© iStock

Spijsvertering, winterkwaaltjes, constipatie: de slagkracht van planten

Als het om winterkwaaltjes, een verstoorde spijsvertering of andere gezondheidsklachten gaat, kunnen planten een oplossing bieden.

Immuunsysteem opkrikken

Echinacea purpurea (rode zonnehoed)

Deze plant afkomstig uit Noord-Amerika wordt al eeuwenlang gebruikt om de immuniteit aan te zwengelen bij luchtwegaandoeningen en blaasinfecties, maar ook voor wondheling. Ze bevordert de aanmaak van collageen en gaat zo littekenvorming tegen.

“Ben je vatbaar voor verkoudheden, dan start je best vanaf eind oktober/november met een kuur. Hou ze vol tot maart. Neem twee weken lang elke dag een tablet, las daarna een pauze van twee weken in, en blijf dit schema herhalen. Echinacea tilt het immuunsysteem naar een hoger niveau van paraatheid”, zegt apotheker Catherine Legrand, die uitlegt hoe oude en nieuwe plantenremedies werken.

Ben je al verkouden of grieperig? Neem dan gedurende vier dagen vier doses echinacea per dag om je afweer extra te boosten tegen virussen.

Kleine kanttekening: de Wereldgezondheidsorganisatie erkent het gebruik van echinacea voor de behandeling van verkoudheden en luchtwegaandoeningen. Maar ondanks de vele studies is men er nog steeds niet in geslaagd om de werkzaamheid ervan ook wetenschappelijk te bewijzen.

Mensen met bepaalde auto-immuunaandoeningen, allergieën en diabetes vragen best advies voor ze deze plant gebruiken.

Katteklauw

Minder bekend maar een absolute powerplant voor je weerstand, weet herborist Hugo Desmecht van de gelijknamige Brusselse herboristerij: “Deze liaan uit het Amazonegebied is nog sterker dan echinacea. De indianen gebruikten de plant zelfs om ernstige wonden mee te genezen. Hij boost de witte bloedcellen en is ook efficiënt voor de spijsvertering. De doornen lijken op de klauwen van een kat, vandaar de naam. Je kan er thee van maken of je neemt bij beginnende keelpijn wat poeder in je mond. Dat dringt snel in de bloedbaan en zorgt daar voor een enorme immuunreflex.”

Geheugen en concentratie

Ginkgo biloba, het extract van de fameuze boom die Hiroshima overleefde, bevordert de microcirculatie in de hersenen, verdunt het bloed en verwijdt de bloedvaten. Daardoor gaan je geheugen en je hersenen beter functioneren. “Je gebruikt best de tabletvorm in plaats van de thee, omdat de actieve stof van ginkgo biloba onvoldoende oplost in water”.

Saffraan activeert de bloedsomloop, de hersenfuncties en bestrijdt angstgevoelens en depressie. Je kan deze specerij verwerken in allerhande gerechten: meng enkele saffraandraadjes door je muesliontbijt of je rijstpap. In supplementvorm is saffraan een stuk duurder.

Winterkwaaltjes

Bij een verkoudheid

“De wortels van pelargonium sidoides verminderen de duur van een verkoudheid tot maximum 5 à 7 dagen in plaats van 10 tot 20 dagen. Neem driemaal per dag een dosis in tabletvorm of siroop, en dat gedurende zeven dagen. Dit is een geregistreerd kruidengeneesmiddel”, aldus Catherine Legrand. De molecule fungeert als een soort schild. Ze hecht zich aan de luchtwegen en verhindert zo dat bacteriën en virussen er voet aan de grond krijgen en zich kunnen vermenigvuldigen.

Voor de luchtwegen

Thee van den, eucalyptus, tijm, rozemarijn, boldo en salie. “Allemaal planten die een ontsmettende, antivirale en antibacteriële werking hebben, aangevuld met één plant die op de lever werkt”, verklaart Hugo Desmecht de uitgebalanceerde samenstelling. “Een supermengsel dat je zowel kan drinken als inhaleren. Drink een drietal koppen per dag.” Deze kruidenthee bereid je door een soeplepel gedroogde kruiden op te lossen in 250 ml kokend water. Laat 10 minuten trekken, filter en drink op. Je kan je kruidenthee zelf samenstellen of een kant-en-klare mengeling kopen.

Vliersiroop is dan weer één van de beste antivirale middelen die er bestaan. Je kan het makkelijk zelf maken met bruine suiker of al bereid kopen.

Om slijmen op te lossen

Thee van malve, heemstwortel, klaproos en koningskaars. Deze planten maken de taaie slijmen in de longen vloeibaarder zodat je ze makkelijker kan ophoesten.

