Vaccineren tegen gordelroos
In 2019 heeft de Nederlandse Gezondheidsraad geadviseerd om een gordelroosvaccinatie op te nemen in het Rijksvaccinatieprogramma voor mensen van 60 jaar. Ons land volgt die aanbeveling (nog) niet. Het meest recente advies van de Hoge Gezondheidsraad dateert van 2017.
Het varicella-zostervirus (VZV) is verantwoordelijk voor 2 verschillende ziekten. Eerst is er de primaire infectie die varicella (water- en windpokken) veroorzaakt, een besmettelijke huidziekte die typisch bij kinderen voorkomt. Dat virus kan sluimerend in het lichaam aanwezig blijven en na verscheidene decennia weer opleven en herpes zoster (HZ, zona of gordelroos) veroorzaken.
Zona slaat vooral toe bij zestigplussers. Wie deze pijnlijke ziekte al doormaakte, kan bovendien opnieuw getroffen worden. Van zodra je eigen afweersysteem tegen varicella-zoster onder druk komt te staan, loop je kans dat zona ontstaat met een uitbraak van blaasjes en jeuk. Bij zo’n 5 procent van de gevallen volgt nadien een maanden- tot jarenlange zenuwpijn, de zogenaamde postherpetische neuralgie (PHN). De ziekte kan bij deze groep zelfs invaliderend zijn.
Leeftijd
Leeftijd is in het geval van gordelroos een erg bepalende factor. Vanaf 50 jaar neemt de kans toe dat het virus, dat quasi iedereen in zijn kindertijd heeft opgelopen, opnieuw actief wordt. Vanaf 60 jaar gaat die curve steiler omhoog en maakt de ziekte nog meer slachtoffers. Wie 85 is, loopt 50 % kans dat hij getroffen wordt door gordelroos, aldus het rapport van de Nederlandse Gezondheidsraad.
Vaccinatie
Tot 2018 was er slechts één vaccin om zona te voorkomen (Zostavax®). Het ging om een zogeheten levend afgezwakt vaccin dat niet geschikt was voor mensen met een immuniteitsprobleem. De bescherming die dit vaccin biedt, neemt over een periode van tien jaar gestaag af en de effectiviteit ligt – zeker bij ouderen – ook niet zo hoog.
In het advies van de Hoge Gezondheidsraad dat dateert van juli 2017 lezen we dan ook: “Systematische vaccinatie van volwassenen tegen zona wordt niet aanbevolen. Vaccinatie tegen zona kan op individuele basis overwogen worden bij alle personen tussen 65 en 79 jaar, en bij personen vanaf 50 jaar in geval van geplande immuunsuppressieve behandeling. Dit advies heeft betrekking op het levend vaccin tegen zona.”
In 2018 werd een tweede vaccin tegen zona (Shingrix®) in Europa geregistreerd. In dit geval gaat het om een recombinant vaccin. Uit de studies die voor deze registratie werden ingediend, is gebleken dat Shingrix werkzaam is voor het voorkomen van gordelroos en post-herpetische neuralgie bij patiënten van 50 jaar en ouder.
Het Shingrix vaccin werkt preventief tegen 9 van de 10 gevallen van zona en die bescherming blijft bovendien jarenlang op een hoog peil. Dat is belangrijk aangezien de immuniteit ook afneemt met de leeftijd. Het recombinant vaccin is, in tegenstelling tot het levend vaccin, ook geschikt voor patiënten met immuundepressie.
Na de registratie duurde het nog wel een tijdje vooraleer het vaccin in ons land beschikbaar werd, maar dat is intussen wel het geval. De Nederlandse Gezonheidsraad sprak zich in een advies meteen positief uit over vaccinatie van 60-plussers met dit vaccin. In België blijft het wachten op een advies van de Hoge Gezondheidsraad.
Heikel puntblijft de kostprijs. Het vaccinatieschema bestaat uit 2 injecties, met een interval van 2 tot 6 maanden. Eén injectie kost ongeveer 170 euro.