Vind de yogavorm die bij je past

Lichaamshouding, ademhalingsbeheersing, concentratie, meditatie... Het zijn allemaal yogatechnieken die je lichamelijke gezondheid vooruit helpen en je meer inzicht geven in jezelf. Maar hoe kies je de yogastijl die het best bij je past?

Yoga vergt geen voorkennis. Het is geen aaneenschakeling van acrobatische poses, geen prestatie- of competitiegerichte sport. Je moet er zelfs niet lenig voor zijn, dat word je wel al doende. Zelfkennis, de kunst om het moment te beleven, je lichaam aanvaarden met zijn onvermijdelijke beperkingen: dat zijn de fundamentele pijlers van yoga. Yogi’s verruimen hun bewustzijn om extreem subtiele niveaus van de werking van hun lichaam en geest te kunnen waarnemen. Wat hen dan weer in staat stelt te handelen overeenkomstig hun noden, hun intenties, hun waarden en die van yoga.

Huguette Declercq is yogalerares en voorzitter van de Franstalige vereniging van yogadocenten en yogabeoefenaars, Abepy. Ze geeft al ruim 30 jaar yogales. “Yoga zet je lichaam aan het werk om je te leren je lijf te voelen, je er bewust van te worden. Eenmaal je dat kunt, kan je uitzoeken hoe je in het leven staat, wat je bij het leven voelt. Beetje bij beetje knoop je zo aan met je echte ik, de persoon die diep in jezelf leeft. Wie ben je? Waar ben je naar op zoek? En hoe kan je daar in deze wereld uiting aan geven?” Zeker in onze moderne tijd is dit erg belangrijk. “Mensen hebben geen houvast meer, alle maatschappijmodellen zijn danig aan het veranderen. Je moet dus sterk zijn vanbinnen, je vastklampen aan jezelf en niet aan iets externs. Dat is het pad van de yoga.”

Zelfkennis

“Mensen die aan yoga doen evolueren”, weet Sabrina Messal, eveneens yogalerares. “Ze gaan anders eten en denken, kijken met een andere blik naar het leven en kunnen situaties met de nodige afstand bekijken. Ze zijn rustiger, minder gestrest en sterker. Ze hebben meer vertrouwen. Ze hebben meer zelfkennis en zijn meer in het reine met zichzelf.”

Een dergelijke vorm van harmonie kan je maar bereiken wanneer je je geest onder controle hebt. En je geest valt nog het best te vergelijken met een paard: heeft de ruiter het dier onvoldoende in de hand, dan zal het alle kanten uitgaan en dreigt het onderweg voor heel wat miserie en verwarring te zorgen. Yoga belet dat je gedachten afdwalen, door de automatische werking en de schommelingen van je geest een halt toe te roepen.

Je gedachten onder controle houden doe je door lichaamshoudingen (asana’s) aan te nemen, je ademhaling te controleren en te mediteren. Ook ascese is belangrijk, want via constante levensdiscipline ga je op weg naar spirituele perfectie. Al deze technieken zijn gebaseerd op filosofische principes en zeer precieze technische regels. Want het einddoel van yoga is niet min: het lichamelijke, energetische, psychische en spirituele in de mens op één lijn brengen en zo de bevrijding bereiken.

Therapeutische yoga

“Wanneer iemand me komt opzoeken met een specifiek probleem – terugkerende rugklachten, bijvoorbeeld -, zal ik eerst luisteren en aandachtig observeren. Zo probeer ik te achterhalen hoe het met de lichaamsstructuur en de fysiologie van die persoon gesteld is”, aldus Christiane François, die onder meer yogalessen met therapeutische inslag geeft. “Hoe beweegt hij of zij? Wat beweegt er? Hoe zit het met de kromming van de rug? Trekt hij of zij één schouderblad niet hoger op dan het andere? Wat is de stand van het bekken en van het hoofd? Hoe zit het met de uitlijning van het lichaam in zijaanzicht? Vervolgens doe ik een beroep op de klassieke yogatechnieken en stem ik die af op de specifieke problemen van de persoon. Zo probeer ik hem of haar te helpen. Verder tracht ik, op basis van mijn waarnemingen, te anticiperen op alles waar de gezondheid van mijn yogaleerling in de toekomst onder kan lijden.”

Yogameesters moeten dus niet enkel onderlegd zijn in de technische en filosofische aspecten van yoga, ze moeten ook goed op de hoogte zijn van de bouw en de werking van het lichaam. “Als je iemand met een afwijkende stand van de wervelkolom oefeningen aanraadt, wil je uiteraard niet het risico lopen dat je de zaken erger maakt. Je moet dus precies weten hoe de rug is opgebouwd en werkt. En je moet ook weten welke technieken correct zijn en welk effect ze hebben!”

Tal van yogabeoefenaars hebben via deze technieken minder rugpijn. Maar yoga kan ook soelaas brengen bij andere aandoeningen en klachten: hoge bloeddruk, slapeloosheid, stress, enz. Uiteraard vraag je altijd eerst aan je arts of er geen contra-indicaties zijn.

Dan moet nog maar één voorwaarde vervuld zijn om met yoga echt wonderbaarlijke resultaten te bereiken... “Een vertrouwensrelatie tussen de yogadocent en de beoefenaar is onontbeerlijk”, benadrukt Christiane François. “Die relatie is de verantwoordelijkheid van de yogadocent. De yogaleerling moet zich vol vertrouwen engageren, met grote regelmaat en op lange termijn. Zeker bij therapeutische yoga is dat van groot belang.”

