© iStock

Naturisme een manier van leven

Eigenlijk is het zo oud als de straat: in je blootje genieten van de zon en de natuur. Toch reageren we vaak onwenning of lacherig op naturisme. Nergens voor nodig: naturisme is een levenshouding, met een trouwe schare beoefenaars. Al moet je wel uitkijken waar je terecht komt.

Waarom willen mensen naakt naar het strand of in adamskostuum petanquen?, vroegen we ons af naar aanleiding van de Werelddag Naturisme (5 juni). Maakt een stukje textiel meer of minder zo’n verschil? En moet je naturisme onderscheiden van nudisme!

Terug naar de natuur

Nudisten zijn mensen die gewoon af en toe graag hun kleren uittrekken en met de billen bloot in het gras zitten. Of ze willen streeploos bruinen. Naturisten houden er een levensfilosofie op na met als kernwaarde respect voor lichaam en natuur: gezond leven, niet roken of drinken, respectvol met mekaar omgaan, vaak vegetarisch eten en geen afval op de grond gooien. De stroming ontstond begin vorige eeuw, als reactie op de industriële revolutie. Men ging er van uit dat de mens door de industrie vervreemd raakte van de natuur. Naakt in de natuur vertoeven werd gezien als een licht- en gezondheidskuur. Pas in de jaren ’70 kregen naturisten erkenning en kwamen er naaktstranden en recreatiedomeinen. Ons land moest voor zijn enige naaktstrand wachten tot 2001, dit jaar precies 15 jaar geleden, toen Bredene het licht op groen zette. België telt daarnaast een tiental naturistendomeinen.

Naturisten leven bewust in evenwicht met de natuur en met zichzelf.

Naturisten zijn er altijd geweest, legt antropologe Chris Paulis van de universiteit van Luik uit. “Het zijn mensen die zoeken naar een symbolisch gevoel van vrijheid: zich ontdoen van hun kleren en terugkeren naar de natuurlijke staat. Want wij zijn naakt geboren. Vergelijk het met mensen die wild kamperen. Het is een beetje hetzelfde gevoel waarnaar ze op zoek zijn: back to basics. Al heeft er toch ook altijd een groep bijgezeten die graag zijn lichaam wilde tonen.”

Agnes Solon is secretaris van de Belgische Naturistenvereniging, die zo’n 7.500 leden telt. “Eigenlijk ben ik geboren als naturiste”, vertelt ze. “Ik ben opgegroeid op het platteland en daar was het doodnormaal om op warme zomerdagen je kleren uit te trekken. Op mijn 18 ben ik dan bewust naturiste geworden. Binnenkort trek ik naar Frankrijk. Wat wij zoal doen? Rusten, wandelen, praten, petanquen, samen barbecueën. Geen grootse activiteiten. We onthaasten en genieten van wat de natuur ons brengt.”

“Het oorspronkelijke gedachtegoed is nog wel aanwezig”, vertelt ze, “in die zin dat de meeste naturisten effectief bewust leven in evenwicht met de natuur en zichzelf. Maar we zijn doorgaans niet meer zo strikt in de leer. Er mag al eens iets gedronken worden bij de barbecue en lang niet elke naturist is vegetariër. Er gelden bij ons bepaalde regels, maar niet zo gek veel meer dan elders. Op het strand en in het zwembad moeten bijvoorbeeld alle kleren uit. Maar naargelang de omstandigheden kan je je kleren aanhouden. Een vrouw die ongesteld is, houdt uiteraard een slipje aan, wie wil fietsen ook. En als je snel verbrandt, trek je maar beter vlugger iets aan. ’s Avonds in het restaurant mag je eveneens gekleed verschijnen. Dat verloopt allemaal erg spontaan hoor. Alles kan eigenlijk. In de winkels en aan de balie moet je op sommige campings kleren aan, in andere niet. Of je kan kiezen. Een handdoek bij hebben is een ongeschreven regel. Om hygiënische redenen en om niet aan de stoel te plakken (lacht). Als je inpakt, neem je dus ongeveer hetzelfde mee als voor een andere vakantie. Alleen wat minder kleren en wat meer zonnecrème (lacht). Want uiteraard beschermen we onze huid. Net als andere strandgasten. O ja, telefoneren, daar zijn we niet zo tuk op. Een naturist is gesteld op rust.”

