Zo herkent en voorkomt u een hartaanval
In de winter piekt het aantal hartaanvallen helaas telkens opnieuw. Dus is het verstandig om bij koud weer extra alert te zijn voor de eerste symptomen, ook al lijken die onschuldig. Snel ingrijpen kan wel degelijk levens redden.
Inhoud:
- Geen tijd te verliezen
- Twee soorten
- Controle en screening
- Extra aandacht bij diabetes
- Preventieve pillen
- Hartnieuws
Uit onderzoek blijkt dat 50% van de hartaanvallen voorafgegaan werd door waarschuwingen, die echter vaak pas achteraf door de patiënten herkend werden, stelt prof. Chris Vrints, dienst-hoofd cardiologie van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, vast. “Kortademigheid, benauwdheid, kramp in de kuit of pijn/druk in de borststreek tijdens een inspanning, abnormale vermoeidheid: het zijn allemaal typische klachten die in de dagen of weken voor een hartaanval op de proppen komen en waarop vaak te afwachtend gereageerd wordt.”
Mannen blijken alerter voor dergelijke onheilstekens dan vrouwen. “Ze zijn vaak kleinzeriger dan vrouwen en bovendien treden de hartproblemen bij hen vaak vroeger op, rond hun vijftigste. Bij vrouwen ligt die leeftijd hoger, tussen de 60 en de 70 jaar.” Op die leeftijd zijn de meeste mensen al uit het economische circuit verdwenen. Ze moeten dus niet zonodig meer naar de dokter als ze zich niet goed voelen, voor een attest voor de werkgever. “Daar komt nog bij dat nogal wat vrouwen de neiging hebben om zichzelf weg te cijferen voor hun omgeving en minder gemakkelijk hulp te zoeken.”
Geen tijd te verliezen
Enkele uren voor een hartaanval wordt het inroepen van hulp nochtans van levensbelang. “De tijd die verloopt tussen het begin van de symptomen en het inroepen van medische hulp is de belangrijkste vertragende factor. Ruim 30 % van de mensen met een hartaanval bereiken niet levend het ziekenhuis. Daar-om is het zo ontzettend belangrijk, in te grijpen binnen de twee uur na de eerste symptomen. Dan kunnen de artsen immers in heel grote mate de gevolgen beperken. Na drie uur is er al grote schade aan de hartspier. De vuistregel is dus klaar en duidelijk: wie ongewone pijn in de borstreek vaststelt die niet na 15 à 30 minuten overgaat, moet de 100 bellen. Vooral als er uitstraling is van de pijn en/of als er duizeligheid, transpiratie of braakneigingen bijkomen.”
Twee soorten
Idealiter moet binnen de tien minuten na aankomst in het ziekenhuis een elektrocardiogram gemaakt worden. Dan kan vastgesteld worden om welke soort hartaanval het gaat. “Bij een acuut myocardinfarct is de kroonslagader volledig afgesloten en moet de patiënt zo snel mogelijk behandeld worden met een rekanalisatie: door middel van een ballonnetje wordt de kroonslagader gedeblokkeerd en/of een stent geplaatst, een omleiding dus. Niet alle ziekenhuizen hebben daarvoor de nodige uitrusting, maar in ons land – met zijn kleine afstanden tussen de centra met die infrastructuur – moet het mogelijk zijn om elke patiënt heel snel zo’n behandeling te geven. Uit recent Zweeds onderzoek is gebleken dat dit veel efficiënter werkt dan bloedverdunners. De slaagkans is dan 90% ten opzichte van 60% bij trombolyse.
Als uit het ECG en een bloedtest blijkt dat het om een ander soort hartaanval gaat, een acuut coronair syndroom, dan kan meteen een andere, meer medicamenteuze behandeling opgestart worden.”
Controle en screening
Een gewaarschuwd mens is er twee waard. Wie dus een idee heeft van hoe zijn aders er aan toe zijn, kan eventuele alarmsignalen beter thuisbrengen en zo levensbelangrijke tijd winnen. Een jaarlijkse medische controle door de huis-arts (cholesterolgehalte, bloeddruk en gewicht) is voor mannen vanaf 50 en bij vrouwen vanaf 55 à 60 aangewezen. Daar kan nog een cardiologische screening aan toegevoegd worden: een lichamelijk onderzoek en een elektrocardiogram. Maar er zijn nog meer mogelijkheden.
“Een vrij eenvoudige methode om de conditie van de kroonslagader te kunnen inschatten, is een echografie van de halsslagader. Hoe dikker die is, hoe meer kans dat ook de kroonslagader al behoorlijk dichtge-slibd is. Een andere mogelijkheid is een coronaire CT-scan. Die geeft duidelijk aan in welke staat de kroonslagader zich bevindt en levert dus waardevolle informatie, maar heeft ook nadelen. De straling die op uw borst losgelaten wordt, komt overeen met die van 10 000 thoraxfoto’s en dat is heel veel voor een screening. Het is dus best om zo’n CT-scan enkel uit te voeren als dat diagnostisch nodig is, niet zomaar als screening. Uiteindelijk verhoog je zo de oncologische risico’s.”
Extra aandacht bij diabetes
Elke 50-plusser moet alert blijven voor hartproblemen, maar mensen die aan diabetes lijden moeten nog zorgvuldiger opgevolgd worden. “Bij een gevorderde diabetes is een van de complicaties de aantasting van het zenuwstelsel en een daardoor verminderde pijngevoeligheid. Als gevolg hiervan kunnen diabetespatiënten alarmsignalen missen die andere mensen wél waarnemen. Soms hebben ze al ongemerkt een hartaanval gehad, een zogenaamd silencieus infarct. Die onbewuste medische geschiedenis en het feit dat bij (elke) ziekte de bloedsuikerspiegel van een diabetespatiënt ontregeld dreigt te worden, maken hartproblemen voor diabetici nog een stuk prangender dan voor niet-diabetici.”
Preventieve pillen
Onderzoeken naar de hartconditie zijn één ding, effectief iets preventiefs ondernemen een volgende stap. De klassieker is een gezonde levensstijl nastreven. Ook stress vermijden is belangrijk, de rol daarvan wordt hoe langer hoe meer als een belangrijke tot doorslaggevende risicofactor beschouwd. De Belgische Cardiologische Liga wijdde er in september haar Week van het Hart aan en beklemtoont het belang van kleine pauzes om het anderhalf uur, van rustdagen eenmaal per week en rustperioden van minstens vijf dagen, ver-scheidene keren per jaar.
“Daarnaast is het voor mannen vanaf hun vijftigste, voor vrouwen vanaf hun zestig jaar aangewezen dagelijks een lage dosis – door de dokter voorge-schreven – aspirine te nemen”, stelt prof. Vrints. “Dat geeft een iets hoger risico op hersenbloeding, maar dat weegt niet op tegen de beschermende werking tegen hartaanvallen en hersentrombose. Bij 50-plussers met hartproblemen of een beladen familiale voorgeschiedenis op dat gebied, moet dat nog aangevuld worden met meer medicatie, zoals statines. Ondanks alle kritiek op deze cholesterolverlagers zijn er voldoende studies die hun waarde aantonen.”
Hartnieuws
|