LETS: vriendendiensten ruilen

Johan gaat Sinterklaas spelen voor de kinderen van Kevin en Desirée. Eerder heeft Desirée geholpen bij de grote schoonmaak in de woning van Johan. Ze zitten samen in een zogenaamde LETS-groep, een groep van mensen die onder elkaar gratis diensten ruilen.

Het woord LETS staat voor Local Exchange and Trading System. Zeg maar een kleinschalig en lokaal netwerk van mensen die zich verenigen om elkaar wederzijds hulp te verlenen en diensten te ruilen. Het lijkt wat op de ruilhandel van vroeger, maar dan beperkt tot het uitwisselen van klussen en tot allerlei hulp zonder commerciële bedoelingen.

In het jargon spreken de “letsers” over “letsen”. Ik lets voor jou, jij letst voor mij. Geld komt er niet aan te pas, tenzij de dienstverlener zaken moet aankopen om de dienst te kunnen verlenen. Bij voorbeeld een nieuwe binnenband om een fiets te kunnen herstellen.

Het LETS-idee komt uit Canada en de eerste LETS-groep in Vlaanderen (in Leuven) dateert al van 1994. In totaal telt Vlaanderen nu 26 groepen met samen een goede tweeduizend leden. Dit jaar zijn nieuwe groepen opgericht in Aalter, Bierbeek, Eeklo, Hamme en Mechelen.

Hoe werkt het concreet?

LETS: vriendendiensten ruilen

Stefaan Segaert (foto) is voorzitter van LETS Durme in Lokeren, een LETS-groep die zes jaar geleden is opgericht en nu een zeventigtal leden telt (www.letsdurme.be). Hij vertelt hoe de groep concreet werkt:

Lidgeld?
“Er is geen lidgeld te betalen. Aan nieuwkomers vragen we alleen een instapwaarborg van ? 25. Dat is een soort van engagement. In theorie kan het gebeuren dat iemand een hele reeks prestaties van anderen krijgt, zelf nooit één dienst levert en er dan uitstapt. In dat geval krijgt hij die waarborg niet terug. Maar in de praktijk is dat nog nooit gebeurd.”

Hoe bied of krijg ik een dienst?
“In onze groep hebben we drie manieren waarmee leden elkaar diensten kunnen aanbieden of vragen: via internet (we hebben een eigen Yahoogroep), via groepsbijeenkomsten (een tiental per jaar, ook nuttig om elkaar beter te leren kennen) en via een vraag- en aanbodboekje op papier (eens per jaar).”

Hoe wordt het evenwicht tussen zelf geleverde en van anderen kregen diensten berekend?
“Zoals in alle LETS-groepen werken we met ruileenheden. Onze ruileenheid hebben we naam “pluim” gegeven. Elders heten die eenheden “stropkes”, “drepkes” of “handjes”. Eén uur werk (bv. iemand een computerprogramma uitleggen of appels uit je eigen tuin plukken om weg te geven) staat bij ons gelijk aan 20 pluimen. Degene die de dienst levert, verhoogt hiermee zijn ruilwaarde met 20 eenheden. Degene die de dienst ontvangt, krijgt 20 negatieve eenheden. Het handige daarbij is dat je niet noodzakelijk iets terug hoeft te doen voor de persoon die iets voor jou doet. Je moet er alleen op letten dat je ruilwaarde nooit hoger komt dan + 400 en nooit daalt onder – 400. Wie uit de groep wil stappen, zorgt ervoor dat zijn ruilwaarde op nul komt, zo niet verliest hij of zijn de waarborg.”

Welke klussen vragen of aanbieden?

De Engelse tekst van een handleiding vertalen, struiken snoeien, Photoshop leren gebruiken, babysitten, eieren uitbroeden in een broedmachine, Nederlands praten met allochtonen, boodschappen doen, een portret tekenen... “Er zijn geen beperkingen op de diensten die je kunt aanbieden of vragen”, lacht Stefaan Segaert. “Zelf heb ik als jongste klus het snoeihout uit iemands tuin fijngemaakt met mijn hakselmachine. Iemand anders heeft de grote oogst aan rode bieten uit de moestuin van mijn ouders ingemaakt in bokalen. De LETS-filosofie gaat ervan uit dat iedereen handig of ervaren is in minstens één activiteit, ook als je al wat ouder of gehandicapt bent.”

Gevaar voor je uitkering?

Omdat het om sporadische diensten gaat die niet met geld betaald worden, heeft het letsen tot nog toe omzeggens geen problemen opgeleverd voor mensen die een werkloosheidsuitkering, een brugpensioen of een andere vorm van inkomensvervanging ontvangen.
“De LETS-beweging heeft hierover een overeenkomst gesloten met de RVA”, zegt Stefaan Segaert. “Toch raden we aan werkzoekenden aan hun lidmaatschap van een LETS-groep te melden aan de RVA. Aan mensen die leven van een ziekte- of invaliditeitsuitkering, vragen we dat ze hun adviserende geneesheer inlichten. Wanneer je iemand een dienst levert, ben je wel niet verzekerd. Een eventuele schade of ongeval valt onder de familiale verzekering van degene voor wie je de klus doet. De LETS-activiteiten zijn immers zo gevarieerd dat geen enkele verzekeringsmaatschappij een passende en betaalbare formule kan aanbieden.”

Besparen én nieuwe vrienden maken

Het lijdt geen twijfel dat de financiële crisis en de besparingen die op ons afkomen, de LETS-beweging vooruit zullen stuwen. Letsen kan immers flink wat geld doen besparen. Letsers kunnen bijvoorbeeld dure gereedschappen of een aanhangwagentje van elkaar lenen, ze kunnen de tussenkomst van een vakman uitsparen en ze kunnen les of hulp thuis krijgen zonder zich te moeten verplaatsen.

“Toch is het sociale aspect zeker zo belangrijk als het economische”, benadrukt Stefaan nog. “Het is niet zo dat LETS-leden elke dag bij elkaar over de vloer komen, maar er ontstaan nieuwe vriendschappen en interessante netwerken. Voor mensen die verhuizen, is een LETS-groep een manier om snel opgenomen te worden in de lokale gemeenschap. En je hoeft je evenmin te beperken tot de LETS-groep van je eigen gemeente of streek. Sinds kort kan je ook “interletsen”. Woon je in Limburg, dan kan je misschien voor een vakantie aan zee je woning ruilen met een letser uit Oostende!”

Meer info over deze dag en over de LETS-beweging vindt u op www.letsvlaanderen.be

Partner Content