Gevaar voor voyeurs?

“In de omgang zijn we misschien wel gemoedelijker en respectvoller voor mekaar”, gaat Solon verder. “Het is een belangrijk onderdeel van het naturisme. Tenslotte zijn we erg kwetsbaar, zo zonder kleren.” Die kwetsbaarheid is een heikel punt voor naturisten. Want de filosofie is dan wel lovenswaardig, hoe beschermt een goedmenende naturist zich tegen mensen met andere bedoelingen? Zeg maar voyeurs. Of mensen die op zoek zijn naar seksuele prikkeling? Het volstaat wat recensies van het naaktstrand in Bredene te googelen om het idyllische plaatje te doorprikken.

Er is een verschil tussen het naaktstrand en een naturistendomein, legt de secretaris uit. Het naaktstrand van Bredene is openbaar. Iedereen kan er naartoe. Wie naar de Belgische naturistenkampen wil komen, moet zich een lidkaart aanschaffen. “Daarvoor hebben we je gegevens nodig en dat is dus een vorm van controle. Bij klachten moet je je lidkaart afgeven of ondernemen wij verdere stappen. In een naturistendomein zit je dus veilig. Trouwens voyeurs haal je er meteen uit en mannen met verkeerde bedoelingen zijn ook kwetsbaar, als je begrijpt wat ik bedoel.” (lacht) Fotograferen of filmen is er sowieso verboden. Voor de meeste naturisten is dat geen probleem, want het zijn doorgaans onthechte mensen die niet vasthangen aan een smartphone of tablet. Wie toch gefotografeerd is en vindt dat zijn privacy geschonden werd, kan natuurlijk klacht indienen. “Eigenlijk is het idee in het naturistengebied dat niemand echt naar je kijkt. Wij aanvaarden mensen met al hun gebreken. Hier hoef je je vetrolletjes of littekens niet te verbergen. Er is voor ons niets zo neutraal als een naakt lichaam. Een bikini of badpak kan veel prikkelender zijn.”

Antropologe Chris Paulis bevestigt: een voyeurist is zelden een exhibitionist. Meestal gaan die twee niet samen. En op naturistenplekken moet je je ontkleden. Het gevaar is natuurlijk niet onbestaande, maar dat is er ook in openbare toiletten of elders. Je kan altijd geconfronteerd worden met gluurders.

Van naturistisch naar libertijns

Toch is het een beetje uitkijken wanneer je naar een naturistendomein wil. Want de strenge Belgische regels gelden niet overal. In Frankrijk hoef je bijvoorbeeld niet over een lidkaart te beschikken. Walter en Lieve Jaspers uit Hombeek zijn al 40 jaar overtuigde naturisten. Zij hadden hun vaste stek in Cap d’Agde in Zuid-Frankrijk, maar zagen het domein stilaan veranderen. “Er kwamen nachtclubs en pikante winkels. Het domein is libertijns geworden, als je begrijpt wat ik bedoel”, zegt Walter Jaspers. “Het heeft een verkeerd soort mensen aangetrokken. Het heet nog naturistendorp, maar heeft met het oorspronkelijke naturisme niets meer te maken. Wij hielden van het naturisme. Respect voor de natuur en rust vinden we belangrijk. Voor ons is het een levenswijze. Ook hier thuis lopen we wel eens naakt. Wij namen onze kinderen en kleinkinderen mee, maar dat durven we nu niet meer. We moeten opletten waarheen we wandelen in het domein, of we zien dingen die eigenlijk binnenskamers horen. Hoe dat komt? Het dorp is gecommercialiseerd. Naturisten zijn doorgaans onthecht en consumeren dus niet zo veel. De mensen die op zoek zijn naar seksuele prikkels bezoeken nachtclubs en kopen lingerie en speeltjes. Die brengen dus wel op. Let op, wij blijven naturisten. Maar we willen terug naar een plek waar het echte, rustige naturisme wordt beoefend.” Bredene? Nee, want dat is geen naturisme, stelt Jaspers. “Het is gewoon een naaktstrand. Geen manier van leven.”

