Wat bijen voor uw gezondheid kunnen betekenen

Apitherapie, de alternatieve geneeswijze op basis van bijenproducten, maakt ook in België opgang. Bijenproducten zouden dan ook heel wat troeven hebben: de wondgenezing bevorderen, de hartfunctie regelen, de luchtwegen beschermen...

Apitherapie of bijentherapie wint ook in ons land aan bekendheid. De medische wereld erkent dat substanties uit de bijenteelt heilzaam kunnen zijn, maar over de geneeskrachtige werking van honing, propolis, stuifmeel, koninginnengelei, was en bijengif bestaat geen eensgezindheid. “Het is moeilijk om rond bijenproducten klinische studies te verrichten omdat die producten niet te standaardiseren vallen”, meent Magali Culot, apotheker in Waals-Brabant. Zij volgde een opleiding bij dr. Stefan Stangaciu, een apitherapiespecialist uit Roemenië, waar ze op dit vlak al heel ver staan.

Was, een prima hulpstof

Was – een product van bijen dat onontbeerlijk is voor de opbouw van de raten in de bijenkast – wordt hoofdzakelijk gebruikt als bindmiddel in dermatologische preparaten. U vindt was onder meer in coldcream en in lippenbalsem. En dankzij was geuren kaarsen zo aangenaam.

Koninginnengelei tegen veroudering ?

Koninginnengelei, aangemaakt in de klieren van de werkbijen, is uitsluitend bestemd om de bijenkoningin te voeden. Omdat die vijf jaar leeft en tot 2.000 eitjes per dag legt – een werkbij leeft slechts zes weken en kan geen eitjes leggen – schrijft men de gelei weldadige en levensverlengende eigenschappen toe. “Koninginnengelei bevat behalve vitamines – voornamelijk van de B-groep – ook minerale zouten, essentiële aminozuren, antibiotische factoren en de neurotransmitter acetylcholine. In de apotheek zijn revitaliserende kuren met koninginnengelei verkrijgbaar”, aldus Magali Culot. De cosmeticasector gebruikt koninginnengelei dan weer in anti-agingformules. Maar of ze inderdaad huidveroudering tegengaat? Daar is niet iedereen het over eens. Daarvoor zijn wetenschappelijke bewijzen nodig.

Honing, bron van energie

De nectar uit bloemen wordt in de bijenkorf omgezet in honing. Omdat hij van bij tot bij wordt doorgegeven, wordt de nectar ook verrijkt met enzymen voor hij in een bijencel wordt gestockeerd. Onder invloed van de enzymen wordt de sacharose in de nectar omgezet in glucose en fructose, die rechtstreeks door ons organisme kunnen worden opgenomen. Door die glucose levert honing erg veel energie en beschermt hij tegen de kou. Fructose wordt opgeslagen in de lever en draagt bij tot het energiemechanisme, waardoor honing ook ideaal is voor sportlui. Maar iedereen doet er goed aan wat vaker honing op tafel te zetten, vindt Magali Culot. Omwille van de vitamines, de spoorelementen (die de binding van calcium en magnesium bevorderen), de kiemdodende werking én het heilzame effect op de darmflora (honing gaat gisting tegen en regelt de darmtransit). En het goud uit de bijenkast heeft nog meer troeven: honing verzacht reuma, regelt de hartfunctie, beschermt de luchtwegen, houdt het zenuwstelsel gezond,...

Prima wondgenezer

Honing is een uitstekend antisepticum en wordt in tal van landen in ziekenhuizen gebruikt om wonden en zweren te genezen. Pionier in dit domein is professor Bernard Descottes (universitair ziekenhuis Limoges) die 25 jaar lang (1984-2009) onderzoek deed bij meer dan 3.000 patiënten. Daaruit bleek dat tijmhoning wondhelend en bacteriedodend werkt. Hij stelde vast dat bij brandwonden en andere vormen van weefselherstel het litteken nagenoeg onzichtbaar werd.

Ook in België wordt honing aangewend, onder meer in het Militair Hospitaal van Neder-over-Heembeek, waar men zalf gebruikt om chronische wonden te verzorgen. Ook in de huisartsgeneeskunde heeft honing een plaatsje veroverd. “Ik gebruik soms steriele honing om moeilijke wonden of doorligwonden met multiresistente kiemen te verzorgen, omdat honing troeven heeft waarover antibiotica niet beschikken”, klinkt het bij dokter De Bodt.

Waar honing al niet goed voor is

Wonden
Op wonden en brandwonden -van een zonnesteek tot brandwonden met blaarvorming – kunt u honing (bij voorkeur tijmhoning of lavendelhoning) aanbrengen. Dit natuurlijke ontsmettingsmiddel laat de huid sneller en mooier genezen.

Tandpijn
Breng op de pijnlijke tand tot driemaal daags enkele druppels propolistinctuur met een druppel etherische olie van kruidnagel aan. Deze tinctuur is ook een aanrader bij aften. Nog een trucje: meng één of twee druppeltjes propolistinctuur onder uw tandpasta om tandbederf en tandvleesontsteking te voorkomen.

