Al meer dan 40 jaar verleidt de uitzonderlijke stem van Barbara Hendricks in de hele wereld liefhebbers van opera, klassieke muziek, jazz en blues. Hendricks - 67 intussen en Zweedse door haar huwelijk - gebruikt die stem ook om het op te nemen voor de vluchtelingen. De vrouw met de brede glimlach vertelt honderduit over haar passie, haar strijd en haar familie.
Je hebt een nieuw album uit met bluesmuziek. Waarom wou je je klassieke repertoire uitbreiden?
Eigenlijk ben ik een zeer nieuwsgierig iemand en de eerste keer dat ik een professioneel jazzconcert gezongen heb, op het Festival van Montreux in 1994, was dat om hommage te brengen aan jazzlegende Duke Ellington. Ik vond dat zo fijn dat ik mij verder in de blues heb verdiept. Misschien word ik wel een echte blueswoman.
De blues, is dat ook op zoek gaan naar je roots?
Ja, maar ik wou vooral de blues leren kennen om jazz te zingen. Ik kende de bluesmuziek helemaal niet goed omdat mijn vader dominee was in Arkansas en de blues er verboden was omdat ze als des duivels werd beschouwd. Ik leerde ook dat de blues een belangrijke rol speelde in de burgerrechten in de Verenigde Staten.
Is het dankzij de muziek dat je je in een context van rassenscheiding een identiteit hebt kunnen opbouwen?
Nee. Eigenlijk heb ik vooral mijn identiteit verworven door mijn studies, want ik was een goede leerling: ik heb een licentiaatsdiploma wiskunde en chemie behaald. Voor mijn ouders was een opleiding volgen heel erg belangrijk, vooral voor een zwart meisje. Mijn moeder zei me altijd dat ik dubbel zo hard moest werken als een blanke man om geaccepteerd te worden. Ik zong terwijl ik studeerde. Net voor ik de universiteit afmaakte, kreeg ik een beurs voor een zomermuziekschool waar ik de dame heb ontmoet die mijn zanglerares is geworden. Ik kon toen starten als leerling aan de befaamde Juilliard School of Music in New York.
Zong je al als kind?
Ja, in de kerk van mijn vader zong ik al met iedereen samen toen ik vier was. Soms zelfs kleine solo's. Men vond mij waarschijnlijk erg schattig.
Je bent al 30 jaar ambassadrice voor het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR). Is het je vader-dominee die je de mensenrechten heeft bijgebracht?
Nee, ik had dat in mij. Zoals zoveel kinderen kon ik geen onrecht verdragen. Ergens van beschuldigd worden waar ik niet verantwoordelijk voor was, bijvoorbeeld. Ik moeide mij ook met anderen, ik nam het voor hen op. Voor mij is het UNHCR een familie. Collega's hebben mij geïnspireerd. Sommigen hebben het leven verloren door hun strijd. Die zaak is deel van mij.
We kampen vandaag met een vluchtelingencrisis.
Je moet de huidige crisis zien als een keerpunt, een gelegenheid om de zaken anders aan te pakken. Ik ben erg blij dat er oplossingen gevonden worden op korte termijn. Maar we moeten ook op lange termijn denken. Ik ben diep geraakt door de hulpacties van Europese burgers voor de vluchtelingen. Er is hoop! Burgers zijn solidair en hebben respect voor anderen. De politieke leiders moeten hen daarin volgen. En als ik kan helpen, zal ik het doen.
Wat is je rol precies bij UNHCR?
Ik werk veel voor de campagne die staatloosheid wil bestrijden, een situatie die miljoenen mensen aanbelangt. Vele landen, vooral dan in Afrika, beginnen nu stilaan hun wetten te veranderen. Maar vroeger, toen een vader zijn kind bij de geboorte niet wilde registreren, dan was het kind staatloos. Het bestond niet.
Je bekendheid helpt?
Ja, mijn stem, maar niet de stem die zingt, mijn stem als burger. Ik denk dat het erg belangrijk is dat je je kan engageren voor andere mensen. Als ik bijvoorbeeld een vluchtelingenkamp bezoek, zing ik niet, want zij hebben iets anders nodig. Ik probeer hun boodschap over te brengen aan de publieke opinie. Dat is nodig om de politici tot actie aan te sporen.
En waarvoor staat je stem op muzikaal vlak?
Mijn stem, dat is mijn paspoort. Ze opent deuren en geeft mij de mogelijkheid te communiceren met mensen, zelfs zonder dat ik hun taal spreek. De stem is eigenlijk het mooiste instrument. Alle andere instrumenten hebben geprobeerd de stem te imiteren. Het is iets wat diep binnenin de mens vibreert. Ik heb geluk, want mijn stem is een gave.
Na 50 kan je voluit gaan voor het leven. Je hebt keuzes gemaakt en bewezen wat je wilde bewijzen.
Wat doe je in je vrije tijd ?
Ik werk graag in de tuin, breng graag tijd door met mijn familie, vooral met mijn kleinzoon van drie jaar. Ik zeg dit nu niet omdat het mijn kleinzoon is, maar Marlon is fantastisch! Hij is mooi, aardig, grappig... we lachen zoveel samen.
Zing je wel eens wiegeliedjes voor hem?
Ja! Ik probeer hem liedjes te leren. Hij is dol op zingen! Hij heeft trouwens een zeer goed gehoor. Hij kan zeer juist weergeven wat hij op de radio hoort.
De opvolging is dus verzekerd.
Misschien.
En zijn ook je kinderen in je voetspoor getreden?
Nee, mijn zoon is net afgestudeerd als filmproducent, in Californië, en mijn dochter werkt in Genève voor een programma van artistiek mentorschap.
Hoe ga je om met je beroemdheid?
Daar sta ik niet echt bij stil. Ik leef niet de hele tijd met het idee dat ik een beroemdheid ben en mijn kinderen hebben mij ook nooit zo behandeld. Wanneer ik in Parijs de metro neem, merken de mensen mij ook niet echt op, want ze verwachten mij daar helemaal niet.
Je bent al vaak in België geweest? Hou je van ons land?
Ik hou van chocolade, de keuken en de warme relatie met de Belgen. Ik draag José van Dam trouwens een zeer warm hart toe. Hij was zeer genereus met mij toen ik mijn eerste grote rol vertolkte - Suzanne - in Figaro's bruiloft van Mozart, waarin hij Figaro was.
Wat is het geheim van je eeuwige jeugd?
Mijn familie, mijn vrienden en muziek. Ik zeg elke dag dankjewel voor de liefde waarmee ik omringd word, voor de mogelijkheid die ik krijg om te doen wat ik doe. Ik ben eigenlijk voortdurend dankbaar.
Tot wanneer wil je doorgaan met zingen?
Tot mijn laatste ademtocht. Ik vind reizen wel vermoeiend, maar tot nog toe gaat het. Ik denk dat ik nu de mooiste leeftijd bereikt heb in een fantastisch tijdperk. Ik ben gelukkig en voldaan. Eens de vijftig voorbij kan je voluit gaan voor het leven. Je hebt keuzes gemaakt en je hebt meestal datgene wat je wilde bewijzen al bewezen. Je kan dus gewoonweg enkel nog plezier maken tot het eind!