De ene yogavorm is de andere niet

Hatha Yoga

In Europa de meest beoefende yogastijl, met veel aandacht voor lichaamshoudingen (asana’s), ademnalingsbeheersing (pranayama) en meditatie. Geschikt voor jong en minder jong.

Vini Yoga

De beoefenaar moet zich niet aanpassen aan de yoga, de yoga moet zich aanpassen aan de beoefenaar. Dat is het motto van Vini Yoga. Bijzonder is dus dat bij het beoefenen van deze yogastijl rekening wordt gehouden met de kenmerken van de yogaleerling (culturele en filosofische achtergrond, geslacht, gezondheidstoestand, sterke en zwakke punten, enz.).

Kundalini Yoga

Kundalini wekken, dat is de bedoeling. Kundulani is de slang die in drie en een halve winding ligt te slapen aan de basis van de wervelkolom en zo de energiestroom in het lichaam blokkeert. Via ademhalingstechnieken, lichaamsoefeningen en mantra’s tracht men Kundalini wakker te maken, zodat die zich centraal in het lichaam verheft en de weg vrijmaakt. De energie kan dan langs de wervelkolom tot in de kruin opstijgen. Dat moet resulteren in het spirituele ontwaken van de yogi.

Iyengar Yoga

Door asana’s aan te nemen proberen de beoefenaars van deze yogastijl het lichaam uit te lijnen en helemaal in balans te komen. Kenmerkend voor deze vrij strenge vorm van Hatha Yoga is het gebruik van hulpmiddelen zoals banden, blokken en kussentjes.

Yin Yoga

De klemtoon ligt niet op sterkere spieren of meer uithoudingsvermogen, wel op rekken, strekken en langdurig aangehouden asana’s. Yin Yoga maakt het hele lichaam leniger, de gewrichten en de beenderen gezonder, de organen energieker en het bindweefsel sterker. Deze yogastijl is prima om rugpijn en blessures te voorkomen.

Integral Yoga

Een combinatie van diverse technieken: asana’s, pranayama, meditatie, gezangen.

Bhakti Yoga (yoga van de toewijding)

Beoefenaars van deze yogastijl proberen contact te leggen met het opperwezen of een godheid via vrome handelingen: gebeden, rituelen, devote gezangen, meditatie over de vorm van het Goddelijke, pelgrimstochten, een bijzondere levensstijl.

Karma Yoga (yoga van het altruïsme)

Yogi’s die dit pad volgen staan actief handelend in het leven, maar verliezen nooit uit het oog dat het eigenlijk het Absolute of God is die handelingen stelt via het individu. Het individu ziet zichzelf dus als het bewuste en behulpzame instrument van een hogere Kennis en Wil.

Ashtanga Yoga

Pittige vorm van yoga, gebaseerd op een ononderbroken aaneenschakeling van diverse asana’s op het ritme van de ademhaling. Tegelijk wordt ook de bekkenbodem getraind. Omdat je van de ene pose in de andere springt, win je aan kracht en lenigheid.

Bikram Yoga

Bij deze vorm van yoga neem je achtereenvolgens 26 poses aan bij een temperatuur van 36°C. Bedoeling: je spieren en ligamenten rekken en... overvloedig zweten. De ideale detoxkuur! Bikram Yoga is uitsluitend weggelegd voor wie blaakt van gezondheid. Voorzichtigheid is dus geboden.

Nidra Yoga

Ook wel yoga van de slaap genoemd, omdat deze yogastijl de kwaliteit van de slaap aanzienlijk verbetert. Deze techniek werkt in op het hele lichaam en brengt de beoefenaar in een toestand van lichamelijke, geestelijke, emotionele en spirituele ontspanning.

Sivananda Yoga

Tijdens de asana’s, die op milde wijze worden uitgevoerd, ligt de nadruk voortdurend op ademhaling, ontspanning, meditatie en positieve gedachten.

Wat bepaalt je keuze?

“Het doel van yoga bepaalt elke yogi voor zichzelf”, verduidelijkt Christiane François. “Om te weten welke yogastijl bij je past, moet je diverse vormen proberen”, haakt Huguette Declercq in. “Sommige vormen van yoga zijn zeer pittig, andere meer relaxed. Er is veel variatie en dat rijmt met het feit dat geen twee mensen identiek zijn. Sommigen streven vooral naar zelfinzicht en sereniteit, anderen willen vooral bewegen. Er valt voor elke yogastijl iets te zeggen, zolang je het doel van yoga – opnieuw aanknopen met je diepste ik – maar niet uit het oog verliest.”

Concreet? “Iemand die vooral op zoek is naar sereniteit raad ik eerder ademhalings- en meditatietechnieken aan”, aldus Sabrina Messal. “Yin Yoga is prima voor een eerste kennismaking met yoga. De poses worden vrij lang aangehouden, waardoor je aansluiting vindt met je lichaam en je de houdingen ook kunt aanpassen om ze prettiger te maken. Hatha Yoga is een universelere stijl en maakt zowel gebruik van relaxatie, aarding, ademhalingstechnieken als asana’s. Bij Kundalini Yoga mag je meer bewegen.”