Voor velen is een dieet een verplicht opstapje naar de zomer. In deze periode wordt elk hapje op het bord gewogen en omgerekend in calorieën. En wordt voedsel gekozen voor de voedingswaarde en niet voor de smaak (daar zijn de fletse, in water gekookte groenten weer!). Niet leuk en evenmin opbeurend. En uiteindelijk ook contraproductief.
...
Voor velen is een dieet een verplicht opstapje naar de zomer. In deze periode wordt elk hapje op het bord gewogen en omgerekend in calorieën. En wordt voedsel gekozen voor de voedingswaarde en niet voor de smaak (daar zijn de fletse, in water gekookte groenten weer!). Niet leuk en evenmin opbeurend. En uiteindelijk ook contraproductief.Dat is ook wat de meeste diëtisten vandaag denken: lijnen werkt averecht. "We stellen vast dat 95% van de diëten faalt", klinkt het bij Serge Pieters, voedingsdeskundige en professor dieetleer aan het Institut Paul Lambin. "Mensen willen in korte tijd veel gewicht verliezen en leggen zichzelf daarvoor tal van frustrerende regeltjes op. Maar dat is niet de juiste aanpak." De evolutie van de mensheid heeft ervoor gezorgd dat het menselijk lichaam in staat is om zeer snel bij te komen. Dat verhoogde de overlevingskans van onze voorouders in tijden van schaarste. Na elke periode van voedseltekort - en een caloriearm dieet is daar geen uitzondering op - treedt dat mechanisme in werking."Bij een crashdieet verlies je niet enkel vetmassa, maar ook spiermassa", legt Pieters uit. "En laat die spieren nu net nodig zijn om calorieën te verbranden. Je kan zo'n dieet een beetje vergelijken met de thermostaat van de verwarming lager zetten: je verbruikt tijdelijk minder brandstof. Maar zodra je weer normaal begint te eten, verbrandt je lichaam het opgenomen voedsel minder goed en is het geneigd dat in vet om te zetten." Komt daar nog de frustratie bij dat je tijdens dat dieet niet hebt kunnen eten wat je graag wou, waardoor je je nadien nog harder op 'verboden' voedingsmiddelen stort. En weg is het effect van je dieet! Niet alleen komen de kilo's die je bent kwijtgespeeld -of zelfs nog veel meer kilo's dan voordien - er snel weer bij (jojo-effect), je lichaam wordt ook vetter en minder gespierd. Je kan die verloren spiermassa uiteraard terugwinnen, maar dat gaat traag. Daar gaan maanden en veel lichaamsbeweging over.Nog een twistpunt: een caloriearm dieet is per definitie onevenwichtig qua voedingswaarde. "Zodra je minder dan 1.800 kcal per dag opneemt, is er een risico op tekorten: dit vertaalt zich onmiddellijk in onvoldoende microen macronutriënten. En dat probleem stelt zich nog scherper wanneer je een monodieet volgt, waarbij je maar een paar voedingsmiddelen mag eten. Of erger nog: wanneer je bepaalde voedingscategorieën helemaal uitsluit. Schrap je zetmeelhoudende producten uit je voeding, dan ontzeg je je lichaam niet alleen de koolhydraten die het nodig heeft, maar ook veel vezels."En let je te sterk op je voeding, dan kan je bovendien psychologische problemen krijgen, zoals cognitieve restrictie. "Je bent dan geneigd je voeding op te delen in wat verboden is en wat toegestaan is, en je gaat voortdurend alles omrekenen, wegen, checken en controleren." Daar horen frustraties (ik mag dit niet eten) en vreetbuien bij, gevolgd door schuldgevoelens (ik heb net de hele zak chips leeggegeten, dat kan écht niet).Om al deze redenen is de aanpak van gewichtsproblemen de voorbije jaren ingrijpend geëvolueerd. Strikte en strenge voedingsregels hebben aan belang ingeboet. Vandaag houdt de dieetleer ook rekening met de psychologische impact en de noodzaak om opnieuw bewust te eten, zonder het aspect genieten uit het oog te verliezen. "Als basisprincipe geldt voortaan dat je opnieuw naar je lichaam moet leren luisteren, voelen wanneer je verzadigd bent, honger hebt, voldaan bent, en alle andere signalen die je lichaam over je voeding uitzendt.Naar je lichaam luisteren betekent dat je de boodschappen die het uitstuurt correct moet kunnen interpreteren. Niet zelden halen we signalen door mekaar of hebben we nooit geleerd om ze van elkaar te onderscheiden. Het verschil tussen voldaan en verzadigd is er zo één.Je bent voldaan wanneer je geen plezier meer schept in je eten of één bepaald product: je zou nog wel kunnen dooreten, maar je hebt geen trek meer. Dat voldane gevoel is het signaal dat je maag voldoende gevuld is om in je behoeften te voorzien. In theorie moet je dan stoppen met eten. Maar dat impliceert wel dat je die subtiele boodschap moet opvangen: ben je aan het eten voor de tv en ben je helemaal opgeslorpt door wat zich op het scherm afspeelt, dan zal je dat signaal niet opmerken. En zal je blijven dooreten tot je je ongemakkelijk voelt.Verzadigd ben je wanneer je fysiek geen honger meer voelt en je lichaam tijdelijk geen nood heeft aan voedsel. Leer je dat gevoel herkennen, dan vermijd je psychologische honger: zin hebben in eten zonder dat je lichaam echt voedsel nodig heeft, uit verveling, ergernis, automatisme...
