Steeds meer mensen ‘negeren’ de signalen van huidkanker

De jaarlijkse campagne rond de opsporing van melanomen (kwaadaardige huidtumoren), focust bij deze editie op het fenomeen van de ontkenning. Dermatologen stellen vast dat steeds meer mensen pas laattijdig aankloppen met verdachte huidvlekken. “Huidkanker wordt nog steeds geassocieerd met een fataal verloop terwijl net een vroegtijdige behandeling volledige genezing toelaat”, benadrukt dermatoloog dr. Thomas Maselis.

Huidkanker is een van de weinige kankers die echt zichtbaar zijn. Wie regelmatig de eigen huid eens inspecteert, zal vervormingen of verkleuringen aan moedervlekken zeker opmerken. Zo’n verandering is het signaal om best eens langs de huisarts of dermatoloog te gaan voor een grondiger onderzoek. “Precies die stap durven of kunnen heel wat mensen vandaag niet zetten. Ze stellen de consultatie en diagnosestelling nodeloos uit waardoor kostbare tijd verspild wordt. Nog steeds komen heel wat huidkankers eerder per toeval aan het licht”, aldus Thomas Maselis, voorzitter van Euromelanoma België.

Uitstelgedrag

Ontkenning komt erg veel voor bij mensen met melanomen. Een recente enquête bij 120 Belgische dermatologen toonde aan dat een kwart van deze patiënten pas in een laat stadium de huidarts raadpleegt. Dat heeft verschillende redenen. Een kwart van deze mensen herkent de tekenen van een mogelijke huidkanker niet. Ongeveer de helft onderschat het potentiële gevaar ervan. Ongeveer een op de vijf patiënten ziet de prille veranderingen wel degelijk maar verkiest toch de signalen te ontkennen. Precies dat gedrag kost mensenlevens. Een tijdig vastgestelde melanoom biedt immers een erg gunstige prognose.”

“Volgens de dermatologen vertonen vooral mannen ouder dan 50 jaar dergelijk risicogedrag. Naar schatting zou meer dan de helft van deze groep weigeren de kanker onder ogen te zien. Die groep willen we aanmoedigen om hun uitstelgedrag te veranderen.”

Onbewust proces

Verontrustende vlekken zien en ze prompt negeren. Ontkenning is een complex psychologisch mechanisme, dat veel mensen hanteren om met moeilijke situaties om te gaan. “Zo’n ontkenning kan een bewust of onbewust proces zijn om een dreiging af te wenden. Op die manier trachten mensen zich te beschermen tegen een te pijnlijke realiteit. Het is belangrijk om inzicht te krijgen in die reacties zodat mensen hun gedrag kunnen bijsturen en wel een arts raadplegen”, vertelt psychologe Nicole Delvaux.

Getuigenis

Hoe moeilijk het kan zijn om de ontkenning te doorbreken, weet Carine Meskens, die enkele jaren geleden bij zichtzelf een verdachte vlek opmerkte op haar dijbeen. “Ik zag dat die moedervlek veranderd was van vorm en kleur, net voor ik op reis vertrok naar de Côte d’Azur. Maar ik weigerde het onder ogen te zien. Op vakantie verstopte ik de vlek consequent onder een pleister om er niet mee geconfronteerd te worden. Ik vreesde dat het kanker was. En ik wilde die diagnose niet horen, omdat in mijn omgeving al heel wat dierbaren zijn overleden aan die ziekte. Zolang ik het niet wist, kon ik het weghouden. Zo dom redeneerde ik toen. Het heeft geduurd tot ik een knieblessure opliep en bij de bedrijfsarts belandde. Aan haar heb ik mijn vlek eindelijk durven tonen. Mijn kinderen en mijn broer drongen daar toen al een poos op aan. Ze voelden ook aan dat er iets niet klopte. Ik ben toen snel geopereerd en behandeld. Alles is prima afgelopen maar die fout om zolang te ontkennen wil ik nooit meer opnieuw maken. Ik ben niet de enige. In mijn omgeving zie ik heel wat mensen op dezelfde foute manier reageren op kankersignalen. Ik hoop met mijn getuigenis mensen de ogen te openen”, vertelt Carine Meskens.

Mythes

Dit zijn de meest voorkomende misvattingen over huidkanker:

1. Huidkanker kent een langzame evolutie?

Fout. Het kan ook snel evolueren

2. Alle gevallen kunnen via heelkunde worden genezen?

Fout.

3. Huidkanker is zeldzaam?

Fout. In ons land zijn er in 2011 zo’n 3.000 nieuwe melanomen opgespoord. Daarnaast zijn er nog twee andere types: basocellulaire en spinocellulaire carcinomen.

4. Huidkanker komt slechts eenmalig voor?

Fout. Bij 10 procent volgt er ook een tweede melanoom.

5. Een bruine kleur beschermt?

Fout. Alleen kleding, schaduw en een voldoende hoge factor zonnecrème beschermen.

Wie moet zich laten screenen?

• Als u veel bruine vlekjes (<100) hebt
• Als u een verandering opmerkt aan een huidvlek (kleur, vorm, jeuken, ...)
• Als u directe familieleden heeft die huidkanker hadden
• Als u in het verleden veel (onbeschermd) hebt gezond

De Belgische dermatologen organiseren een gratis screening van 19-23 mei. Tijdig inschrijven is een must via www.euromelanoma.org