Waarom een griepvaccinatie essentieel is

Terwijl de boostercampagne tegen covid-19 zich volop op gang trekt, waarschuwen experten voor de opmars van griep. Na twee relatief stille griepseizoenen, dreigt deze winter mogelijk een twindemie, van Covid én seizoensgriep samen. Om dat te voorkomen is een griepvaccin sterk aanbevolen voor 65- plussers en risicogroepen.

Griep raakte de voorbije jaren wat ondergesneeuwd doordat de coronacrisis alle aandacht naar zich toezoog, maar dat betekent niet dat dit steeds terugkerende virus van de kaart zou zijn geveegd. Integendeel. In Australië in het zuidelijk halfrond, waar ze net een winter achter de rug hebben, tekende zich een alarmerend hoge grieppiek af, in combinatie met een toename van het aantal covid-infecties. Bovendien startte het griepseizoen in Australië relatief vroeg in vergelijking met andere jaren. “Wanneer ook in ons land zowel de covid-infecties als het griepvirus samen gaan circuleren kan dat een perfect storm geven. Of die twee ook effectief samen gaan vallen of elkaar deels gaan overlappen, blijft wel heel moeilijk te voorspellen. Het influenzavirus is niet bepaald klokvast, terwijl coronavirussen in golven komen. Welke gevolgen zo’n twindemie kan hebben, onder meer voor de ziekenhuizen, hangt in grote mate af van ons gedrag”, vertelt viroloog prof. Marc Van Ranst (KULeuven).

Zuidelijk halfrond

De beste manier om je te beschermen is nog steeds je laten vaccineren tegen seizoensgriep. In ons land is die vaccinatiegraad de jongste jaren wat teruggelopen, tot zo’n 59 % van de 65-plussers in 2018, terwijl de WHO aanbeveelt dat een vaccinatiegraad van 75 % nodig is voor een optimale bescherming. In 2020 , in volle coronapandemie, lag het enthousiasme om een griepprik te halen bijzonder hoog, waarna er mee dankzij de strenge maatregelen tegen Covid nauwelijks sprake was van een griepseizoen. “Het jaar erop, in de winter van 21- 22, zagen we dat motivatie om zich te laten prikken tegen griep terugliep, wat enigszins begrijpelijk was. Toch kenden we nadien nog een late grieppiek.

De gegevens die we momenteel binnenkrijgen uit het zuidelijk halfrond zijn niet erg geruststellend naar komende winter toe omdat zich daar voor het eerst sinds de pandemie een echt virulent griepseizoen heeft voorgedaan. Het aantal infecties lag hoog, maar gelukkig viel het aantal hospitalisaties nog relatief mee. Wat zich daar afspeelde kan een goede indicatie geven over wat ons te wachten staat,” vervolgt Marc Van Ranst.

Dubbele infecties

Bovendien is de immuniteit van heel wat risicogroepen en 65-plussers verzwakt na twee jaar gezondheidscrisis met een geringe circulatie van griep. “Dat maakt het risico op een dubbele infectie tegen covid én griep reëel. Wanneer iemand besmet raakt met het ene virus en ziek wordt, is de kans trouwens sowieso groter op een tweede infectie omdat de immuniteit is aangetast. We moeten dringend af van de misvatting dat griep een stevige verkoudheid is. Bij heel wat kwetsbare groepen, ouderen maar soms ook bij gezonde mensen kan griep tot ernstige complicaties leiden zoals hart- en longaandoeningen met bijhorende ziekenhuisopnames”, verzekert huisarts dr. Aurore Girard.

Nieuwe samenstelling

Het influenzavirus dat griep veroorzaakt, wisselt elk jaar van gedaante. Vandaar dat de WHO op basis van monitoring van de circulerende virusstammen telkens opnieuw de samenstelling van het vaccin bijstuurt. Voor komende winter is er voorzien in een zogeheten quadrivalent griepvaccin dat antigenen bevat tegen de twee meest voorkomende A en B-stammen. Vaccineren is zeer sterk aangeraden voor alle 65- plussers, voor iedereen met een of andere chronische aandoening (diabetes, hartaandoeningen, longziekten, nierziekten.....), voor zorgmedewerkers, zwangeren, voor wie samenwoont met een risicopersoon en voor wie in een instelling verblijft. Voor hen is de vaccinatie grotendeels terugbetaald. Wie niet tot deze groepen behoort, betaalt zo’n 11 euro voor een vaccin.

Timing telt

Ook de timing telt bij een griepvaccinatie. Na de vaccinatie start het lichaam met de aanmaak van antilichamen tegen de virale eiwitten uit het vaccin. Maar omdat de werkzaamheid van de vaccins vrij snel terugloopt, is het zaak om op het juiste moment gewapend te zijn. Dat wil zeggen vóór de verwachte piek van het griepseizoen. Om optimaal beschermd te zijn, laat je je prik daarom best pas zetten vanaf eind oktober of begin november. Op die manier ben je zeker nog veilig wanneer de griep pas laat – vanaf februari – zou toeslaan. Wie twee vliegen in een slag wil slaan, kan zonder problemen zowel een covid-booster als een griepvaccin gelijktijdig laten zetten.