Nieuwe vrienden, zoek ze niet te ver
Vrienden maken. Voor de meeste kinderen is het een fluitje van een cent. Volwassenen hebben doorgaans minder vrienden en vinden het een hele opgave om er nieuwe te maken. Nochtans zijn vrienden van onschatbare waarde.
Vrienden zijn goed voor je gezondheid. Niet alleen steunen ze je emotioneel in goede en slechte tijden, uit onderzoek blijkt ook dat als je goede vriendschapsbanden onderhoudt, je minder vatbaar bent voor verkoudheden. Sommige vrienden gaan mogelijk zelfs langer mee dan de partner. Vrienden hebben en houden kan dus een grote invloed hebben op je geluksgevoel. Toch is het niet altijd vanzelfsprekend om vriendschappen te onderhouden, laat staan om er nieuwe aan te gaan.
TIJD VOOR VRIENDEN
Dat je als volwassene doorgaans minder vrienden hebt dan in je kinder- en studententijd is normaal. Jongeren brengen via school, sportclub en hobby’s veel tijd door met dezelfde mensen en laat die continuïteit nu een van de voorwaarden zijn om vriendschapsbanden te smeden. Maar er spelen nog andere zaken mee, ontdekte Selma Franssen. Zij ging voor haar boek ‘Vriendschap in tijden van eenzaamheid’ na hoe het met onze vriendschappen anno 2020 gesteld is.
“Je wordt pas een goede vriend van iemand wanneer je je open en kwetsbaar durft op te stellen. Dat is misschien makkelijker als je student bent. Nadien breng je het grootste deel van je tijd op het werk door. Dat is niet de meest geschikte plek om je kwetsbaar op te stellen.” Als je naast je carrière ook nog eens een vaste partner, kinderen en een huis hebt, dan blijft er voor vriendschap niet zo veel tijd over.
Hoe ouder je wordt, hoe beter je ook weet wat je wil. Dat zet zich door in je vriendschappen: je wordt kieskeuriger. Selma Franssen: “Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat naarmate we ouder worden, we het vervelender vinden om te worden geconfronteerd met denkbeelden die niet aansluiten bij ons eigen denken. Nieuwe vrienden brengen je in contact met een andere leefwereld. Ze halen je uit je comfortzone en dat wil je op dat moment niet altijd meer.”
Veerle Troch, die voor de organisatie PRH Persoonlijkheid en Relaties de cursus ‘Bouwen aan vriendschap’ geeft, ondervindt dat vriendschappen veranderen en verdwijnen in verschillende levensfases. “Of je hebt vrienden die zich in een andere levensfase bevinden dan jij, waardoor het contact wat moeilijker verloopt. Wij vragen mensen tijdens de cursus om een lijst op te stellen van hun huidige vriendschappen. Sommigen beseffen dan dat het best wel goed zit met hun sociaal netwerk. Voor anderen is het confronterend. Zij hebben door omstandigheden – een verhuis, een scheiding, een drukke baan,... – hun vriendschappen niet onderhouden en houden nog weinig vrienden over om op terug te vallen.”
WEES JE EIGEN VRIEND
Om een goede vriend te zijn voor anderen en nieuwe vrienden te maken, moet je in eerste instantie een goede vriend zijn van jezelf. Daar gaat Veerle Troch vanuit. “Alles start bij jezelf. Als je op goede voet staat met jezelf, kan je ook vriendschap geven en ontvangen. Ken je jezelf goed, dan weet je welke kwaliteiten je kan inzetten in je vriendschapsrelaties en waar je nog aan kan werken.” Het laat je bovendien toe om na te gaan hoe en waar je eventueel nieuwe vriendschappen kan aangaan. “Het is heel belangrijk om authentiek te zijn. Wat is jouw situatie en waar voel je je goed bij? Wil je je bij een wandelclub aansluiten of liever naar een kunstacademie gaan? Het heeft geen zin om blindelings te doen wat anderen je aanraden. Vrienden zoeken doe je op een manier die zo dicht mogelijk aansluit bij wie jij bent. Maar daarvoor moet je jezelf eerst goed kennen én waarderen.”
Bovendien is het vaak niet eens nodig om helemaal opnieuw te beginnen en jezelf met een klein hartje bij een nieuwe hobbyclub aan te sluiten. Selma Franssen, zelf een prille dertiger, verhuisde in haar jonge leven al ettelijke keren naar een andere stad, een ander land, voor ze in Brussel belandde. “Wat voor mij vaak heeft gewerkt, is om één persoon te kennen en via die persoon weer andere mensen te leren kennen. Ik nodigde iemand uit voor een etentje en vroeg expliciet om iemand mee te brengen. Of ik ging kijken in mijn eigen kennissenkring: wie ken ik al en welke vriendschappen heb ik in de loop der jaren laten verwateren? Met welke mensen voelde ik ooit een klik, maar heb ik nadien nooit meer gecontacteerd? Die mensen kan je gerust opnieuw benaderen. Dat is tegenwoordig, met Facebook en andere sociale media, veel makkelijker dan 20 jaar geleden. Toen moest je nog een telefoonnummer te pakken krijgen en die persoon echt bellen.”
