Preventie van hart-en vaatziekten: iedereen aan de polypil of preventie op maat?

Een recente langlopende studie heeft aangetoond dat een cardiovasculaire polypil, waarbij verschillende preventieve geneesmiddelen in een vaste dosis samengebundeld zitten, effectief hart- en vaatziekten kan voorkomen bij gezonde bij 50-plussers. Toch staan specialisten er niet voor te springen om nu iedereen een polypil te geven.

“Het lijdt geen twijfel dat een polypil werkt. Toch levert een aanpak op maat gebaseerd op metingen nog steeds meer voordelen op”, benadrukt cardioloog prof. dr. Thomas Vanassche (UZ Leuven en Belgische Cardiologische Liga).

De resultaten van de nieuwe studie naar het effect van de cardiovasculaire polypil zijn opmerkelijk. Gedurende 5 jaar namen zo’n 7000 50- tot 75-jarigen uit Iran aan het onderzoek deel. Het ging voornamelijk om mensen die op het platteland leven. Zo’n 10 % onder hen had vóór de start van de studie al af te rekenen met hart- en vaatziekten. De overgrote meerderheid waren dus gezonde 50-plussers. De studiegroep werd in twee verdeeld. Beiden kregen informatie en voorlichting over een gezonde levensstijl. De eerste groep nam daarnaast dagelijks een polypil terwijl de andere groep het zonder therapie moest stellen. Hun gezondheid werd ook gecontroleerd en indien iemand toch een hoge bloeddruk ontwikkelde kreeg die natuurlijk de nodige medicatie.

Incidenten

In de polypilgroep deden zich gedurende vijf jaar ‘slechts’ 202 incidenten voor zoals een hartinfarct, beroerte of overlijden. In de andere groep liep dat op tot 301 incidenten. De deelnemers die echt trouw hun dagelijkse polypil slikten en niet oversloegen bleken veruit het best beschermd. Volgens de onderzoekers geven de resultaten aan dat gezonde 50-plussers elke dag een preventieve polypil toedienen onderdeel kan uitmaken van een zinvolle preventie van hart-en vaatziekten.

Aspirine

“Het ging om significante dalingen, waarmee duidelijk bewezen is dat het concept polypil werkt”, beaamt dr. Thomas Vanassche. “Maar je moet wel 30 mensen gedurende 5 jaar dagelijks behandelen om 1 event te voorkomen. Bovendien bleek de totale mortaliteit bij de polypilgroep niet lager te liggen dan bij de andere groep. Ook de samenstelling van de geteste polypil vinden we vandaag niet meer ideaal. Die bevat naast bloeddrukverlagers en een cholesterolremmer ook een laag gedoseerde aspirine als bloedverdunner. Van dat laatste zijn wij intussen afgestapt bij gezonde mensen.”

Deze ‘one size fits all’ aanpak waarbij iedereen ongeacht zijn cardiovasculaire gezondheid of levensstijl dezelfde preventieve pil zou krijgen, is aantrekkelijk door zijn eenvoud, meent dr. Vanassche. “Dat kan mogelijk interessant zijn in landen waar mensen veel moeilijker toegang hebben tot een degelijke gezondheidszorg. In landen zoals het onze, waar er vlotte toegang is tot goede gezondheidszorg, biedt een behandeling op maat wellicht nog meer voordelen. Door iedereen eenzelfde pil te geven, zal je sommigen met een groter risico immers onder- en een heel grote groep overbehandelen.

Door de bloeddruk, cholesterol en andere risicofactoren te meten en vervolgens waar nodig aan te pakken, is de behandeling voor elk individu een stuk effectiever. Als dan blijkt dat mensen baat hebben bij een behandeling met medicatie, streven we er tegenwoordig ook naar om deze middelen zoveel mogelijk te combineren in één pil. Zo’n combinatiepreparaat op maat, waarbij bloeddrukverlagers, bloedverdunners en cholesterolremmers samengaan, is een prima idee. Hoe minder pillen iemand moet nemen, hoe beter de therapietrouw en de effectiviteit. En op die manier kan je ook beter inspelen op mogelijke bijwerkingen. Zo gebruiken we de voordelen van de polypil-strategie: een eenvoudige behandeling, maar brengen we deze op maat van de individuele persoon.”

Levensstijl

Een ander teer punt van de polypil aanpak, is dat die door veel mensen wel eens als een vrijgeleide zou worden gezien voor een ongezonde levensstijl. “We weten uit eerdere onderzoeken dat sommigen op die manier reageren en de motivatie verliezen om gezonder te proberen leven, terwijl roken net een van dé grootste risicofactoren is voor hart- en vaatziekten. Als levensstijlaanpassingen toch onvoldoende lukken, kan een polypil zeker helpen. We weten goed dat zelfs bij een gezonde levensstijl soms medicatie nuttig kan zijn om het risico op hart- en vaatziekten (verder) te verlagen. Toch blijft het essentiëel om mensen te motiveren voor een gezonde levensstijl. Dat is en blijft de eerste stap in het voorkomen van cardiovasculaire problemen. Tegelijk moeten we ons er ook voor hoeden dat we gezonde mensen niet het gevoel geven dat ze ‘patiënten’ worden doordat we ze een polypil geven.”

Kan zo’n polypil in de toekomst zinvol worden? “Met de komst van big data en nieuwe algoritmes die worden ontwikkeld is het best mogelijk dat ook de polypillen evolueren en een grotere rol kunnen opnemen in die algemene preventie. Vandaag kan je als gezonde 50-plusser best aan preventie doen door minstens 1 keer per jaar je bloeddruk te laten meten en je cholesterol te checken.”