Trauma’s leren verwerken met EMDR

Een ongeluk, verwaarlozing, geweld... Ze kunnen allemaal resulteren in een trauma. Om de stress die daarvan het gevolg is te bekampen, wordt steeds vaker EMDR gebruikt, een therapie die een beroep doet op ons zelfhelend vermogen.

Sinds de EMDR-therapie- afkorting van Eye Movement Desensitization and Reprocessing – een twaalftal jaar geleden uit Amerika overwaaide, is ze ook in België aan een opmars bezig. Net als bij hypnose is het de bedoeling dat de patiënt onder begeleiding van een gespecialiseerde therapeut een toestand van gewijzigd bewustzijn bereikt. Het principe? Komaf maken met de negatieve emoties die aan de traumatische ervaring gekoppeld zijn (desensitisatie) en de negatieve gedachten die ermee gepaard gaan vervangen door positieve (herprogrammering).

Een aanknopingspunt

“Met EMDR start je niet bij de allereerste ontmoeting”, zegt de neuropsychiater dr. Eric Mairlot. Hij kreeg zijn opleiding van de mediagenieke Franse psychiater David Servan-Schreiber. “Samen met de patiënt zoekt de therapeut eerst uit welke situatie ze als vertrekpunt gaan nemen.”

Uiteraard weet de patiënt meestal waar het schoentje wringt: hij werd het slachtoffer van agressie, werd abrupt in de steek gelaten door de partner, raakte betrokken bij een verkeersongeval... Maar soms kent hij de oorzaak van zijn gemoedstoestand niet. “In dat geval trachten we via hypnose te achterhalen wat het trauma heeft veroorzaakt.”

Het aantal sessies hangt af van de reacties van de patiënt, maar ook van de intensiteit van het trauma en van hoe broos de patiënt was vóór de traumatische ervaring.

Het verloop van een sessie

Een sessie duurt ongeveer 45 minuten en het is de bedoeling momenten van gewijzigd bewustzijn af te wisselen met wakkere momenten. De therapeut brengt de patiënt in een toestand van gewijzigd bewustzijn door hem of haar snelle oogbewegingen te laten uitvoeren. “Ik vraag de patiënt onbeweeglijk te blijven zitten in een comfortabele houding en ik houd twee vingers verticaal voor zijn ogen. Terwijl de patiënt zich op mijn vingers concentreert, beweeg ik die snel heen en weer, in een horizontale veegbeweging. Via deze oefening komt de patiënt in de toestand van gewijzigd bewustzijn. Die duurt 40 tot 45 seconden. Daarna komt hij meteen weer in een wakkere toestand, die enkele seconden tot enkele minuten kan duren. Daarna herbeginnen we.”

Tijdens de veegbeweging vraagt de therapeut aan de patiënt om de traumatische ervaring opnieuw te beleven: de rechterhersenhelft (de gevoelens) gaat dan aan het werk. Tijdens de wakkere fase beschrijft de patiënt wat hij zonet gezien heeft: dan neemt de linkerhersenhelft het commando over. “Beurtelings de linker- en de rechterhersenhelft aan het werk zetten, heeft een therapeutisch effect: we stellen vast dat de patiënt daardoor, beetje bij beetje, rationeel grip krijgt op een emotionele gebeurtenis”, benadrukt dr. Mairlot.

Snelle oogbewegingen zijn de meest gebruikte techniek om de toestand van gewijzigd bewustzijn te bereiken. Maar andere stimuli werken evengoed. Zo kan men beurtelings op de handen of knieën van de patiënt tikken. Of geluiden laten horen bij het ene oor en dan bij het andere...

Na desensitisatie...

Hoe is de bewustzijnsverandering te verklaren? “We gaan ervan uit dat de traumatische ervaring een soort van kwetsuur heeft nagelaten in de gevoelshersenen. En door de patiënt in een toestand van gewijzigd bewustzijn te brengen, kunnen we diens zelfhelend vermogen stimuleren. Daardoor worden processen geactiveerd die er beetje bij beetje voor zorgen dat hij bijna niets meer voelt wanneer hij zich het traumatiserende voorval voor de geest haalt. Dan kan hij eraan terugdenken zonder woede, angst, frustratie of wat dan ook.”

Om te bewijzen dat er wel degelijk iets gebeurt, vergelijkt dr. Mairlot het resultaat na EMDR met praten over een traumatische gebeurtenis: “Sommige mensen kunnen maar niet zwijgen over wat hen overkomen is. Je merkt zeer goed dat er bij hen geen desensitisatie gebeurd is: 20 of 40 jaar na datum voelen ze nog net hetzelfde... Dit bewijst dat praten alleen niet volstaat.”

Herprogrammering

“De meeste trauma’s zijn pathologisch wanneer de patiënt door de traumatische ervaring een negatief zelfbeeld ontwikkelt”, legt dr. Mairlot uit. “Neem nu een vrouw die het slachtoffer werd van seksuele agressie. Ze kan zich schuldig voelen, denken dat ze het zelf uitgelokt heeft, enz. Het probleem is dat die negatieve gedachte haar leven zal beïnvloeden: haar werk, haar relaties,...”

Vandaar dat men er via EMDR naar streeft om deze negatieve gedachte te vervangen door een totaal tegenovergestelde, positieve gedachte. Met de hulp van de therapeut kiest de patiënt die positieve gedachte zelf bij het begin van de behandeling. “Een hele opgave, want eerst moet je de negatieve gedachte verwoorden. En het is niet altijd makkelijk om naar buiten te komen met de negatieve, beschamende dingen die je over jezelf denkt.”

Neem nu een man die plots door zijn vrouw wordt verlaten voor iemand anders. Hij vond altijd al dat hij in haar schaduw leefde en voortdurend toegaf. Dat hij een zwakkeling was. Wanneer het tot een breuk komt, denkt hij automatisch dat hij een complete nietsnut is, omdat hij nooit voor zichzelf is opgekomen... Voor zijn therapie kan hij dan als positieve cognitie kiezen: Ik ben sterk of Ik verdien respect.

“Die positieve gedachte trachten we dan te enten terwijl we de traumatische ervaring oproepen. Een beetje alsof we hetzelfde beeld voor de geest halen maar met andere ondertiteling: de positieve gedachte neemt de plaats in van de negatieve. En dat zorgt voor een duurzaam resultaat.”

Praktisch

De therapeut: uiteraard kiest u een therapeut die een EMDR-opleiding heeft genoten maar die ook psycholoog of psychiater is. Zelfuitgeroepen psychotherapeuten zijn te mijden.

Wanneer? Een trauma behandel je niet net na het voorval. “Ik raad aan minstens 6 weken tot zelfs 2 à 3 maanden te wachten. Die tijd heeft de patiënt nodig om weer wat bij zijn positieven te komen. Intussen kan hij wel al bij zijn therapeut gaan voor ondersteunende therapie.”

Op welke leeftijd? EMDR is op elke leeftijd een optie. Het maakt ook niet uit hoe oud men was ten tijde van de traumatische gebeurtenis. Er mogen zelfs decennia overheen zijn gegaan.

Dr. Mairlot werkt in het Institut de nouvelle hypnose,
Ducpétiauxlaan 72,
1060 Brussel,
tel.02 538 38 10

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content