Gevoel van totale vrijheid

Naturisme is iets van alle leeftijden en strekkingen, je vindt er hoog- en laagopgeleiden, jongeren en ouderen, soms drie generaties, stelt Chris Paulis. “De bezoekers van onze domeinen vormen inderdaad een weerspiegeling van de maatschappij”, bevestigt Sonja Solon. “Al hebben we toch de indruk dat we meer oudere mensen aantrekken en ook meer mannen. We weten niet waarom dat zo is. Mogelijk hebben ouderen meer tijd en voelen vrouwen zich wat meer geremd, omdat ze vaak minder vrede hebben met hun uiterlijk. Terwijl dat net hier niet nodig is. Ook gezinnen met kinderen komen. Al merken we dat het voor pubers vaak moeilijk ligt. Zij worstelen met hun lichaam en mogen dan ook rustig hun handdoekje of kleren aanhouden.” “Toen onze kinderen pubers waren, wilden ze ook niet meer naakt”, bevestigt Lieve Jaspers. “Het is naturistisch om daar dan respect voor te hebben en niets te forceren.”

Maar wat maakt dat naakt zijn nu zodanig leuk dat er aparte resorts, campings en domeinen worden voor opgericht? Is het verschil met een klein stukje textiel dan zo groot? Ja, zegt Solon. “De stress valt weg als er geen plekken meer zijn die je moet beschermen. Je voelt water en lucht op plekken die anders ingepakt zijn. Op blote voeten lopen is toch veel leuker dan met kousen en schoenen. Alle zintuigen mogen openstaan. Of aan in bad gaan. In bad ga je toch ook niet met je badpak? Naakt is geen taboe, geen stress. Je geniet totale vrijheid.”

“Wij vinden het gevoel van vrijheid inderdaad fantastisch”, zegt Lieve Jaspers. “Opstaan en niets moeten aantrekken dat is zo heerlijk, dat kan je niet uitleggen aan mensen die dat nooit doen. Ook het samen zijn met andere naturisten is fijn. Je hebt meteen een gedeelde interesse en dat schept een band. Wat wij ook zeer aangenaam vinden is dat de verschillen tussen mensen wegvallen. Bedelaar, koning, keizer, admiraal, naakt zijn ze allemaal gelijk. Het lastigste is altijd na de vakantie. Wanneer je je kleren terug moet aantrekken.”

Minder geaccepteerd?

De Belgische Naturistenvereniging kampt wel met een dalend aantal leden. We weten niet goed waarom, zegt de secretaris. “Ik denk dat mensen gewoon niet zo graag meer bij een club horen. En ik vermoed dat de aanwezigheid van de islam een negatieve invloed heeft op de groei van het naturisme. Omdat in die cultuur bloot veel minder wordt getolereerd. Naakt ligt nu een pak moeilijker dan 30 jaar geleden. Mensen zijn preutser geworden. Dertig jaar geleden gaf ik probleemloos borstvoeding aan mijn dochters. Nu krijgen vrouwen opmerkingen. Ook topless zonnen zie je nauwelijks nog.”

Naakt rondlopen ligt vandaag een pak moeilijker dan 30 jaar geleden.

Dat is puur perceptie, ontkracht de Luikse antropologe met klem. “Het is zoals mensen die zich onveiliger voelen omdat er meer moslims in hun straat wonen. Kijk, naturisme roept bij alle culturen vragen op. In onze cultuur toch ook? Moslims hebben gewoon geen naturisme nodig, want zij hebben de hamam. Ook in hun cultuur speelt naakt een rol. Maar zij beoefenen die naaktheid in de beslotenheid van de hamam, en mannen en vrouwen zijn daarbij gescheiden. Dat ze minder tolerant zouden zijn voor naaktheid is onzin.”

“Wij hebben het gevoel dat naturisme altijd geaccepteerd werd”, zegt Lieve Jaspers. “Wij nodigden vrienden en familie uit. Ook Walters patiënten wisten dat hij naturist was. En als mensen het niet accepteerden kon ons dat eigenlijk geen zier schelen. Hoe wij onze vakanties doorbrengen is onze zaak.”

Op de website van de Belgische Vereniging voor Naturisten, www.naturisme.be, vind je naturistincampings en recreatiedomeinen in ons land. Een lidkaart is verplicht.

Partner Content