Steeds meer vijftigplussers laten zich screenen tegen kanker
Bijna 2,7 miljoen Vlamingen namen vorig jaar deel aan één van de bevolkingsonderzoeken naar borst- baarmoederhals- en dikkedarmkanker. Onder hen heel wat vijftigplussers. Die screenings werpen wel degelijk vruchten af. De afgelopen 20 jaar zijn op die manier ruim 10.000 vroegtijdige overlijdens vermeden.
Het bevolkingsonderzoek naar borstkanker loopt intussen al 14 jaar is het oudste van de drie. Vrouwen tussen 50 en 69 jaar worden hierbij uitgenodigd om elke twee jaar een screeningsmammografie te laten nemen. Ongeveer 6 op de 10 vrouwen (64%) laten naar hun borsten kijken. In dat cijfer zitten ook vrouwen die buiten het bevolkingsonderzoek om een mammografie krijgen. “Dat is een goed resultaat maar het kan beter want de Europese richtlijn vraagt dat we minstens driekwart van de vrouwen bereiken”, vertelt dokter Patrick Martens van het Centrum voor Kankeropsporing. Vrouwen tussen 60 en 64 jaar blijken het meest gemotiveerd om aan het onderzoek deel te nemen. Jongere vrouwen (50-54 jaar) zijn het minst vertegenwoordigd.
Minder vals positieve
Ook de kwaliteit van de borstkankerscreenings is er de jongste jaren op vooruit gegaan. In vergelijking met de voorgaande jaren worden er minder vrouwen onterecht ongerust gemaakt, de zogeheten vals- positieve resultaten. Tegelijk waren er niet meer vrouwen bij wie na een geruststellend resultaat binnen de twee jaar toch een borsttumor werd ontdekt.
Vrouwen bij wie een afwijkende mammografie werd vastgesteld, krijgen ook veel sneller opvolging. Bijna de helft kreeg binnen de week al een vervolgonderzoek. Het opstarten van een behandeling duurt gemiddeld wel nog langer. Gemiddeld krijgen deze vrouwen binnen de twee maanden therapie en dat moet volgens de Europese normen toch een stuk sneller kunnen.
Huisartsen
1 op de 3 vrouwen blijft vandaag om een of andere reden aan de kant en neemt nooit aan de borstkankerscreening deel. Deze groep blijkt erg moeilijk te bereiken en daarom plant de Vlaamse overheid een gerichte actie. “In gemeenten waar heel wat vrouwen uit de boot vallen, zullen we de huisartsen inschakelen. Zij gaan de vrouwen per brief uitnodigen. Uit eerdere projecten blijkt dat een verzoek van de huisarts een groter effect heeft en hopelijk meer vrouwen over de streep helpt om zich toch te laten screenen”, aldus dr. Martens.
Ook voor baarmoederhalskanker komt er een nieuw pilootproject voor vrouwen die de uitnodigingen tot nu toe naast zich neerlegden. “Deze groep gaan we een zelfafnametest opsturen om zo de drempel te verlagen.” Ongeveer 60 % van de vrouwen tussen 25 en 64 jaar laat vandaag om de drie jaar een uitstrijkje nemen. De respons is het grootst bij dertigers, vrouwen boven de 50 blijken minder gemotiveerd terwijl het ook voor hen een must blijft. Terwijl sommigen weigeren, zijn er daarnaast ook vrouwen die zich teveel laten screenen. Dat is evenmin zinvol.
Dikkedarmkanker
Vijftigplussers hebben de afgelopen twee jaar massaal deelgenomen aan de nieuwe screening voor dikkedarmkanker. Een op de twee mensen tussen 56 en 74 jaar die een uitnodiging in de bus kreeg, voerde de stoelgangtest uit en stuurde het resultaat op. Mannen en vrouwen doen het op dat vlak quasi even goed. Ongeveer 8 % had een afwijkend resultaat. Dat was het geval voor iets meer mannen dan vrouwen, wat logisch is omdat deze kanker ook meer voorkomt bij mannen. Bij ongeveer de helft van de mensen met een afwijkende test werden poliepen gevonden, bij 8 % was er al sprake van kanker. “Dat toont meteen aan dat deelnemen aan deze screening de kans vergroot om voorstadia van de dikkedarmkanker op te sporen. Maar de opvolging kan wel nog beter. Na een afwijkende stoelgangtest moeten nog meer mensen een coloscopie krijgen om duidelijk te maken wat er precies aan de hand is”, besluit dr. Martens.