© Getty Images

Weg met de winterblues

Voel je je uitgeblust, emotioneel, kribbig en met een onstuitbare trek in zoet of vet? Dan ben je geen uitzondering. Brits onderzoek onthulde dat maar liefst 1 op de 5 volwassenen deze tijd van het jaar af te rekenen krijgt met een milde vorm van seizoensdepressie: de winterblues. Wat kan je zelf doen om deze donkere wintermood te verjagen.

De Britse evolutionair psycholoog Lance Workman verklaart onze gevoeligheid voor die donkere koude wintermaanden door zeer ver af te dalen in onze geschiedenis. De voorouders waar we allemaal van afstammen, leefden oorspronkelijk in Afrika. Hun hersenen waren daardoor afgestemd op een warm klimaat met vele uren van helder zonlicht. Vandaag vertoeven we hier niet alleen in een veel kouder klimaat, we spenderen bovendien het overgrote deel van onze dag binnenshuis. Ook dat speelt een rol want er is bewijs dat suggereert dat daglicht een belangrijke invloed heeft op de aanmaak van de neurotransmitter serotonine. Dit gelukshormoon regelt mee onze stemming.

Een tekort aan serotonine draagt dan ook bij aan gevoelens van depressiviteit en angst. Mensen met winterblues zouden bovendien sterker of gevoeliger reageren op schommelingen van hun serotonineniveau. Naast serotonine is ook melatonine of het slaaphormoon betrokken partij. Van zodra het donker wordt produceert het lichaam dit hormoon om ons slaperig te maken. Maar tijdens lange donkere dagen ligt die productie natuurlijk een pak hoger dan tijdens lange zonnige zomerdagen.

Blauwe ogen

Maar er is meer aan de hand dan louter de hoeveelheid daglicht waaraan we blootgesteld worden. Terwijl sommige onderzoeken bewijs leveren dat mensen die verder van de evenaar leven, meer vatbaar zijn voor winterdepressies, tonen andere studies nog iets heel anders aan. Een onderzoek naar het voorkomen van winterdepressie in het donkere Zuid-Wales en het overwegend zonnige Cyprus, leverde dan weer geen enkel significant verschil op.

De wetenschappers onthulden wel een ander verband. Eigenaardig genoeg bleken mensen met blauwe ogen zowel in Wales als Cyprus, zich beduidend beter te voelen tijdens de winterperiode. Zij hadden ook minder last van typische winterblues-klachten in vergelijking met wie bruinere ogen had. “Een mogelijke verklaring is dat het blauwe pigment meer daglicht doorlaat tot de retina, wat zou zorgen voor een hogere productie van serotonine tijdens de winter. Mogelijk ontstond die blauwe verkleuring van de iris net om mensen in noordelijke gebieden beter te wapenen tegen dergelijke seizoensdepressies”, analyseert dr. Lance Workman (University of South Wales) dit verband in Healthy Magazine.

Vrouwen zijn meer vatbaar voor winterblues dan mannen, en dan vooral in de leeftijdsgroep tussen 20 en 50. Opvallend is dat die gevoeligheid sterk afneemt vanaf de menopauze.

Hoe herken je de symptomen?

Is het winterblues? Een slechte week of een echte depressie? Een sombere stemming, slepende vermoeidheid, enorme trek naar suikerrijke voeding en een neiging om je te isoleren van je omgeving horen tot de typische symptomen van winterblues. Bij een echte (winter)depressie reikt de impact verder en ondervind je ook problemen in het dagelijks functioneren op je werk en in je relaties met anderen.

De sleutel om te achterhalen of het om winterblues gaat, is volgens Workman te vinden bij je stemming tijdens de zomermaanden. Bij mensen met echte winterblues is er ook sprake van zogeheten ‘zomersymptomen’ . Door de aanwezigheid van licht, warmte en zon, voelen zij zich dan opmerkelijk vrolijker en opgewonden. Zelfs slapeloosheid door teveel energie komt voor.

Hoe raak je eruit?

Dé oplossing die komaf maakt met elke winterblues bestaat niet maar via enkele vrij eenvoudige aanpassingen kan je al een effect voelen. De belangrijkste tip luidt ‘zoek de buitenlucht op’. Door driemaal per week minstens een half uur te stappen zal je al een verschil gewaarworden. Ook onder de mensen blijven komen tempert de klachten. Of je nu op familiebezoek gaat, naar evenementen, kerstmarkten enzovoort, maakt niet uit. Zolang je maar connectie maakt met liefst positief ingestelde mensen. Sociale contacten warm houden, zelfs al kost het je wat moeite, helpt die somberheid te doorbreken.

Ook in je bord kan je veranderingen doorvoeren. Misschien kunnen we op dat vlak iets leren van de IJslanders. Dat land noteert veel minder gevallen van winterblues dan je zou verwachten gezien de lange periode die ze daar doorbrengen zonder veel daglicht. Door veel vette vis op het menu te zetten, lijken ze zich daartegen te beschermen. De omega 3 vetzuren daarin maken de hersenen minder vatbaar voor sombere stemmingen.

Jezelf elke dag 20 à 30 minuten blootstellen aan het heldere licht van een lichtbak, kan de duisternis in je hoofd weren. Tijdens een dergelijke lichttherapie kan je intussen lezen of werken zolang je je ogen open houdt en je hoofd in de richting van het licht houdt. Ook lichttherapiebrillen worden voor hetzelfde doel ingezet.

Partner Content