Opnieuw gaan studeren na een lange carrière heeft iets beangstigends. Afgezien van het feit dat je weer in een aula zit, is het vooral de hoeveelheid leerstof die afschrikt. Want je moet je studies combineren met je gezinsleven en soms ook met je werk. Want je hebt het gevoel dat je geheugen met de jaren achteruitgegaan is en dat je niet meer zo makkelijk informatie opslaat. "Iedereen is in staat nieuwe dingen te leren, ongeacht de leeftijd. Dat hebben verschillende studies bewezen", stelt Philippe Peigneux, professor klinische neuropsychologie (ULB) ons gerust. "Het vergt gewoon wat meer tijd en structuur."

Met andere woorden, behalve als er sprake is van aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer, situeren de moeilijkheden zich niet in het geheugengedeelte van de hersenfunctie, maar wel op het vlak van aandacht, structuur en de snelheid waarmee we informatie verwerken. Opnieuw gaan studeren is dus zeker niet onmogelijk. Deze leer- en organisatietips kunnen helpen.

Kies de juiste studierichting

Je mag gerust ambitieus zijn, maar als je maar één taal spreekt en een cursus Chinees gaat volgen, is de kans groot dat je snel de pedalen kwijt raakt. Kies daarom een richting die past bij je interesses en vaardigheden. Of als je echt een grote uitdaging wilt aangaan, zorg er dan voor dat je over alle hulpmiddelen beschikt om je doel te bereiken, zelfs al moet je daar voorbereidende opleidingen voor volgen.

Zoek uit of je hulp en financiële steun kan krijgen

Als je een sabbatperiode kan nemen om te studeren, is het beter om je werk niet helemaal op te geven - dat kan slecht overkomen bij je werkgever. Opteer voor betaald educatief verlof (privésector) of vormingsverlof (publieke sector). Dat type verlof geeft werknemers het recht erkende opleidingen te volgen en enkele uren afwezig te zijn van het werk, met behoud van loon. De werkgever kan niet weigeren, maar moet wel zijn toestemming geven als je verlof neemt. De meeste hogescholen bieden daarnaast ook studiehulp en remediëring aan.

Schakel je familie en je omgeving in

Opnieuw gaan studeren - zeker als je daarnaast ook nog een carrière hebt - betekent dat je noodgedwongen 's avonds en in het weekend moet leren. Zorg er dus voor dat je gezin je steunt en leg hen uit waarom het zo belangrijk voor je is om weer te studeren. "Ook al is het soms moeilijk voor ze, vooral dan voor de kinderen, ze zullen daarna makkelijker aanvaarden dat je studie je gezinsleven en je sociale leven aantast", vertelt Françoise Peeters, die enkele jaren geleden voor tandartsassistente ging studeren. "Als je je familieleden erbij betrekt, kunnen ze ook een handje toesteken: tijdens de blokperiode deed mijn schoonmoeder bijvoorbeeld de strijk."

Laat je geheugen testen

Als je je ernstig vragen stelt bij de toestand en de efficiëntie van je geheugen, kan je dit laten evalueren bij een neuropsycholoog. "We testen niet alleen het geheugen, want die functie staat niet los van andere hersenfuncties", voegt ULB-onderzoeker Peigneux eraan toe. "Vaak blijken zogenaamde geheugenproblemen niks te maken hebben met het geheugen zelf, maar met aandachts- of functioneringsproblemen: sommigen hebben het lastig om informatie te onthouden omdat ze snel afgeleid zijn, maar eigenlijk is er fundamenteel niks mis met hun geheugen."

Spreid je werk

Met ouder worden lijken de uren inderdaad almaar sneller voorbij te vliegen, terwijl informatie verwerken een stuk trager lijkt te verlopen: je neemt de informatie wel op, maar minder snel. "Als je in een korte periode te veel informatie moet absorberen, voel je je overrompeld. In weinig tijd zoveel mogelijk informatie proberen op te slaan, iets waar sommige jonge studenten wel in slagen, heeft dus geen zin. Je kan beter een constant ritme aanhouden, verspreid over verschillende dagen."

Stel wekelijkse of dagelijkse werkschema's op en hou je daar ook echt aan. Zorg ervoor dat je in een rustige en stimulerende omgeving kan werken, zonder afleiding.

Structureer je leerstof

Het is vrijwel onmogelijk om de volledige leerstof van een cursus tot in het kleinste detail te verwerken. Dat is nog meer het geval als je ouder bent en trager studeert. Vaak kom je gewoon tijd tekort. Daarom is het erg belangrijk een goed gestructureerde cursus te hebben en de dingen die je absoluut moet kennen, te accentueren.

Haal de belangrijkste informatie uit je cursus en verklein zo de hoeveelheid leerstof. Het is erg nuttig om samenvattingen te maken aan de hand van de structuur van een cursus.

