Wat is een zelftest en waarin verschilt die van de andere tests?

De federale regering keurde de verkoop van zelftests door apotheken vanaf 4 april goed. Wanneer is zo’n test zinvol en hoe gebeurt die?

De coronatest die de meeste mensen kennen en die moet uitgevoerd worden bij mensen die terugkeren uit een risicogebied, die een hoogrisicocontact hebben gehad of die suymptomen vertonen, is een PCR test. De PCR-test toont specifiek stukjes RNA (genetisch materiaal) van het nieuwe coronavirus SARS severe acute respiratory syndrome -CoV coronavirus-2 aan.

De PCR-test is de meest betrouwbare test. Met een wattenstaafje wordt door een gezondheidsprofessional een uitstrijk genomen uit de neus en keel. Dit gaat naar een laboratorium voor de PCR-test. Bij de PCR- test een stukje genetisch materiaal van het virus sterk vermenigvuldigd om het aan te kunnen tonen. De PCR-test heeft een hoge testgevoeligheid, wat betekent dat hij het virus ook oppikt bij iemand die nog weinig virus (begin van de besmetting) of weinig virus meer (einde van de besmetting) bij zich draagt.

Het nadeel van de PCR-test is dat de analyse in een labo moet gebeuren en dat er het enige tijd duurt vooraleer het resultaat gekend is.

De sneltest

Een sneltest spoort eiwitten (antigenen die een afweerreactie uitlokken) van het SARS-CoV-2 virus op. Als je het virus bij je draagt, laat de antigeentest dat snel zien. Het voordeel is dat een sneltest ter plaatse wordt uitgevoerd en het resultaat na 10 tot 15 minuten beschikbaar is. Het resultaat wordt, in tegenstelling tot een zelftest, beoordeeld door een gezondheidszorgbeoefenaar. Hij of zij neemt ook de neus- of keelswab af.

Nadeel is dat de antigeentest minder gevoelig is dan de PCR-test. Vooral als er weinig virusdeeltjes aanwezig zijn is de antigeentest vaak vals negatief. Een negatief resultaat sluit nooit volledig uit dat de geteste persoon toch besmet is. Een sneltest bij een persoon zonder symptomen kan alleszins nooit gebruikt worden om de basisregels niet te respecteren, quarantaine te weigeren of deze vroegtijdig te stoppen.

Een conforme sneltest die door gezondheidszorgbeoefenaars moet worden uitgevoerd is voorzien van een CE-markering die bestaat uit de letters CE.

De zelftest

Een zelftest is een vorm van sneltest die door een persoon zelf kan worden uitgevoerd door bij zichzelf met een ondiepe neuswisser een teststaal te nemen.

Je gebruikt een zelftest nooit ter vervanging van de klassieke coronatest die door professionals wordt afgenomen. Zelftesten zijn dus niet bedoeld voor:

• mensen met klachten
• mensen die contact hadden met iemand met corona
• mensen die terugkeren uit een hoog risicogebied

Ook als je minder dan 3 maand geleden covid hebt gehad (bevestigd met een positieve PCR-test), zijn zelftesten niet nuttig.

Wanneer dan wel? Zelftesten zijn bedoeld voor mensen zonder klachten, om extra veiligheid in te bouwen bijvoorbeeld vooraleer je in contact komt met kwetsbare personen.

Een positief resultaat op de zelftest moet altijd bevestigd worden door een klassieke PCR-test. Enerzijds om er zeker van te zijn dat er geen sprake is van een vals positief resultaat en anderzijds omdat het contactonderzoek enkel opgestart wordt bij een bevestiging door een positieve PCR-test. Is je zelftest positief, vraag dan een activatiecode voor een PCR-test aan het contactcenter via het nummer 02 214 19 19 en maak hiermee een afspraak in een testcentrum in je buurt of contacteer hiervoor – voornamelijk als je nog (medische) vragen hebt – je huisarts. Je moet onmiddellijk in isolatie gaan bij een positief resultaat van een zelftest. Als dit positief resultaat bevestigd wordt, blijf je minstens 10 dagen in isolatie.

Waar te koop? Zelftesten zijn in België op dit ogenblik enkel te koop in de apotheek. Een conforme zelftest is voorzien van een CE-markering die bestaat uit de letters CE aangevuld met een code van vier cijfers die verwijst naar de aangemelde instantie die de conformiteit van de zelftest heeft geverifieerd. In ons land zijn momenteel slechts twee zelftests erkend door het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG).

Een zelftest moet bewaard worden bij kamertemperatuur en in het donker, maar nooit in de koelkast of diepvriezer.

Hoe uit te voeren? Hoe u de test precies moet uitvoeren wordt duidelijk uitgelegd op een fiche die je kan terugvinden op de website van de APB.

Onderstaand filmpje brengt dezelfde informatie in beeld. Kleine verschillen kunnen bestaan in functie van de het merk. Lees daarom altijd eerst aandachtig de bijsluiter.