Matthias Schoenaerts: ‘Gemis is een mooi gevoel’

Matthias Schoenaerts gooit hoge ogen in Hollywood, maar vanaf deze week schittert hij weer in een Belgische film, Le Fidèle van Michaël Roskam. Meteen ook de Belgische inzending voor de Oscars.

Wanneer we hem ontmoeten in zijn thuisstad Antwerpen, bekomt de acteur nog van de jetlag. Hij is die ochtend teruggekeerd uit New York, waar hij een project met Robert De Niro beklonken heeft. Matthias Schoenaerts moet nog 40 worden, maar zijn palmares van internationale films met beroemde tegenspelers oogt indrukwekkend. De sympathieke acteur blijft er nuchter bij.

Hoe was het om na die internationale producties weer een Belgische film te draaien?

O, ik maak dat onderscheid niet. Ik had gewoon zin om terug met Michaël (n.v.d.r. Roskam) te werken. Maakt niet uit waar. Voor mij is het gewoon belangrijk dat ik met goeie mensen kan samen spelen.

Je bent dezelfde gebleven.

Dat ik nu internationaal succes heb, heeft vooral de blik van andere mensen op mij veranderd. Maar ikzelf ben wezenlijk niet veranderd, dat zou maar erg zijn. Mijn leven ziet er dan wel heel anders uit, maar mijn wezen, nee. Misschien denken andere acteurs wel eens: hier komt ‘m zenne, maar na vijf minuten is dat voorbij. De acteurs in Le Fidèle wisten ook dat ik graag met hen wou spelen. Ze voelden meteen dat ik hier niet met een opgeblazen nek stond, maar wel om iets te maken en samen te spelen.

Toch heb je iets dat de anderen niet hebben. Hoe verklaar je je succes?

Ik heb daar een zeer helder antwoord op. Bepaalde zaken heb ik te danken aan mezelf: doorzettingsvermogen, discipline en loyaal zijn aan mijn emotionele, spirituele, artistieke en filosofische inzichten over hoe ik met dit vak moet omgaan. Maar misschien nog belangrijker is dat ik altijd een gids heb gehad en dat is mijn moeder. Niet dat zij mij vertelde wat ik moest doen, of hoe het te doen. Zij heeft mij wel geholpen een bepaalde filosofie te ontwikkelen. Natuurlijk heb ik ook een dosis talent. Maar met talent zonder toewijding en discipline kom je nergens. Het is belangrijk dat iemand je daarin gidst. Ik denk dat dat wellicht de juiste analyse is van mijn succes.

Je moeder is vorig jaar overleden. Mis je haar?

Ja, natuurlijk! Ik vind het niet erg daar over te praten. Gemis is een mooi gevoel. Mensen verstoppen dat allemaal tegenwoordig. Ze verstoppen hun verdriet, alsof het besmettelijk is om daarover te spreken. We moeten allemaal alsof doen, alsof alles lekker leuk is. Maar half België zit wel bij de therapeut, het zal dan toch niet allemaal zo leuk zijn als ze op Facebook pretenderen. Mensen moeten weer leren praten over hun verdriet, dan merken ze dat ze niet alleen zijn. Verdriet en gemis zijn mooie dingen om over te praten. Gemis is trouwens een gevoel om te koesteren. De dag dat ik mijn moeder niet meer zou missen, zou ik kwaad zijn op mezelf. Haar afstaan was een emotionele amputatie. Ik heb mijn kleine rituelen om dat te verwerken. Ik vind zo’n verwerkingsproces mooi, het geeft je ook de kans de rest van het emotionele huisvuil buiten te zetten. Kijk, ik ben een volwassen man en heb mijn leven in handen. Maar zij was mijn spiritueel en moreel kompas. Ik heb nu mijn eigen versie van dat kompas, geïnspireerd door haar.

Le Fidèle is aan haar opgedragen. Was dat jouw keuze?

Dat was in samenspraak met Michaël. De film is niet aan haar opgedragen omdat ze vorig jaar overleden is, wel omdat ze de personificatie is van alles waar die film voor staat. Mijn moeder belichaamt dat.

De film gaat vooral over een intense liefde tussen twee mensen.

Mijn moeder staat voor de niet-aflatende compromisloze, absolute onvoorwaardelijke vorm van liefde. Zij was de belichaming daarvan. Zij stond zo in het leven. En daar moet je ijzersterk voor zijn. Dan krijg je veel tegenwind. Hoeveel mensen sell their soul for nothing?