Herhaal geregeld je leerstof

"Informatie op een duurzame manier opslaan en ze lange tijd onthouden, wordt soms lastiger", weet Philippe Peigneux. "We hebben onderzoek verricht naar het opslaan en weer vergeten van informatie bij oudere personen. We hebben gemerkt dat ze een aantal gegevens kunnen onthouden en er 20 minuten later over kunnen praten, maar dat sommigen na een week bijna alles vergeten zijn."

Om de informatie te verankeren in je geheugen, is het dus nuttig om de leerstof geregeld te herhalen. Je moet ook proberen om via logische verbanden en geheugensteuntjes de informatie die je niet kan onthouden te linken aan leerstof die je wel makkelijk opslaat.

Combineer verschillende methoden

Met de leeftijd worden je zintuigen minder scherp en kan je er minder informatie mee vergaren. Gaat het lezen - waarvoor je goed moet kunnen zien - bijvoorbeeld minder vlot, aarzel dan niet om hulpmiddeltjes in te schakelen waarmee de informatie beter blijft hangen.

Zo kan je een geschreven tekst duidelijker maken door hem visueel voor te stellen met schema's, diagrammen, afbeeldingen. Of je kan je cursus hardop lezen, aantekeningen maken terwijl je studeert...

Je kan ook mentale beelden creëren door de dingen die je moet onthouden te associëren met de kamers van een denkbeeldig huis: in die keukenlade berg ik die informatie op, andere informatie geef ik een plekje in de badkamer, enz.

Hou je levenskwaliteit in de gaten

Of we dingen kunnen onthouden en lange tijd opslaan in ons geheugen hangt nauw samen met onze slaapkwaliteit. En die neemt met de leeftijd vaak af. Het is dus belangrijk om slaapstoornissen (apneu, slapeloosheid, enz.) te behandelen.

"Verder helpt een beetje sport en een hart dat goed functioneert, om je hersenen makkelijker van zuurstof te voorzien. Naast glucose is dat de belangrijkste voedingsstof", voegt Philippe Peigneux eraan toe. "En schaken, sudoku, scrabble en diepgaande gesprekken met je buren voeren, is een oneindig veel betere hersengymnastiek dan voor de televisie zitten!"

Als je aan het studeren bent of examens hebt, moet je vertrouwen op de klassieke recepten: zorg voor een evenwichtige voeding - niet te vet, niet te veel suiker en niet te zwaar, want daar word je slaperig van - en las echte pauzes in, met echte afleiding. Waarom geen matige sportactiviteit beoefenen, zoals wandelen of zwemmen? Door te sporten, verzet je je gedachten en maak je je hoofd eventjes leeg.

