Wat u nu al moet weten over jodiumpillen

Vanaf vandaag kan iedereen die in een straal van 20 km rond een nucleaire installatie woont, jodiumtabletten afhalen in de lokale apotheek. Maar wie ouder is dan 40, moet eerst met de huisarts overleggen of de voordelen opwegen tegen de nadelen.

Een van de gevaren van een nucleair ongeval is het vrijkomen van radioactief jodium. Als dat jodium opgenomen wordt door onze schildklier, vormt dat een langdurige bedreiging voor ons lichaam. De straling blijft dan immers van binnenuit op ons lichaam en meer bepaald onze schildklier inwerken, met een verhoogd risico op schildklierkanker tot gevolg. Dat is de reden waarom nu jodiumpillen verspreid worden in de omgeving van nucleaire installaties (omgeving Doel – Mol/Dessel – Borssele – Tihange – Chooz – Fleurus). Als er dan radioactief jodium vrijkomt, kan de overheid de mensen in de buurt meteen vragen om die jodiumpillen te slikken, zodat de schildklier propvol niet-radioactief jodium zit en ze geen radioactief jodium meer zal opnemen. Uiteraard bieden de pillen geen bescherming tegen andere gezondheidsrisico’s van zo’n nucleair ongeval , maar in ieder geval is toch al één risico beperkt.

Huiswerk voor 40-plussers

De dosering van het jodium staat duidelijk vermeld op de bijsluiter en kan dus makkelijk op het moment zelf geraadpleegd worden. Maar dat geldt niet voor mensen die ouder zijn dan 40 jaar: die moeten al van voor er sprake is van een noodsituatie, overleg plegen met hun huisarts of specialist. “Die moet nagaan of de voordelen van het nemen van jodiumpillen opwegen tegen de nadelen”, zegt dr. Van Bladel, expert van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC). “Bij mensen van ouder dan 40 daalt immers het risico op schildklierkanker, zodat radioactief jodium minder schade kan aanrichten. Daarbij komt dat het risico op bijwerkingen van de jodiumpillen groter wordt met de leeftijd. Mensen die schildklierproblemen hebben bijvoorbeeld kunnen complicaties krijgen, maar ook bij mensen die – soms nog niet ontdekte – hartproblemen hebben, kan een schadelijk effect ontstaan, tot zelfs een hartaanval. Vandaar dat we van alle gezondheidswerkers in die regio’s verwachten dat ze hun patiënten op de hoogte brengen van wat ze moeten doen bij een nucleair probleem: de pillen nemen of niet.”

Moeten die 40-plussers die jodiumpillen dan niet ophalen bij de apotheek? “In Nederland worden 40-plussers al meteen uitgesloten en krijgen ze die pillen niet, maar in ons land gaan we niet zo drastisch te werk. Tenslotte kan het bij het vrijkomen van erg hoge concentraties radioactief jodium nog altijd interessanter zijn om die pillen tocht te nemen. En verder is het gewoon beter om die pillen gewoon in huis te hebben. Stel dat er iets gebeurt en de kleinkinderen zijn toevallig op bezoek: dan kunnen die gebruik maken van die pillen.”

Vervallen pillen?

Op de nieuwe pillen staat geen vervaldatum meer. “Omdat dat echt niet hoeft, ze verliezen hun werking niet met de jaren”, zegt dr. Van Bladel. “Zelfs de oude pillen, die inmiddels allang voorbij hun vervaldatum zijn, kunnen in geval van nood nog altijd dienst bewijzen. Ook nu de nieuwe beschikbaar zijn, blijven we nagaan of de oude hun kracht niet verliezen. We testen ze nog altijd uit en zullen dat ook blijven doen. Hoewel we erop drukken dat de pillen droog en koud bewaard moeten worden, testten we uit hoe ze het in andere omstandigheden doen. Maar ook wisselende temperaturen, vochtige omgeving en warmte blijken hun efficiëntie niet te beïnvloeden. De verpakking is erop voorzien. Maar als ze uit de verpakking gehaald worden, zijn ze natuurlijk wel oplosbaar, het is immers de bedoeling dat ze bijvoorbeeld in zuigflesjes kunnen opgelost worden!”