Na een carrière van om en bij de dertig jaar in hetzelfde bedrijf, dezelfde functie of sector kan je je afvragen of een professionele ommezwaai maken wel zo'n slimme zet is. Gooi je geen bakken ervaring zomaar in de vuilnisbak? En wat met dat mooie loon dat je, samen met die ervaring, bij elkaar gespaard hebt? Pertinente vragen die maken dat niet iedereen die zin heeft in een carrièrewending er zich aan waagt. Toch zijn er vijftigplussers die de stap zetten. Soms uit noodzaak, na een ontslag en een moeizame zoektocht naar een nieuwe job. Maar even vaak heel bewust, om aan een tweede carrière te beginnen.
...
Na een carrière van om en bij de dertig jaar in hetzelfde bedrijf, dezelfde functie of sector kan je je afvragen of een professionele ommezwaai maken wel zo'n slimme zet is. Gooi je geen bakken ervaring zomaar in de vuilnisbak? En wat met dat mooie loon dat je, samen met die ervaring, bij elkaar gespaard hebt? Pertinente vragen die maken dat niet iedereen die zin heeft in een carrièrewending er zich aan waagt. Toch zijn er vijftigplussers die de stap zetten. Soms uit noodzaak, na een ontslag en een moeizame zoektocht naar een nieuwe job. Maar even vaak heel bewust, om aan een tweede carrière te beginnen."Ik zou het geen trend noemen, en zeker niet bij 50-plussers. Maar er wordt in het algemeen wel vaker van job gewisseld", zegt personeelspsycholoog en docent aan de KU Leuven Nele De Cuyper. "Wanneer het beter gaat op macro-economisch vlak, voelen mensen zich veiliger en durven ze gemakkelijker risico's nemen op persoonlijk vlak. Ze gaan vaker op zoek naar een professionele functie die dichter bij hun persoonlijkheid staat. Eigen aan 50-plussers is natuurlijk dat zij doorgaans meer financiële ruimte hebben om zo'n sprong te wagen. Hun huis is afbetaald, de kinderen staan op eigen benen, ... waardoor ze meer financiële vrijheid ervaren."Bij HR-dienstverlener Liantis (een samengaan van ADMB, Provikmo en Zenito) merken ze dat het aandeel 50-plussers dat een eigen zaak opstart, is toegenomen. Van 12% in 2013 naar 14% in 2018. "Het feit dat de overheid veel sensibiliseert rond de tewerkstelling van oudere werknemers, maakt dat het taboe rond startende 50-plussers stilaan afneemt", merkt ondernemerscoach Marianne van der Wielen. "Sommige starters zetten de job die ze deden als loontrekkende voort als zelfstandige. Maar ik begeleid ook mensen die op hun vijftigste beslissen om eindelijk te gaan doen wat ze al lang wilden. Of mensen die iets hebben meegemaakt, zoals een burn-out, en zich omscholen tot coach om anderen vanuit hun eigen ervaring te kunnen helpen."Opvallend is dat vijftigplussers die een carrièreswitch maken er vooral zelf voldoening uit willen halen. Nele De Cuyper: "Ze kiezen vaak voor iets wat zij belangrijk vinden en leggen meer de klemtoon op het emotionele aspect. Jongeren zijn materialistischer: ze willen objectief succes, waar ze mee kunnen uitpakken. Later evolueert dat naar subjectief succes. Vijftigers hebben meer zelfkennis en stellen zichzelf de vraag: wat betekent mijn job voor mij?"Dat merkt Marianne van der Wielen ook wanneer startende 50-plussers hun ondernemersdoelstellingen opstellen. "Ze zijn een stuk realistischer. Jonge starters willen nog de hemel bestormen, 50-plussers hebben daar vaak niet zo'n nood aan. Ze vertrekken van andere waarden en normen. Ze streven vooral naar zelfvoldoening. Een bedrijf uitbouwen met werknemers interesseert hen niet zo. Zolang ze er hun boterham mee kunnen verdienen, is het goed. Ze stellen wel hoge eisen aan kwaliteit en klantentevredenheid."Die zelfkennis en realiteitszin leiden hoegenaamd niet tot zelfgenoegzaamheid. Integendeel, oudere starters bereiden zich beter voor en laten zich beter begeleiden. "Ze zijn niet te beroerd om