Rosa Rademakers laureaat van Prijs Generet voor zeldzame ziekten met dementieonderzoek
De Antwerpse geneticus Rosa Rademakers ontvangt de Prijs Generet voor Zeldzame Ziekten voor haar onderzoek naar vormen van dementie die minder vaak voorkomen. Aan de jaarlijkse prijs van het Fonds Generet, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, is een bedrag van 1 miljoen euro verbonden.
Prof. dr. Rosa Rademakers (43) is de eerste vrouwelijke laureaat van de Prijs Generet en meteen ook de jongste. Bij de bekendmaking had de jury lof voor haar prestigieuze internationale carrière en de “hoge ambities om met haar onderzoek het leven van patiënten met dementie te verbeteren”.
Bij frontotemporale dementie worden cellen vooraan (frontaal) en aan de zijkant (temporaal) in de hersenen aangetast. Deze vorm van dementie kan mensen relatief vroeg in hun leven treffen. Vaak al wanneer ze veertig of vijftig zijn. De ziekte is ongeneeslijk en patiënten overlijden doorgaans binnen de 10 jaar na diagnose. De impact van deze aandoening op patiënten en familieleden is dan ook immens groot. Ongeveer 1 op de 5.000 personen leeft met deze vorm van dementie.
Rosa Rademakers en haar teamleden identificeerden belangrijke ziektegenen die leiden tot deze aandoeningen en ontrafelden ook de moleculaire ziektepaden. Tot nu lag de focus van het onderzoek op twee vormen: in de eerste vorm stapelt het zogenaamde Tau-eiwit zich op in de hersenen van patiënten, in de tweede vorm gaat het om een ophoping van het eiwit TDP-43.
Met het miljoen euro van de Prijs Generet wil Rosa Rademakers een derde, nog minder frequent voorkomende, vorm van frontotemporale dementie aanpakken waarbij het FUS-eiwit zich opstapelt.
Het opsporen van de oorzaken van deze groep van degeneratieve hersenaandoeningen is haar levenswerk. Rosa Rademakers verwierf wereldwijde faam met haar onderzoek tijdens een verblijf van 14 jaar aan de prestigieuze Mayo Clinic in Jacksonville (Florida, VS). In 2014 werd ze er op 36-jarige leeftijd benoemd tot gewoon hoogleraar, de jongste ooit aan de Mayo Clinic. In 2019 keerde ze terug naar België om het VIB Centrum voor Moleculaire Neurologie aan de Universiteit Antwerpen te leiden. Aan dit centrum behaalde ze in 2004 haar doctoraat.