Zeg eens Aaa bij de mondhygiënist
Sinds kort kan je met je tandproblemen terecht bij een mondhygiënist, een nieuw paramedisch beroep dat nauw samenwerkt met de tandarts en de mond-, kaak- en aangezichtschirurg. Maar voor welke zorg kan je bij deze nieuwkomer aankloppen?
Een kwart van de Belgen gaat niet jaarlijks naar de tandarts. Dat heeft uiteenlopende redenen: van drempelvrees tot wachtlijsten. Intussen zijn in juni de eerste mondhygiënisten afgestudeerd. Zij kunnen zowel tandartstaken overnemen als aan preventieve mondzorg doen. “Op die manier hopen we de wachttijden terug te dringen en mensen van hun angst voor de tandarts af te helpen”, verduidelijkt mondhygiënist en praktijklector (Hogeschool UCLL) Jasmine Vervoort. Ook in ziekenhuizen gaan mondhygiënisten aan de slag in het mond-, kaak- en aangezichtschirurgieteam (MKA). En verder ook in woon-zorgcentra, scholen en instellingen.
Voor bepaalde zorg kan je rechtstreeks naar een mondhygiënist, andere taken – zoals het verzegelen van tanden – gebeuren op voorschrift van de tandarts. Daarnaast vertrouwen (tand)artsen ook bepaalde handelingen aan de mondhygiënist toe, maar de tandarts blijft verantwoordelijk voor de diagnose en het behandelplan. Ook de terugbetaling gebeurt (voorlopig) via de tandarts, hoewel momenteel een studie loopt om een eigen vergoedingsmodel uit te werken.
Back to basics: correct poetsen
“Preventie en communiceren over mondzorg is onze kerntaak”, zegt Jasmine Vervoort. “Correct tanden poetsen lijkt evident, maar is dat in de praktijk niet. Als kind kregen we het allemaal aangeleerd, maar later in het leven stuurt niemand deze handeling nog bij, terwijl de richtlijnen hierover al lang zijn geëvolueerd. Vandaar dat nog heel wat foute gewoonten overeind blijven. De meest courante zijn te kort of te oppervlakkig poetsen, te hard schrobben of altijd dezelfde delen overslaan. Daar ben je je niet van bewust. Wij nemen die poetsgewoonten onder de loep en corrigeren waar nodig met instructies, advies over flossen, het gebruik van verschillende tandenragers of tongschrapers. Zo’n individuele coaching, waarbij mensen nieuwe hulpmiddelen uitproberen, is vaak een eyeopener.”
Maar is zoveel aandacht voor correct poetsen niet een tikje overdreven? “Absoluut niet. De gezondheid van je mond hangt rechtstreeks samen met je globale gezondheid en heeft een impact op aandoeningen zoals reuma, dementie, hart- en vaatziekten, diabetes, longaandoeningen, erectieproblemen, zwangerschap, smaakstoornissen enzovoort. Zo hebben mensen met parodontitis vier keer meer kans op reuma, heeft onbehandelde parodontitis een impact op de bloedsuikerspiegel van diabetici en kunnen mondbacteriën in de longen terechtkomen. Vanaf minder dan 20 eigen tanden, verhoogt ook de kans op cognitieve achteruitgang.”
Je tanden poetsen doe je zo
- Poets twee keer per dag gedurende twee minuten.
- Poets volgens een vast stramien de binnen-, buiten- en bovenkant (3B’s) van je tanden. Schrob niet, maar maak korte cirkelvormige bewegingen, best met een zachte borstel. Gebruik je een elektrische borstel, hou die dan stil tegen je tanden en volg de tandvorm.
- Poets tot tegen je tandvleesrand.
- Reinig dagelijks tussen je tanden met een flos of een tandenrager als je tanden verder uit elkaar staan, om plak ook daar weg te halen.
- Reinig ook je tong met je tandenborstel of met een tongschraper. Dit kan je tot 30% meer smaaksensatie bezorgen.
Controle, reinigen, behandelen, bleachen
Ook voor de klassieke (half)jaarlijkse preventieve mondcontrole kan je naar de mondhygiënist. Die checkt onder meer of je tandvlees gezond is en geen ontstekingen vertoont, en kan een professionele mondreiniging uitvoeren waarbij tandsteen of -plak wordt verwijderd en worteloppervlakken worden schoongemaakt. “Voor het behandelen van parodontitis (zeer ernstige tandvlees- en tandbeenontsteking), waarbij tandsteen onder het tandvlees moet worden weggehaald (rootplanen), werken we samen met de tandarts, die voor de lokale verdoving zorgt.” Ook het wegwerken van tandverkleuring door bleaching wordt toevertrouwd aan de mondhygiënist. “Bleken kan uitsluitend in een gezonde mond, zonder gaatjes of ontstekingen. Als de tandarts groen licht geeft, kan de mondhygiënist van start gaan.”
3 mythes doorprikt
1. Ik heb geen eigen gebit, dus hoef ik niet langer naar de tandarts
Een jaarlijkse check-up blijft ook dan een must. Je tandprothese kan door botverlies in je kaak na een tijd minder goed passen en los komen te zitten. Met een slecht afgestelde prothese kan je minder goed kauwen en wrijving ervaren, waardoor kleine wondjes ontstaan. Die kunnen infecteren en op termijn kwaadaardig worden.
2. Met een kunstgebit moet ik niet poetsen
Idealiter moet je je kunstgebit na elke maaltijd reinigen met een protheseborstel en neutrale vloeibare (hand)zeep. Niet met tandpasta, want die bevat schurende deeltjes die krassen kunnen maken, waardoor tandplak op de kunststof ontstaat en bacteriën makkelijker toegang krijgen. Spoel je kunstgebit na het reinigen met lauw water, laat het drogen en bewaar het met de tanden opwaarts gericht. Stop het voor het slapen gaan niet in een glas water: dat is een broeihaard van bacteriën. Je kunstgebit een keer per week 15 minuten in een glas water leggen met een tablet met antischimmelwerking volstaat.
3. Een droge mond hoort erbij
Je speekselproductie neemt met de tijd af. Een proces dat ook door sommige geneesmiddelen wordt veroorzaakt of versterkt. Je kan extra speeksel aanmaken door te drinken of suikervrije kauwgum te kauwen. Je kan je speeksel zelfs vervangen. Dat is belangrijk omdat het stoffen bevat die je tanden beschermen. Je speekselproductie ligt ook lager als je slaapt. Daarom is ’s avonds je tanden poetsen nog crucialer dan ’s ochtends. Je ruimt dan de etensresten van de dag op. Anders serveer je je mondbacteriën een all-you-can-eat-buffet ten koste van je tanden.