Het netwerk van een vijftigplusser kan best uitgebreid zijn. Je bent misschien verschillende keren van werk veranderd of met pensioen. Dan kan je gerust eens contact opnemen met die ex-collega waarmee je goed opschoot. “Wanneer je collega’s bent, is het niet makkelijk om echt vrienden te worden, omdat je op de werkvloer vaak te maken hebt met concurrentie en hiërarchische verhoudingen. Eens die context wegvalt, is het een gelegenheid om je ex-collega’s op een andere manier te leren kennen.”
ACTIE EN REACTIE
Volgens wetenschappelijk onderzoek moet je ongeveer 200 uren met iemand doorbrengen om van een kennis naar een goede vriend te evolueren. Dat is heel veel tijd en lijkt in onze huidige samenleving haast onmogelijk te verwezenlijken. Selma Franssen: “Voor een liefdesrelatie vinden we het normaal om er veel tijd in te stoppen. Je gaat eerst een aantal keren daten, je gaat de eerste keer met twee op vakantie, je ontmoet de ouders van je lief, je gaat voor het eerst samen naar de Ikea,... Om te weten of het klikt met je partner, val je terug op een redelijk duidelijk afgelijnd systeem. Vriendschapsrelaties laten zich minder vangen in zulke ongeschreven regels. Maar uiteraard kost het ook tijd om je vrienden echt te leren kennen.” Je kan dat proces een beetje versnellen door persoonlijke zaken te delen. Dan kan je je wat closer gaan voelen – op voorwaarde dat jullie het allebei doen. Maar sowieso duurt het even voor je iemand in vertrouwen durft te nemen.
Misschien heb je de komende maanden geen 200 uren vrij om op de koffie te gaan bij potentiële nieuwe vrienden, het goede nieuws is dat je met kleine stappen wel iets in beweging kan zetten. “Een vriendschap onderhouden of terug oppikken zit vaak in kleine dingen. Neem zelf het initiatief om contact op te nemen. Wringt er iets in een bestaande vriendschap, heb dan de moed om uit te spreken wat er scheelt. Door iets uit te spreken, kunnen er dingen veranderen en geef je een bestaande of nieuwe vriendschap de kans om te groeien”, besluit Veerle Troch.
“Je moet uit je grot komen”
Sophie (45) verloor vorige zomer haar vader aan longkanker. “Behalve het verdriet dat we voelden om het verlies van onze vader, maakten mijn zus en ik ons ook grote zorgen om onze mama. Mijn ouders waren een heel mooi koppel, ze waren onafscheidelijk, maar ook heel erg op zichzelf. Ze waren gelukkig, maar leefden een beetje in hun eigen bubbel. De keerzijde van de medaille was duidelijk: mama had geen echt sociaal netwerk en was erg geisoleerd na de dood van papa.”
“Ik heb nooit de tijd genomen om over eenzaamheid na te denken. Het is mij overkomen. Eerst was er de ziekte van mijn man en dan de begrafenis...”, vertelt Jacqueline (68), de mama van Sophie. Ze herinnert zich deze lastige periode nog levendig: “Het moeilijkste was niet de dag van de begrafenis zelf, maar de dagen en weken nadien. Mijn man maakte elke ochtend een kopje koffie. Ik miste de geur van die koffie, de aanwezigheid van mijn geliefde...”
“Samen met mijn zus heb ik een actieplan opgesteld om mama van haar donkere gedachten af te helpen”, zegt Sophie. “En we zijn daarbij automatisch bij onze tante uitgekomen die iets gelijkaardigs heeft meegemaakt. Ook zij heeft jong haar man verloren en heeft een volledig nieuw netwerk opgebouwd door aan veel activiteiten deel te nemen, zelf aan de zotste dingen, zoals lachyoga. We hebben haar gevraagd om mama voor te stellen aan haar vriendengroep. Ze schelen maar twee jaar.”
En de operatie is geslaagd! “Ik denk nog elke dag aan mijn man”, geeft Jacqueline toe. “Maar ik heb nu verschillende keren in de week de mogelijkheid om mijn gedachten te verzetten door af te spreken met mijn nieuwe vrienden. Mijn zus heeft me geïntroduceerd in haar groep. Haar vrienden zijn mijn vrienden geworden. Ik ben helemaal geïntegreerd in haar netwerk. We bezoeken tentoonstellingen, gaan naar de bioscoop of op restaurant. Ik telefoneer af en toe met hen, en tegelijkertijd ben ik nog closer geworden met mijn zus. Ik kan het iedereen aanraden om uit zijn grot te komen na een overlijden. Vandaag kan ik terug lachen. En ik kan over mijn verdriet praten met andere mensen dan mijn dochters. Zij dragen tenslotte hetzelfde verdriet met zich mee. Mijn man was hun fantastische vader.”