Orgaandonatie: wat is nieuw sedert 1 juli 2020?

Sinds 1 juli heb je meer mogelijkheden bij jouw keuze voor of verzet tegen orgaandonatie. Ook de mogelijkheden voor de registratie van die beslissing werden uitgebreid.

A priori wordt iedereen in België verondersteld een potentiële donor van menselijk lichaamsmateriaal te zijn. Maar iedereen heeft ook het recht om zich hiertegen te verzetten of uitdrukkelijk te laten vastleggen dat hij of zij als donor wil optreden.

Dit kan gebeuren door zijn of haar naasten (familie, vrienden) op de hoogte te brengen van zijn of haar keuze, maar kan ook worden geregistreerd in een centrale databank die in geval van overlijden zal worden geraadpleegd vooraleer een eventuele verwijdering plaatsvindt. Als u geen andere keuze heeft gemaakt, wordt u in de centrale database geregistreerd als iemand met een ‘veronderstelde toestemming’.

Iedereen die een keuze registreert, kan op elk moment van gedachten veranderen en een nieuwe verklaring laten registreren. Als u een eerder gedane verklaring intrekt zonder een nieuwe keuze te maken, wordt u opnieuw beschouwd als iemand met ‘veronderstelde toestemming’.

Meer dan gewoon voor of tegen

Tot nu toe had je weinig keuze met betrekking tot orgaandonatie. Ofwel was je akkoord met het verwijderen van organen of ander menselijk lichaamsmateriaal na je overlijden ofwel liet je je verzet ertegen registreren.

Voortaan zijn er 4 keuzemogelijkheden. Je kan instemmen met of je verzetten tegen:

· het wegnemen van organen voor therapeutische doeleinden. Hierbij worden één of meerdere organen zoals lever, nieren, longen, hart of alvleesklier verwijderd om deze te transplanteren bij een andere persoon die op een orgaan wacht.

· het wegnemen van weefsels en cellen voor therapeutische doeleinden. Dit kan een huidtransplantatie zijn voor een persoon met ernstige brandwonden, een hoornvliestransplantatie voor een persoon met een visuele beperking, een hartkleptransplantatie voor een persoon met hartproblemen, enz.

· het wegnemen van menselijk lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld door een tumor, ganglion of kwab uit een zieke lever te verwijderen, die vervolgens door onderzoekers kan worden geanalyseerd om de oorzaken van een ziekte beter te identificeren en te zoeken naar nieuwe behandelingen.

· het wegnemen van menselijk lichaamsmateriaal voor innoverende therapieën, om nieuwe behandelingen of geneesmiddelen te produceren om bepaalde ziekten te genezen, zoals de ziekte van Alzheimer of bepaalde kankers in het bijzonder.

Uitbreiding van de registratiemogelijkheden

Tot 1 juli van dit jaar kon je alleen jouw wensen met betrekking tot orgaandonatie of de donatie van ander menselijk lichaamsmateriaal registreren door naar het gemeentebestuur te gaan. Alleen jouw gemeente had de nodige toegang om jouw verklaring in de centrale databank te registreren.

Dat kan nu ook anders. Je kan nu ook jouw behandelde arts vragen om het voor je te doen of je kan het meteen zelf doen, online, via het portaal MijnGezondheid.be.

Om ervoor te zorgen dat niemand zich in jouw plaats kan uitdrukken of jouw verklaring kan wijzigen zonder je toestemming, zal je een officieel authenticatiemiddel (bijvoorbeeld met je elektronische identiteitskaart of via itsme) moeten gebruiken om verbinding te maken met de centrale databank via het portaal MijnGezondheid.be.

Voor een minderjarige of een volwassene die niet in staat is om te beslissen, kan zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger, voorlopige bewindvoerder of – bij gebreke daarvan – naaste verwant, het verzet uitdrukken tegen de verwijdering van organen of menselijk lichaamsmateriaal. Voor een minderjarige blijft deze oppositie geldig, mits zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger het niet intrekt, totdat hij of zij meerderjarig is.