Welke voeding werkt tegen dementie?

Aan je genen kan je vooralsnog niet sleutelen. Maar kan je via voeding en beweging iets ondernemen om je hersenen tegen dementie te beschermen? Nieuwe onderzoeken geven alvast aan dat voeding preventief kan werken.

De ziekte van Alzheimer – de voornaamste oorzaak van dementie – voorkomen of genezen is nog steeds niet mogelijk. Toch komen er steeds meer studies die aangeven dat je via voeding en beweging wel degelijk wat kan ondernemen om cognitieve achteruitgang tegen te gaan.

Nederlandse onderzoekers (Universiteit Maastricht en UMC Maastricht) stelden vast dat vijftigers en zestigers die overschakelden naar gezonde voeding zoals groenten en vette vis hun risico op dementie de volgende acht jaar verlagen van 6 naar 3 %. Ook voor 70-plussers loont het de moeite om het menu aan te passen om hun cognitief verlies uit te stellen.

Beginstadium

Ook onze Hoge Gezondheidsraad (HGR) keek via een literatuuronderzoek na of mensen die in een beginstadium van de ziekte verkeren, specifieke voedingsbehoeften hebben. Zij stelden onder meer vast dat een gewichtsverlies en een lage BMI bij ouderen een risicofactor waren, maar ook het metabool syndroom (combinatie van diabetes, obesitas, hoge bloeddruk en cholesterol ) werkt mentale achteruitgang in de hand. De inname van minstens 200 gram groenten per dag had dan weer een risicoverlagend effect, net als het mediterrane dieet.

Niet alleen voeding, ook beweging speelt een belangrijke rol in de preventie van Alzheimer en dementie. Regelmatig en aangepast bewegen, met activiteiten die gericht zijn op spierkracht, uithouding, maar ook evenwicht, en stretching zijn daarom aanbevolen, aldus de HGR.

MIND- dieet

Onderzoekers van het Amerikaanse Rush University Medical Center vonden nog meer aanknopingspunten om dementie via het bord te bekampen. Zij ontwikkelden het zogeheten MIND dieet, dat geïnspireerd is op het bekende Mediterrane dieet en het DASH dieet (Dietary Approaches to Stop Hypertension ), dat ingezet wordt bij hoge bloeddruk. Voedingsspecialisten geloven dat een voeding die goed is voor hart en vaten eveneens heilzaam is voor de doorbloeding en werking van de hersenen.

Dat MIND dieet legt sterk de nadruk op plantaardige voeding, gekoppeld aan het advies om dierlijke producten te beperken, evenals voedingsmiddelen die rijk zijn aan verzadigd vet (zoals kaas en snacks) . Groene bladgroenten zoals spinazie, andijvie en bessen worden wel sterk gepromoot, net als volkoren producten en noten. De bevindingen van MIND zijn gebaseerd op informatie over wat mensen aten en de ziektes die ze vervolgens in de loop van hun leven opliepen. Momenteel loopt in de VS ook een vervolgonderzoek waarbij ruim 600 ouderen een MIND dieet volgen. Zij zullen de komende jaren vergeleken worden met leeftijdsgenoten die dat niet doen, om het effect op hun hersenen na te gaan.

Beweegprogramma

Een tweede Fins onderzoek, project FINGER, ging naast voeding ook de impact van een beweegprogramma, en een programma met sociale activiteiten en cognitieve uitdagingen na bij zo’n 1200 mensen tussen 66 en 70 jaar. Zij bleken na afloop opvallend beter te scoren bij geheugen- en denktesten. Deze aanpak wordt momenteel in andere landen herhaald.