Slapeloosheid
Roer een koffielepel honing in een kop warme melk. Gebruik bij voorkeur lindehoning (rustgevend) of acaciahoning (maakt zuivelproducten beter verteerbaar).

Menopauze
Bepaalde stuifmeelcomponenten compenseren ten dele het tekort aan oestrogenen, waardoor zowel opvliegers als prikkelbaarheid afnemen. Te gebruiken als kuur.

Kater
Honing verbetert het alcoholmetabolisme in de lever. Eén of twee eetlepels honing – bij voorkeur rozemarijnhoning – kunnen the day after wonderen doen.

Contra-indicaties

“Toch zijn er voor het gebruik van honing ook twee contra-indicaties”, waarschuwt Magali Culot. “Honing mag je niet geven aan baby’s jonger dan een jaar omdat hun spijsverteringsstelsel nog niet matuur is. Het kind kan door de sporen infantiel botulisme oplopen. Ook diabetici moeten er behoedzaam mee omspringen (maximum één eetlepel per dag), al heeft honing een lagere glykemie-index en een lagere insuline-index dan suiker. Diabetici kiezen bij voorkeur met water aangelengde acaciahoning, omdat die meer fructose bevat.”

Goed om te weten

Honing opwarmen is geen goed idee omdat de enzymen en de vitamines hittegevoelig zijn. U voegt honing beter nadien toe aan een kop warme melk of thee.

Er is vloeibare honing en gestolde honing. Alle soorten honing kristalliseren vrij snel, behalve acaciahoning en dennenhoning. Die blijven vloeibaar omdat ze zoveel fructose bevatten. Weet dus dat wanneer andere honing vloeibaar is, hij zeker werd verhit. Tenzij hij nog maar net werd geoogst. Maar dat is weinig waarschijnlijk.

Propolis, een natuurlijk antibioticum

Popolis staat in voor de verdediging van de bijenkast. Om ze aan te maken, oogsten bijen de hars die bomen produceren om zich te verweren tegen ziekteverwekkers. Die hars vermengen de bijen met was. Met het ontsmettende mengsel smeren ze het bijennest in. “De lucht in een bijennest is zo zuiver dat men die laat inademen door astmapatiënten”, weet Magali Culot. “Als een muis in een bijennest doordringt, wordt ze door de bijen gebalsemd om niet te rotten. Ook de oude Egyptenaren gebruikten propolis om hun doden te balsemen.

“Propolis geeft het afweersysteem een boost. Ze werkt antibacterieel, ontstekingsremmend, pijnstillend en herstellend voor de huid, de slijmvliezen en de botten. Ze is prima voor neus, keel, oren en luchtwegen en wordt ook gebruikt in de stomatologie en de dermatologie. Propolis heeft een voetje voor op klassieke antibiotica: de samenstelling is niet altijd dezelfde en ze bevat een honderdtal actieve moleculen, waardoor bacteriën niet resistent worden”, weet Magali Culot.

“Propolistinctuur verdient een plaats in elke huis-apotheek. Een beter middel tegen aften is er niet”, vindt dr. Géraud De Bodt, huisarts in Morlanwelz. “Let wel, propolis veroorzaakt in één op 1.000 gevallen allergische huidreacties. Ze bevat namelijk cafeïnezuurderivaten en dat zijn allergenen.” Propolis is verkrijgbaar in de apotheek, als tinctuur of in poedervorm.

Stuifmeel, een voedingssupplement

We hebben het hier niet over het stuifmeel dat wordt meegevoerd door de wind en in het voorjaar vervelende allergische reacties veroorzaakt. Wel over entomofiel stuifmeel dat wordt meegevoerd door insecten. “Dit bloemenstuifmeel fungeert voor de bijen als een proteïne. Ze brengen het in de vorm van bolletjes naar hun nest, waar het rijpt. Het is een fantastisch voedingssupplement, met veel aminozuren, vitamines en spoorelementen”, legt Magali Culot uit.

“Stuifmeel staat er vooral om bekend dat het helpt tegen prostaatvergroting. Alle mannen die deze aandoening willen vermijden, zouden het moeten innemen”, adviseert professor Théodore Cherbuliez, een Zwitserse arts. Ook al zijn er niet echt wetenschappelijke bewijzen voor, ook dr. Géraud De Bodt dicht stuifmeel deze heilzame werking toe. Kant-en-klaar stuifmeel vindt u in de natuurwinkel.

Gif, een ontstekingsremmer

Bijen mogen dit wapen dan al gebruiken tegen hun belagers, als ontstekingsremmer is bijengif tot 100 keer krachtiger dan hydrocortison. Bijengif wordt traditioneel ingezet tegen reuma. Bij deze techniek – het terrein van gespecialiseerde artsen – wordt de patiënt rechtstreeks door de bij gestoken op de acupunctuurpunten. “In Roemenië is dit een specialisatie, maar in België wordt de methode weinig toegepast”, merkt Magali Culot op. En – voor wat het waard is – het verhaal wil dat Karel de Grote zijn jicht behandelde met bijengif.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content