Bij keelpijn

Thee van hondsdraf, blaadjes van aardbei, salie, hysop, zoethout, tijm en heemst. Deze kruiden bevatten looistoffen die een laagje leggen over de ziektekiemen in de slijmen zodat die zich niet verder kunnen verspreiden. Zoethout is een ontstekingsremmer en verzacht het rauwe gevoel.

Preventief

Thee van hibiscus, zoethout, kruidnagel, kaneel en tijm. Een dieprode thee die aangenaam smaakt en die het immuunsysteem ondersteunt.

Verstoorde spijsvertering

Kurkuma en mariadistel

“De spijsvertering vervult een sleutelrol in ons lichaam. Als die hapert, heeft dat ook een weerslag op de immuniteit. De natuur erkent die correlatie: de meeste planten die infecties bestrijden, zoals tijm en salie, bevorderen niet toevallig ook de spijsvertering. Kurkuma en mariadistel zijn twee planten die een vlotte vertering stimuleren. Ze bevorderen de galproductie en ondersteunen de leverfunctie. Kurkuma werkt verder ontstekingsremmend, zowel op de gewrichten als op de darmen”, vertelt Hugo Desmecht.

Je kan beide planten toevoegen aan warme maaltijden of in supplementvorm nemen. Een halve theelepel met kurkumapoeder en mariadistelzaad ondersteunt de spijsvertering. Je kan dit bijvoorbeeld toevoegen aan een muesliontbijt.

Constipatie

Psylliumzaadjes werken laxerend en zijn erg veilig. Ze bevatten vezels die tot achtmaal hun volume aan water absorberen en vormen zo de stoelgang om tot een zachte massa. “Dit bijzondere mechanisme maakt dat psyllium zowel constipatie als diarree verhelpt. Ook bij prikkelbare darmsyndroom en colitis ulcerosa kunnen deze vezels verlichting brengen”, aldus Catherine Legrand.

Start met een kleine dosis, een halve theelepel. Nadien kan je de zaadjes (of het poeder) tot drie keer per dag toevoegen aan je voeding (slaatje, puree, yoghurt, soep...) Na één tot twee dagen wordt de stoelgang zachter. Wie vaak last heeft van constipatie, mag dit onbeperkt blijven doornemen.

Of neem een mucilax-zadenmengeling (psyllium gemengd met ispaghul en lijnzaad). “Los ’s avonds een soeplepel op in een glas koud water. Laat de mengeling een nacht zwellen en drink ze ’s ochtends bij je ontbijt, eventueel in combinatie met (gedroogde) pruimen, vijgen en probiotica. Bij sommige mensen werkt dit zelfs afslankend”, weet Hugo Desmecht.

Laxerende sennathee. Dit is een erg krachtige laxerende plant die enkel bij occasionele maar ernstige constipatie kan worden ingezet. De vezels irriteren de dikke darm, wat leidt tot meer beweging en een versnelde darmtransit. Dit plantenmiddel vergt medisch advies en toezicht. “Bij hardnekkige gevallen kan je sennablaadjesthee drinken als aanvulling op de mucilax-zadenmengeling, maar die dosering moet juist gebeuren wil je diarree voorkomen”, zegt Hugo Desmecht.

Vermoeidheid en stress

Rhodiola rosea is een adaptogeen kruid. Het werkzame deel bevindt zich in de wortelstok. Het kruid bestrijdt mentale en fysieke vermoeidheid en stimuleert bovendien het geheugen. “Dit werd uitgebreid bestudeerd bij Russische kosmonauten. Bleek dat wie rhodiola kreeg toegediend veel geconcentreerder was, minder tekenen van vermoeidheid vertoonde en sneller recupereerde”, vertelt Catherine Legrand.

Dit kruid zorgt ervoor dat de rode bloedlichaampjes beter zuurstof opnemen. Dat verbetert de uithouding en de werking van de signaalstoffen (dopamine en serotonine) in de hersenen en het zenuwstelsel. Het lichaam kan zich zo beter aanpassen aan extreme situaties zoals zware stress. Het is ook interessant voor duursporters, bij chronische longaandoeningen en om symptomen van burn-out, stress en mentale uitputting te bestrijden. Rhodiola geeft ook weinig nevenwerkingen.

Rhodiola rosea wordt vooral in capsulevorm genomen. Begin met een lage dosis en neem het extract steeds in voor 15 uur om je nachtrust niet in het gedrang te brengen.

Opgelet. Rhodiola heeft een stimulerend effect en kan soms ongewenste agitatie geven. Vraag medisch advies vooraleer je rhodiola combineert met andere geneesmiddelen.

Partner Content