Opnieuw gaan studeren na een lange carrière heeft iets beangstigends. Afgezien van het feit dat je weer in een aula zit, is het vooral de hoeveelheid leerstof die afschrikt. Want je moet je studies combineren met je gezinsleven en soms ook met je werk. Want je hebt het gevoel dat je geheugen met de jaren achteruitgegaan is en dat je niet meer zo makkelijk informatie opslaat. "Iedereen is in staat nieuwe dingen te leren, ongeacht de leeftijd. Dat hebben verschillende studies bewezen", stelt Philippe Peigneux, professor klinische neuropsychologie (ULB) ons gerust. "Het vergt gewoon wat meer tijd en structuur."Met andere woorden, behalve als er sprake is van aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer, situeren de moeilijkheden zich niet in het geheugengedeelte van de hersenfunctie, maar wel op het vlak van aandacht, structuur en de snelheid waarmee we informatie verwerken. Opnieuw gaan studeren is dus zeker niet onmogelijk. Deze leer- en organisatietips kunnen helpen.Je mag gerust ambitieus zijn, maar als je maar één taal spreekt en een cursus Chinees gaat volgen, is de kans groot dat je snel de pedalen kwijt raakt. Kies daarom een richting die past bij je interesses en vaardigheden. Of als je echt een grote uitdaging wilt aangaan, zorg er dan voor dat je over alle hulpmiddelen beschikt om je doel te bereiken, zelfs al moet je daar voorbereidende opleidingen voor volgen.Als je een sabbatperiode kan nemen om te studeren, is het beter om je werk niet helemaal op te geven - dat kan slecht overkomen bij je werkgever. Opteer voor betaald educatief verlof (privésector) of vormingsverlof (publieke sector). Dat type verlof geeft werknemers het recht erkende opleidingen te volgen en enkele uren afwezig te zijn van het werk, met behoud van loon. De werkgever kan niet weigeren, maar moet wel zijn toestemming geven als je verlof neemt. De meeste hogescholen bieden daarnaast ook studiehulp en remediëring aan.Opnieuw gaan studeren - zeker als je daarnaast ook nog een carrière hebt - betekent dat je noodgedwongen 's avonds en in het weekend moet leren. Zorg er dus voor dat je gezin je steunt en leg hen uit waarom het zo belangrijk voor je is om weer te studeren. "Ook al is het soms moeilijk voor ze, vooral dan voor de kinderen, ze zullen daarna makkelijker aanvaarden dat je studie je gezinsleven en je sociale leven aantast", vertelt Françoise Peeters, die enkele jaren geleden voor tandartsassistente ging studeren. "Als je je familieleden erbij betrekt, kunnen ze ook een handje toesteken: tijdens de blokperiode deed mijn schoonmoeder bijvoorbeeld de strijk."Als je je ernstig vragen stelt bij de toestand en de efficiëntie van je geheugen, kan je dit laten evalueren bij een neuropsycholoog. "We testen niet alleen het geheugen, want die functie staat niet los van andere hersenfuncties", voegt ULB-onderzoeker Peigneux eraan toe. "Vaak blijken zogenaamde geheugenproblemen niks te maken hebben met het geheugen zelf, maar met aandachts- of functioneringsproblemen: sommigen hebben het lastig om informatie te onthouden omdat ze snel afgeleid zijn, maar eigenlijk is er fundamenteel niks mis met hun geheugen."Met ouder worden lijken de uren inderdaad almaar sneller voorbij te vliegen, terwijl informatie verwerken een stuk trager lijkt te verlopen: je neemt de informatie wel op, maar minder snel. "Als je in een korte periode te veel informatie moet absorberen, voel je je overrompeld. In weinig tijd zoveel mogelijk informatie proberen op te slaan, iets waar sommige jonge studenten wel in slagen, heeft dus geen zin. Je kan beter een constant ritme aanhouden, verspreid over verschillende dagen."Stel wekelijkse of dagelijkse werkschema's op en hou je daar ook echt aan. Zorg ervoor dat je in een rustige en stimulerende omgeving kan werken, zonder afleiding.Het is vrijwel onmogelijk om de volledige leerstof van een cursus tot in het kleinste detail te verwerken. Dat is nog meer het geval als je ouder bent en trager studeert. Vaak kom je gewoon tijd tekort. Daarom is het erg belangrijk een goed gestructureerde cursus te hebben en de dingen die je absoluut moet kennen, te accentueren.Haal de belangrijkste informatie uit je cursus en verklein zo de hoeveelheid leerstof. Het is erg nuttig om samenvattingen te maken aan de hand van de structuur van een cursus."Informatie op een duurzame manier opslaan en ze lange tijd onthouden, wordt soms lastiger", weet Philippe Peigneux. "We hebben onderzoek verricht naar het opslaan en weer vergeten van informatie bij oudere personen. We hebben gemerkt dat ze een aantal gegevens kunnen onthouden en er 20 minuten later over kunnen praten, maar dat sommigen na een week bijna alles vergeten zijn."Om de informatie te verankeren in je geheugen, is het dus nuttig om de leerstof geregeld te herhalen. Je moet ook proberen om via logische verbanden en geheugensteuntjes de informatie die je niet kan onthouden te linken aan leerstof die je wel makkelijk opslaat.Met de leeftijd worden je zintuigen minder scherp en kan je er minder informatie mee vergaren. Gaat het lezen - waarvoor je goed moet kunnen zien - bijvoorbeeld minder vlot, aarzel dan niet om hulpmiddeltjes in te schakelen waarmee de informatie beter blijft hangen.Zo kan je een geschreven tekst duidelijker maken door hem visueel voor te stellen met schema's, diagrammen, afbeeldingen. Of je kan je cursus hardop lezen, aantekeningen maken terwijl je studeert...Je kan ook mentale beelden creëren door de dingen die je moet onthouden te associëren met de kamers van een denkbeeldig huis: in die keukenlade berg ik die informatie op, andere informatie geef ik een plekje in de badkamer, enz.Of we dingen kunnen onthouden en lange tijd opslaan in ons geheugen hangt nauw samen met onze slaapkwaliteit. En die neemt met de leeftijd vaak af. Het is dus belangrijk om slaapstoornissen (apneu, slapeloosheid, enz.) te behandelen."Verder helpt een beetje sport en een hart dat goed functioneert, om je hersenen makkelijker van zuurstof te voorzien. Naast glucose is dat de belangrijkste voedingsstof", voegt Philippe Peigneux eraan toe. "En schaken, sudoku, scrabble en diepgaande gesprekken met je buren voeren, is een oneindig veel betere hersengymnastiek dan voor de televisie zitten!"Als je aan het studeren bent of examens hebt, moet je vertrouwen op de klassieke recepten: zorg voor een evenwichtige voeding - niet te vet, niet te veel suiker en niet te zwaar, want daar word je slaperig van - en las echte pauzes in, met echte afleiding. Waarom geen matige sportactiviteit beoefenen, zoals wandelen of zwemmen? Door te sporten, verzet je je gedachten en maak je je hoofd eventjes leeg.