2010. Door het groeiend aantal 80-plussers zal dit aantal blijven stijgen. Zo blijkt uit een analyse van CM bij haar leden. Het ziekenfonds pleit ervoor om enerzijds meer in te zetten op thuiszorg en anderzijds te investeren in de rusthuissector, verantwoordelijkheden die na de staatshervorming vooral de gemeenschappen zullen moeten waarmaken.

De stijging van het aantal rusthuisbewoners die meer dan 5 jaar in een rusthuis verblijft, doet zich overal in Brussel voor. Daar woonde 23,5 procent van de bewoners bij hun overlijden in 2010 langer dan vijf jaar in het rusthuis. In Wallonië was dat 22,7 procent, in Vlaanderen 19 procent.

Vooral bewoners met lage zorgafhankelijkheid

De gemiddelde leeftijd waarop iemand naar het rusthuis gaat, is 82 jaar. Uit recente studies blijkt dat de levensverwachting sinds 2000 niet meer toeneemt met gezonde jaren, maar wel met zorgafhankelijke jaren.

Niet alleen de stijgende levensverwachting verklaart het langere verblijf in het rusthuis en het groter aantal zorgafhankelijke jaren. Ook verschillende maatschappelijke factoren spelen een rol, in de eerste plaats in de grote steden: laag inkomen, onaangepaste woningen, dure huurhuizen of -appartementen, geen toegang tot thuiszorg, sociaal isolement en bijgevolg de afwezigheid van mantelzorg.

Dat vertaalt zich in een groot aantal rusthuisbewoners met een lage zorgafhankelijkheid: fysiek volledig onafhankelijk en niet dement. Een op de drie bewoners die in 2010 overleden na een langdurig verblijf, was weinig zorgafhankelijk op het moment dat ze naar het rusthuis verhuisden. In 2000 was dat 18,6 procent.

Verder valt op dat mensen met recht op de verhoogde tegemoetkoming langer in het rusthuis verblijven. 21,8 procent was er bij zijn overlijden in 2010 langer dan vijf jaar. Bij rusthuisbewoners zonder verhoogde tegemoetkoming was dat 16,9 procent.

Investeren in thuiszorg

“Onze eerste betrachting is dat mensen zo lang mogelijk thuis in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven”, zegt CM-voorzitter Marc Justaert. Hij rekent voor de betaalbaarheid van de thuiszorg op de overheid. “De maximumfactuur in de zorg staat in het Vlaams regeerakkoord, die moet er komen. En we hopen dat ook de andere gemeenschappen van ons land een inhaalbeweging zullen maken.”

Voor wie toch naar het rusthuis moet, wil CM voldoende, betaalbare plaatsen. Terwijl over de periode van tien jaar het aantal CM-leden ouder dan 80 jaar dat naar het rusthuis trok, steeg met 23 procent, nam het aantal plaatsen slechts toe met 6,8 procent. De factuur voor het rusthuis ligt gemiddeld hoger dan het pensioen.

“De budgetten voor rusthuizen zijn de voorbije 30 jaar gestegen, toch is er sprake van onderfinanciering”, waarschuwt Justaert. “Dat zal zich zeer sterk laten voelen wanneer de babyboomers 80 jaar worden. Vooral in Vlaanderen zal zich dat laten voelen.”