Vagina’s voor de wetenschap

Wetenschappers van de Antwerpse Universiteit lanceren een niet alledaagse oproep aan gezonde vrouwen. Zij hebben hun hulp nodig om voor het eerst in kaart te brengen welke bacteriën er allemaal leven in vagina’s. Die bieden allicht cruciale info over de gezondheid van vrouwen.

Met dit burgerwetenschapsproject hopen de onderzoekers een blinde vlek weg te werken. Want vandaag is nog steeds weinig gekend over de vaginale gezondheid. Volgens de Verenigde Naties zullen er in 2050 wereldwijd meer mensen sterven door antibioticaresistente bacteriën dan door kanker.

Ook de huidige coronacrisis toont aan dat micro-organismen een enorme impact kunnen hebben op onze gezondheid. Toch zijn er nog steeds belangrijke lacunes in de wetenschappelijke kennis rond gezonde alternatieven voor het gebruik van antibiotica. Een belangrijke sleutel ligt waarschijnlijk bij de micro-organismen in en op ons lichaam: het zogeheten microbioom. Voor de vrouwelijke gezondheid spelen daarbij ook de miljoenen specifieke bacteriën in hun vagina een hoofdrol. Een betere kennis van dit vrouwelijke microbioom is essentieel in de zoektocht naar gezonde alternatieven.

Pijnloos

Om die mysteries te ontsluieren zoeken de wetenschappers 200 vrouwen die zich willen registreren voor dit project. Zij ontvangen thuis gratis tools waarmee ze in alle privacy bij zichzelf vaginale stalen kunnen afnemen. Dat gebeurt pijnloos en is heel eenvoudig.

“We willen vooral de vrouwen bereiken die niet zo gemakkelijk naar een gynaecoloog gaan. We hebben al vaak stalen geanalyseerd van vrouwen met problemen, maar we hebben nood aan beter referentiemateriaal, aan een betere ‘kaart’ van alle vrouwen. Iedereen die gezond is en ouder dan 18 jaar komt in aanmerking voor dit Isala-project. Dat is genoemd naar de eerste Belgische vrouwelijke arts”, legt professor microbiologie Sarah Lebeer (U Antwerpen) uit.

Nieuwe therapieën

Deze stalen worden vervolgens onderzocht in het Laboratorium voor Toegepaste Microbiologie en Biotechnologie. Alle deelneemsters krijgen na afloop een persoonlijk overzicht van hun vaginale microbioom. Lebeer: “Dit baanbrekend onderzoek kan op termijn leiden tot nieuwe, ongeziene mogelijkheden voor zowel diagnostiek als therapieën. We willen verbanden leggen tussen levensstijl en de gezondheid van het microbioom om zo vrouwen concrete tips te geven om hun gezondheid te verbeteren. Isala wil vrouwen ook bewuster maken van de eigen gezondheid en het herkennen van alarmsignalen.”

Infecties

“In de kliniek en in wetenschappelijk onderzoek gebeurt al geruime tijd onderzoek naar het vaginale microbioom via gebruik van de microscoop”, preciseert prof. Gil Donders uit, die als gynaecoloog van het UZA betrokken is bij het onderzoek. “Hieruit hebben we onder andere geleerd dat bepaalde afwijkingen in het vaginale microbioom in verband staan met de snellere ontwikkeling van baarmoederhalskanker en met zwangerschapsverwikkelingen. We vermoeden dat ze ook een grote rol spelen bij het beschermen tegen infecties, blaasontstekingen, soa’s en vruchtbaarheid. Alleen: we weten dat niet zeker, want het vaginale microbioom bij gezonde vrouwen is nog nooit grondig bestudeerd.”