advies te vragen", ervaart Marianne van der Wielen. "Meer nog dan jongeren vragen ze zich af of ze dat wel gaan kunnen, zelfstandige zijn. Over de activiteit die ze willen uitbouwen, maken ze zich doorgaans weinig zorgen, ook al hebben ze daar geen ervaring in. Maar in loondienst bepaalt het bedrijf de krijtlijnen en strategie. Dat ze dat nu zelf moeten doen, maakt hen onzeker." Die onzekerheid komt niet enkel vanuit zichzelf. Ook de omgeving reageert nog vaak negatief wanneer iemand van vijftig aankondigt nog een eigen zaak te willen beginnen of een volledig ander carrièrepad op te willen gaan.Nochtans hebben 50-plussers die aan het begin staan van een nieuwe carrière heel wat troeven in de hand. Ze hebben meer maturiteit, wat volgens Marianne van der Wielen een heel groot voordeel is in functies waarvoor je moet onderhandelen. "Ze laten zich niet zo snel van slag brengen. Door hun jarenlange ervaring hebben ze vaak heel wat doorzettingsvermogen, ze zijn klantgericht, kunnen strategisch en diplomatisch denken, risico's inschatten, zijn besluitvaardig, handelen doortastend, ... Allemaal competenties die je in eender welke job kan gebruiken.""Ervaring hebben in een bepaalde functie is zeker niet de grootste troef van 50-plussers", vindt ook Nicolas Moerman van Nestor, een uitzendkantoor dat 50-plussers en gepensioneerden die willen bijverdienen, aan werk helpt. "Wel hun maturiteit, hun flexibiliteit, hun loyauteit, hun netwerk en de manier waarop ze met mensen omgaan. Wie geen vakkennis heeft, kan worden opgeleid. Bovendien verandert de wereld zo snel. De verkoopsector van 20 jaar geleden lijkt in niets meer op hoe die vandaag werkt. Je moet je vakkennis sowieso constant bijspijkeren."Daar knelt volgens Nele De Cuyper vaak het schoentje op de werkvloer: werkgevers investeren veel minder in opleidingen voor 50- plussers dan voor jongere werknemers. Ironisch genoeg is dat voor oudere werknemers geen reden om te vertrekken en hun heil elders te zoeken. "Het is net een enorme drempel. Onder andere door hun gebrek aan bijscholing voelen 50-plussers zich minderwaardig op de arbeidsmarkt. Wie van job en carrière wil veranderen, moet zelf initiatief nemen en een opleiding volgen. Dat kan ook informeel zijn, door bijvoorbeeld een functie op te nemen in een hobby- of sportclub en daarvoor iets nieuws te leren."En de werkgevers, zijn die bereid om een werknemer aan te werven met weinig jobgerelateerde competenties maar veel maturiteit? "Er is een kentering aan de gang, maar het gaat heel traag", vindt Nele De Cuyper. "De negatieve leeftijdsstereotypen bestaan nog steeds. Een oudere werknemer zou trager werken, minder bereid zijn om bij te leren en minder flexibel zijn. Dat klopt niet met de werkelijkheid, maar het beeld is er nog wel. De gemiddelde 50-plusser is net heel ondernemend. En het is een grote groep: je kan ze niet langer negeren."Nicolas Moerman: "Er zijn momenteel geen werknemers meer op overschot. Het luxeprobleem dat bedrijven tot voor kort hadden, is nu toch echt aan het wegebben. De bedrijven die bij Nestor aankloppen, zoeken niet zozeer mensen met een specifieke vakkennis. Maar personen met verantwoordelijkheidsgevoel, werknemers die aansluiten bij de doelgroep van het bedrijf - bijvoorbeeld in de verkoop - of flexibele deeltijdse werkkrachten waar ze op kunnen rekenen. En indien nodig krijgen ze vooraf een opleiding."Eens de beslissing genomen om een tweede carrière aan te vatten, gaan de meeste 50-plussers er ook volop voor. Nicolas Moerman ervaart minder twijfel bij die groep werknemers en ook uit de cijfers van Liantis blijkt dat oudere starters het helemaal niet zo slecht doen. Zo is 78% van de 50-plussers na twee jaar nog actief, tegenover 66% van de startende jongeren (18-25 jaar).
