© iStock

Tand kwijt? Gebit op losse schroeven!

Een tand kwijt vooraan in je mond, daar blijf je niet mee rondlopen. Maar achteraan in de mond, waar niemand het merkt, zijn we veel minder geneigd om er iets aan te doen.

En toch is, ook wanneer er een kies ontbreekt, niets doen geen optie. “Eén ontbrekende tand, waar dan ook in je mond, volstaat om het evenwicht van je tandboog te verstoren”, waarschuwt Geoffrey Lecloux (hoofd parodon-tologie en tandchirurgie, universitair ziekenhuis van Luik). “De tanden naast de zone waar een of meer tanden ontbreken, hebben de neiging naar voren te komen en in het lege gat van de ontbrekende tand te kantelen. Met als gevolg dat ook die verschoven tanden dreigen los te komen.”

En dat is nog niet alles: “Stel dat je tanden in je onderkaak verschoven zijn, dan zal het kauwvlak van die tanden niet meer in de juiste as staan ten opzichte van de tanden in je bovenkaak. Bovendien is de tand die boven het gat in je onderkaak komt te staan, onderhevig aan egressie: de tand in je bovenkaak zal uitzakken om de leegte op te vullen. En is er een gat ter hoogte van je bovenkaak, dan zal de tegenoverstaande tand in je onder-kaak omhoog komen en uitgroeien.”

Verstoorde occlusie

Het verstoorde evenwicht tussen je beide tandbogen leidt dan weer tot malocclusie: je tanden zullen niet meer goed op mekaar passen. In normale omstandigheden zorgt de tand-occlusie niet alleen voor een goede wrijving tussen je onderste en je bovenste tanden, maar ook voor een harmonieus bewegende onderkaak. Laat de occlusie te wensen over, dan dreigen je tanden daar andermaal de dupe van te worden.

“Je kan gaan tandenknarsen”, legt de parodontoloog uit. “Je begint met je tanden te knarsen omdat je lichaam een interferentie waarneemt en daar komaf mee wil maken. Onbewust probeer je de tand die boven of onder de andere uitsteekt af te slijten door er voortdurend mee te knarsen. En verslijt die tand niet, dan zal hij door de extra belasting van de occlusie uiteindelijk beginnen bewegen en los komen te zitten.”

Slecht voor je kaakgewricht

De verkeerde bewegingen van de kaken kunnen ook spierspanningen veroorzaken, met migraine tot gevolg en pijn wanneer je je mond opent. “Je kaakgewricht kan in de problemen komen door artritis (ontsteking van het gewricht), slijtage of een luxatie van de gewrichtsmeniscus. Je kaakgewricht gaat dan een klakkend geluid produceren als je je mond opent. Dat alles kan uitmonden in fibrose en chronische pijn”, aldus Geoffrey Lecloux.

Alveolair botverlies

Behalve functionele problemen, kunnen er zich ook structurele problemen voordoen. “Je kaakbeen bestaat uit basaal (embryologisch) bot en alveolair bot”, licht de specialist toe. “Alveolair bot ontstaat op het moment dat de tanden doorbreken. Het ondersteunt je gebit. Maar na een tandextractie sterft het alveolair bot langzaam af, zowel in de breedte als in de hoogte. Drie maanden na de tand-extractie is dat bot al ongeveer de helft van zijn volume kwijtgespeeld.” Vandaar dat mensen die helemaal geen tanden meer hebben, soms hun kunstgebit verliezen wanneer ze eten, slapen of lachen.

“Wanneer het alveolaire bot verdwijnt, worden je kaken almaar platter. Na verloop van tijd blijven uitneem-bare tandprothesen niet meer op het tandvlees vastzitten. Gelukkig bestaan er vandaag technieken om het gat dat ontstaat na een tandextractie op te vullen met biomaterialen. Zo blijft het botvolume behouden en kan er later makkelijker een tandimplantaat worden aangebracht.”

Gewijzigd gelaat

Wanneer er kiezen ontbreken, vallen je wangen in. “Dat is trouwens de reden waarom dames aan het hof in de middeleeuwen hun kiezen lieten trekken”, vertelt de parodontoloog. “Een schoonheidsgril met ernstige gevolgen: wanneer er achter in de mond geen tanden meer staan, steunen de kaken enkel nog op de voorste tanden. Omdat die niet sterk genoeg zijn om te weerstaan aan de druk van de kauwspieren, raken ze stilaan verpletterd en kantelen ze als een waaier naar voor.”

Wanneer de onder- en bovenkaak worden platgedrukt en dichter bij elkaar komen te liggen, verliest je aangezicht ook van zijn verticale dimensie. “Het onderste deel van je gelaat zakt in en het puntje van je neus komt dichter bij je kin te liggen. In extreme gevallen, bij een tandeloze mond, belandt de neus in de mond, zoals bij Popeye”, waarschuwt de specialist.

Zo vervang je een of meer tanden

Van goedkoop naar duur:

  • De uitneembare gebitsprothese. Kan één enkele, maar ook alle tanden vervangen. De prothese is vervaardigd uit hars of opgebouwd rond een metalen basisstructuur (frameprothese).
  • De vaste prothese. Kan eveneens één of meerdere tanden vervangen. Ze maakt een verbinding tussen twee tanden, vandaar de naam brug of bridge.
  • Het tandimplantaat. Dat bestaat uit een artificiële tandwortel – meestal in titanium – waarop een tand of kroon kan worden bevestigd. Op implantaten kan je ook een brug laten aanbrengen.

Partner Content