Ben je zelf onvoorwaardelijk en compromisloos in de liefde?

Ik kan dat. Maar ik ben niet altijd zo. Ik maak nog fouten. Maar eens ik weet dat ik onvoorwaardelijk van iemand hou: ja, dan ga ik ervoor. Liefde en loyauteit zijn dingen die voor mij voor de volle 100 procent moeten werken. 99 procent, dat kan toch niet in de liefde! Want wat is die ene procent dan. Twijfel? Dan is het wat mij betreft al geen liefde meer. All or nothing. Zo ben ik op dit moment met betrekking tot mijn echte vrienden en dierbaren. Die mogen mij elk uur van de dag en de nacht bellen.

Je personage in Le Fidèle, Gino, is charmant, maar heeft een duister geheim. Jou op het lijf geschreven?

O, ik heb ook al een schaapherder, tuinarchitect en componist gespeeld. Maar het klopt dat ik hou van rollen en personages die een tegenstelling in zich dragen. Omdat ik hen interessant vind op creatief en filosofisch vlak. Het is alsof je een schilderij mag maken en écht de héle kleurdoos krijgt. Soms krijg je een kapot bruin potlood. Natuurlijk kan je daarmee ook een mooie lijntekening maken. En je kan ook met de hele kleurdoos een oerlelijk schilderij maken. Maar de mogelijkheid van al die kleuren is fantastisch. En dat is precies wat je hebt bij personages met een verleden, met een geheim... die contrasten zijn boeiend om mee te werken. Ik vind ook dat zo’n personage het dichtst aanleunt bij het mensbeeld dat ik heb. De mens is zoveel dingen tegelijkertijd. Hij is wie hij is, wie hij wil zijn, wie hij niet is en wie hij pretendeert te zijn: dat is zo fascinerend.

Heb je veel met je personage gemeen?

Gino heeft dezelfde levenslust als ik. Ik wil alles uit dit leven zuigen. Ik wil alles eten, proeven. Ik heb de laatste tijd veel gereisd. Dat was zo fantastisch, ik ben zoveel interessante mensen tegengekomen en heb zoveel mooie plekken gezien. Daarom wil ik een evenwicht tussen hard werken en privétijd bewaren, zodat ik ook kan genieten van onze planeet.

Heb je nog tijd voor een privéleven?

Het gaat om een evenwicht zoeken. Onlangs hoorde ik voor het eerst de term time management. Ik dacht verdorie ja: mijn tijd structureren, dat moet ik doen. Da’s belangrijk om rust in mijn hoofd te krijgen. Want ik hol vaak de hele tijd achter mezelf aan. Ik ben zo’n wildebras. Dat geeft mij veel onrust en stress. Ik heb nu de leeftijd dat ik alle kansen die ik krijg moet grijpen. Nu heb ik de energie en de kracht, want ik ga niet aan dit tempo blijven werken. Op een moment zal ik toch moeten afbouwen. Dan wil ik nog één of twee films per jaar maken en verder tijd doorbrengen met mijn familie. Maar nu wil ik wel nog even hard doorgaan.

Kan je iets kwijt over je project met de Niro?

Ik wil daar niet mysterieus over doen, maar eigenlijk moet het productiehuis dat officieel meedelen. Ik zal effectief met hem samenwerken, we gaan samen acteren, maar wat het project precies inhoudt, kan ik nog niet kwijt.

Verhuis je naar Los Angeles?

O nee. Ik woon nu op een nieuwe plek, hier in Antwerpen, waar ik zielsgelukkig ben. Ik ben niet van plan te emigreren.

We zijn hier in hotel Julien, de naam van je vader. Hij was ook een gerenommeerd acteur. Meet je jezelf nog wel eens met hem?

Dat heeft geen zin. Ik ben wie ik ben, en word wie ik moet worden. Mijn vader was een fenomeen, een magiër, een artiest van een apart kaliber. In de laatste jaren van zijn leven had ik met hem een even sterke band als met mijn moeder. We hebben kort voor zijn dood nog een tijd samengeleefd. Maar ik zal mezelf als acteur nooit met hem vergelijken.

Le Fidèle, vanaf 4 oktober in de bioscoop.